Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/492 Esas 2022/1037 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
No : 2020/50-2020/687

İlk Derece
Mahkemesi :... 29. İş Mahkemesi
No : 2018/525-2019/684

Dava, İş kazası ölümünden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacılar, davalılardan Besantaş Toprak Cevherleri İşletmesi İnş. San. ve Tic. A.Ş. ile Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince davacılar, davalılardan Besantaş Toprak Cevherleri İşletmesi İnş. San. ve Tic. A.Ş. ile Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ..., davalılardan Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1- Davacı ... vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesi:
Mahkemece verilen 10/03/2020 tarihli kararın, davacı vekili tarafından temyiz edildiği; ancak davacı vekilinin 04/01/2021 tarihli dilekçe ile temyiz istemlerinden feragat ettiklerini beyan ettiği ve ilgili vekilin vekaletnamesinde temyizden feragate dair yetkisi bulunduğu anlaşıldığından davacının temyiz talebinin feragat nedeniyle reddine verilmiştir.
2- Davalı ...Ş. Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesi:
Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı ...Ş. Genel Müdürlüğü’nün aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
Dava 01/07/2015 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu vefat eden sigortalı müteveffanın yakınlarının maddi ve manevi zararlarının karşılanması istemine ilişkindir.
1- 6100 sayılı HMK nun “yargılama giderlerinin kapsamı” başlığını taşıyan 323. maddesinde yargılama giderlerinin hangi kalemleri kapsadığı tek tek sayılmış, bu madde içerisinde “Başvurma, karar ve ilam harçları yargılama gideri” kapsamında belirtilmiş, “yargılama giderlerinden sorumluluk” başlığını taşıyan 326. maddede “kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği,” “yargılama giderlerine hükmedilmesi” başlığını taşıyan 332. maddesinde ise; “yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedileceği, yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümün hüküm altında gösterileceği,” hüküm altına alınmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanunun 15. Maddesinde “Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev'i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.” 16/1- 1.cümlesinde “Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır.” 28/1-a maddesinde “Karar ve İlam Harcı” düzenlenmiş olup “Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir. Şu kadar ki, ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranı yirmide bir olarak uygulanır. Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konulmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmez.” Hükümleri yer almaktadır.
Anayasa Mahkemesinin 14.01.2010 tarihli ve E. 2009/27, K. 2010/9 sayılı Kararında da belirtildiği üzere “Harç, idarece yapılan bir hizmetten yararlananlardan bu hizmet dolayısıyla alınan para, diğer bir deyimle verginin özel ve ayrık bir türüdür. Bu nedenle diğer harçlarda olduğu gibi, yargı harçlarında da kural; harcın, davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişi tarafından ödenmesidir. Ancak yargı yoluna başvurmak, başvuran kişiye bir harç yükümlülüğü yüklediği gibi, başvuranın haklı çıkması halinde bu yükümlülük yer değiştirmekte ve davada haksız çıkan tarafa yükletilmektedir. Bu nedenle nispi harca tabi davalarda, yargılama sonunda ödenecek harç miktarıyla birlikte, harcın gerçek sorumlusu da mahkeme kararıyla belirlenmektedir.”
Bu açıklamalar doğrultusunda somut olayda, davalı TEİAŞ ‘ın aleyhine hükmedilen tazminat miktarının 226.000,00-TL olduğu ancak Bölge Adliye Mahkemesince hatalı şekilde bahse konu bu davalının aleyhine hükmedilen tazminat miktarının 561.675,70-TL olduğu kabul edilerek istinaf ve karar harcının hesap edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, yukarıda belirtilen maddi ve hukuksal olgular gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı ...Ş. Genel Müdürlüğü vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Ne var ki bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 6.Hukuk Dairesi’nin 2020/50 Esas- 2020/687 Karar sayılı kararının hüküm fıkrasının 3. bendinin tamamen silinerek yerine geçmek üzere;
“Davalılardan alınması gereken 38.368,06 TL istinaf karar harcından ( davalı TEİAŞ’tan alınması gereken 15.438,06 TL olmakla bu tutardan sınırlı sorumlu olmak üzere) davalı TEİAŞ tarafından 26/09/2019 tarihinde yatırılan 15.438,06 TL bakiye karar harcının mahsubu ile yeniden bu davalıdan harç alınmasına yer olmadığına, davalı Besantaş Toprak Cevherleri İşletmesi İnş. San ve Tic. A.Ş. tarafından peşin yatırılan (iadesine karar verilen harç hariç) 9.592,50 TL, davalı ...Ş. Genel Müdürlüğü tarafından peşin yatırılan 15.438,06 TL olmak üzere toplam 25.030,56 TL harcın mahsubu ile bakiye 13.337,50 TL harcın davalı Besantaş Toprak Cevherleri İşletmesi İnş. San. ve Tic. A.Ş. den alınarak hazineye irat kaydına,“ rakam ve sözcüklerinin yazılmasına ve kararın bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine, 25/01/2022 gününde oybirliği ile karar verildi.