Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9420 Esas 2022/939 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
No : 2021/794-2021/1080

İlk Derece
Mahkemesi : ... İş Mahkemesi

Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 5.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi

I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin 15.5.1987 tarihinde sigortalı olarak çalışmaya başladığını, bu güne kadar çeşitli sigorta kollarında sigortalılığının olduğunu, 4.1.2012 tarihinden 5.4.2013 tarihine kadar EK-5 Tarım sigortalısı olduğunu ve primlerini yatırdığını, bu tarihten sonra da ara ara Ek Starım sigortalısı olduğu dönemlerin mevcut olduğunu, müvekkilinin 2012 yılında Suudi Arabistan'ın Mekke de inşaat firmasında işçi olarak çalıştığını.çalışma şartlarının ağır olması nedeni ile sadece 5,5 ay çalışıp işten ayrılarak Türkiye'ye geldiğini, müvekkilinin 8.4.2019 tarihinde emekli aylığı için Kuruma başvurduğunu, ancak davacının Ek-5 Tarım sigortalısı olduğu dönemde yurtdışında olduğu gerekçesi ile Ek-5 Tarım sigortalılığına karşılık gelen 1520 gün prim ödeme gün sayısının iptal edildiğini müvekkilinin yurtdışında çalıştığı 5,5 aylık döneme isabet eden prim ödeme gün sayısının tahminen 163 gün olduğunu ve çakışan bu 163 günün iptali gerekirken müvekkilinin 1520 günü iptal etmesinin hukuki dayanağının olmadığını beyan ederek; Davacının Ek 5 Prim ödeme gün sayısının iptali ve emekli aylığı tahsis edilmesi talebinin reddine dair 12.4.2019 tarih E.5709238 sayılı Kurum işleminin iptaline, Yargılama giderlerinin davalıya tahmiline karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, davalı Kurum kayıtlarına göre davacının 08/04/2019 tarihli ve 5368910 evrak kayıt numaralı dilekçesi ile emeklilik tahsis talebinde bulunduğunu, davalı kurum yaptığı inceleme sonrasında; davacının 04/01/2012 tarihinde yani davacının EK-5 tescilinin başvuru tarihi olarak kabul ettiği dönemde davacının yurt dışında bulunduğunun yani usulüne uygun bizzat başvurusunun bulunmadığını tespit ettiğinden Ek-5 sigortalılığının iptal edildiği davacıya bildirildiğini, anılan nedenlerle Ek-5. Madde kapsamındaki sigortalılığın tescil tarihinde ve başvuru tarihinde; davacının yurt dışında olmasından dolayı hukuka uygun bir başvurunun olmaması ve şartları taşımaması nedeni ile davalı kurumun yaptığı işlemler hukuka uygun olduğunu beyanla; davanın reddiyle yargılama giderleri ve vekalet ücretinin de davacı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince, davanın kabulüne, ... Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'nün 16/04/2019 tarih E.5909555 sayılı işleminin iptaline, davacının 04/01/2012 - 08/06/2012 tarihleri arasında Ek-5 tarım sigortalısı olamayacağı ve bu tarihler arasındaki 155 günlük Ek-5 sigortalılığının iptali gerektiğinin, davacının 08/04/2019 tahsis talep tarihini takip eden ay başı olan 01/05/2019 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından ilk derece mahkemesi kararını yerinde bulmak suretiyle; davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili; davacının 04/01/2012 tarihinde yani EK-5 tescilinin başvuru tarihi olarak kabul ettiği dönemde yurt dışında bulunduğunun yani usulüne uygun bizzat başvurusunun bulunmadığını tespit ettiğinden Ek-5 sigortalılığının iptal edildiğini, davacının kuruma yasaya uygun başvurusunun söz konusu olmadığını, Ek 5. madde kapsamındaki sigortalılığın tescil ve başvuru tarihinde; davacının yurt dışında olmasından dolayı hukuka uygun bir başvurunun olmaması ve şartları taşımaması nedeni ile davalı kurumun yaptığı işlemlerin hukuka uygun olduğunu belirterek kararın bozulmasının talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
5510 Sayılı Kanun'un "Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı" başlıklı ek-5/1. maddesinde; "4 üncü madde ile isteğe bağlı sigortalılık hükümleri ve 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında sigortalı olmayan, kendi sigortalılıklarından dolayı bu kanunlara göre gelir veya aylık almayan ve 18 yaşını doldurmuş olanlardan; tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, örneği Kurumca hazırlanan ve Kurumca belirlenen ilgili muhtarlık, birlik, kuruluş, il veya ilçe tarım müdürlükleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip onaylanmış belgeleri ile talepte bulundukları tarihten itibaren sigortalı sayılırlar." hükmü düzenlenmiştir.
İnceleme konusu dosyada; davacının, 04/01/2012 tarihli giriş bildirgesine istinaden 5510 sayılı kanunun Ek-5 inci maddesi kapsamında tarım sigortalılığının başlatıldığı, 04/01/2012 - 30/11/2015 tarihleri arasında kesintili Ek 5 madde kapsamında sigortalı olduğu, davacının 08/04/2019 tarihli tahsis talep dilekçesine istinaden düzenlenen 12/04/2019 tarihli Kurum yazısında 04/01/2012 tarihinde yurt dışında bulunması nedeniyle Ek-5 tescilinin ve sigortalılığının iptal edildiğinin ve daha sonra 16/04/2019 tarihli Kurum yazısında 25 yıl sigortalılık süresi, 50 yaş şartı tamamlanmış olsa da 5375 prim ödeme gün sayısının dolmadığı, gün sayısı tamamlandıktan sonra müracaat halinde yeniden değerlendirme yapılabileceği belirtilerek aylık tahsis talebinin reddine karar verildiği görülmüştür.
Davacının yurda giriş ve çıkış kayıtlarının incelenmesinde; davacının Ek 5 tescilinin yapıldığı 04/01/2012 tarihinde yurt dışında olduğu, 08/06/2012 tarihinde yurda giriş yaptığı, dolayısıyla 04/01/2012 - 08/06/2012 ve yine kayıtlara göre 10/08/2014 - 29/10/2014 tarihleri arasında yut dışında olduğu, 29/10/2014 tarihinde yurda giriş yaptığı, bir sonraki çıkış 11/06/2018 ise de 28/02/2017 tarihinden sonra Ek-5 sigortalılığına ilişkin prim ödemesi bulunmadığından 11/06/2018 tarihinden sonraki kayıtların uyuşmazlığın çözümüne etkisi olmadığı anlaşılmaktadır.
Davacının Ek-5 sigortalılığının aktif olduğu dönemler ile yurt dışında bulunduğu dönemler birlikte incelendiğinde; davacının, 04/01/2012 - 05/04/2013 tarihleri arasındaki Ek-5 sigortalılık dönemi içerisinde 04/01/2012 - 08/06/2012 tarihleri arasında yurt dışında bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut dosyada; Davacının 04.01.2012-08.06.2012 tarihleri arasında yurt dışında bulunması nedeniyle tarım işlerinde hizmet akdine dayalı olarak çalışmasının mümkün olamayacağı ve 04/01/2012 - 08/06/2012 dönemindeki Ek-5 sigortalılığının iptali gerektiği, bu kapsamda kurumun Ek-5 sigortalılık tescilinin ve Ek-5 sigortalılık kapsamındaki bütün sürelerin iptal edilmesi yönündeki işleminin yerinde olmadığı değerlendirmesi isabetli ise de davacının 01.05.2019 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti eksik incelemeye dayalıdır.
Bu itibarla mahkemece, 08.04.2019 tarihli tahsis talebine istinaden davacının aylığa hak kazanıp kazanmadığı irdelenerek, elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 24.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.