Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/5236 Esas 2022/958 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2020/1983-2021/275

İlk Derece
Mahkemesi : ... 12. İş Mahkemesi
No :2017/276-2020/250


Dava, yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti, kabul görmemesi halinde maluliyet durumuna göre maluliyet aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne davanın reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu. Temyiz konusu hükme ilişkin dava, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Geçici 3. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
I-İSTEM
Davacı dava dilekçesinde özetle; yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti bunun kabul görmemesi halinde maluliyet durumuna göre maluliyet aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, davacının 506 sayılı Yasa'nın 60.maddesine göre yaşlılık aylığından yaralanabilmesi için 28.ve 41.maddeleri uyarınca belli şartları yerine getirmesi gerektiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; "Davacının davasının kabulüne;
Davacının 20/10/2016 tarihli tahsis talebine istinaden 506 sayılı yasanın 4444 Sayılı Yasa ile ek ve 4759 Sayılı Yasa ile Değişik geçici 81/B-d maddesi uyarınca 01/11/2016 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının, ödenmeyen her bir aylığın ödenmesi gereken aylardan itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesi gerektiğinin tespitine;" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Türkiye’de sigorta başlangıcının Türkiye - Almanya Sosyal Güvenlik Sözleşmesi gereği Alman Rant Sigortasına giriş tarihi olan 01.05.1987 kabul edildiğinde, 01.03.1999 - 31.03.1999 tarihleri arası adına bildirilen 30 gün çalışma ve 01.07.1999 - 30.09.2008 tarihleri arası 506 sayılı Yasa kapsamında, 01.10.2008 - 31.12.2015 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamında isteğe bağlı sigortalılığı, 12.01.2016 - 15.01.2016 arası 5510 sayılı Yasa'nın 4/a'ya tabi çalışması bulunduğu, 12.03.1964 doğum tarihi ile 01.05.1987 sigortalılık başlangıcına göre 1479 sayılı Yasa'nın Geçici 10. maddesine göre aylık bağlama koşulları oluşmadığından, 506 sayılı Yasa'nın Geçici 81/B-d maddesine göre aylığa hak kazandığı yönündeki mahkeme kararı hatalı olmuştur. Gerekçesiyle Davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile; ... 12. İş Mahkemesi'nin 04.09.2020 tarih, 2017/276 Esas ve 2020/250 Karar sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına,
1-Davanın reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili; kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Bölge adliye Mahkemesince davacının 5510 Sayılı Yasanın 25.maddesi uyarınca çalışma gücü kaybının belirlenmesi için alınan Adli Tıp Kurumu Başkanlığı raporu ile çalışma gücünün % 60' ını kaybetmediği, bu nedenle malul sayılamayacağı belirlendiğinden maluliyet aylığına hak kazanamayacağına dair kabulü eksik araştırmaya dayalıdır.
5510 sayılı Yasa'nın 25. ve 26. maddesidir. Anılan madde; 4/a ve 4/b’li sigortalılar için “...çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği...” Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu Kurumun Sağlık Kurulunca tespit edilenlerin malul sayılacağı belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un 26’ncı maddesinde ise; “Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a)25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b)En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c)Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dâhil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.” hükmü getirilerek, “malullük aylığı” bağlanma şartları düzenlenmiştir.
Diğer taraftan da 5510 sayılı Yasanın 25’inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “….Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya özrü sebebiyle malûllük aylığından yararlanamaz.” Hükmü ile aylık bağlama engeli öngörülmüştür.
Maluliyet aylığı bağlanabilmesi için ilk defa sigortalı olarak çalıştığı tarihten önce malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık ve arızasının bulunmaması gerekir. Sigortalılık öncesi malûl sayılmasını gerektirmeyecek düzeyde hasta veya sakat iken bu hastalık veya sakatlığı ilerlemiş ve sigortalılık sonrası malûl sayılmayı gerektirecek dereceye ulaşmış ise sigortalıya malûliyet aylığı bağlanabilecektir
Somut olayda; Adli Tıp 3 İhtisas Kurulunca Tefabil oğlu/kızı 1964 doğumlu ...’in mevcut hastalık ve arızaları nedeniyle 03.08.2013 tarih ve 28727 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Maluliyet Tespit İşlemleri Yönetmeliği hükümleri kapsamında çalışma gücünün en az %60 (yüzdealtmış)'ını kaybetmemiş olduğu, malul sayılamayacağı oy birliği ile mütalaa olunur. şeklindeki raporu doğrultusunda malüliyet aylığı talebi yönünden davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkeme kararı sonrası 28.09.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe giren Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği ile 3/8/2013 tarihli ve 28727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinin yürürlükten kaldırıldığı, yargılama safhasında yürürlüğe giren söz konusu mevzuat kapsamında da değerlendirme yapılması gerektiğinden, mahkemece 28.09.2021 tarihli Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği kapsamında, maluliyetin bulunup bulunmadığı konusunda Adli Tıp Kurumu 3.İhtisas Dairesinden rapor alınıp (maluliyetin bulunduğuna karar verilmesi durumunda başlangıcın, yönetmeliğin yürürlük tarihi olduğu gözetilmek kaydıyla) sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, yanılgılı değerlendirme ve eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne, davanın reddine ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ:... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/2. maddesi gereğince BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine, gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, 24.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.