Danıştay 9. Daire 2019/4125 Esas 2022/739 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4125
Karar No : 2022/739


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı adına, maliki olduğu Karşıyaka ilçesi, … Mahallesi, … parselde kayıtlı taşınmaz ile Bayraklı ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel ve Bornova ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … parselde kayıtlı taşınmazdaki payı üzerinde 18.09.2020 tarihine kadar … A.Ş. lehine tesis edilen intifa hakkı karşılığı elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle alınan takdir komisyonu kararı uyarınca re'sen tarh edilen 2012 yılı gelir vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; dosyanın incelenmesinden, davacının … A.Ş. lehine tesis edilen intifa hakkı karşılığı elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını beyan dışı bırakması nedeniyle, 23.11.2017 tarihli iş emrine istinaden 22.12.2017 tarihinde incelenmesine başlanıldığı, gelir vergisi açısından vergi ziyaına sebebiyet verildiği ve inceleme sonucu ortaya çıkacak vergi ve cezaların zamanaşımına uğramaması gerekçesiyle, 30.11.2017 tarihinde 2012 yılı gelir vergisi matrahının takdiri amacıyla 213 sayılı Kanun'un 30/6. maddesi uyarınca takdir komisyonuna sevkinin yapıldığı, takdir işlemlerine esas teşkil etmek üzere … tarih ve … sayılı vergi tekniği raporunun düzenlendiği, takdir komisyonunca anılan vergi tekniği raporu done alınmak suretiyle takdir olunan matrah üzerinden de dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldığının anlaşıldığı, matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması zamanaşımını durdurmakla birlikte, zamanaşımının sadece takdir komisyonunca yapılacak inceleme ve araştırma sonucu bulunacak matrah farkı üzerinden salınacak vergi ve cezalara ilişkin olarak duracağı, salt işleyen zamanaşımı süresini durdurmak amacıyla, dönem matrahının takdiri için takdir komisyonuna sevk edilmesi ve sonucunda mükellef hakkında vergi müfettişi tarafından vergi incelemesi yapılması ve bu vergi incelemesi neticesinde tanzim olunan vergi tekniği raporu done alınmak suretiyle matrah takdir edilmesi yasa koyucunun amacına uygun düşmediği, bu durumda vergi inceleme elemanı tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı vergi tekniği raporuna istinaden 2012 yılı için yapılan gelir vergisi tarhiyatında davacının saltzaman aşımı süresini durdurmak amacıyla takdire sevk edildiği açık olduğundan ve uyuşmazlık konusu vergi ve ceza 31.12.2017 tarihi itibariyle tarh zamanaşımına uğradığından yapılan tarhiyatta hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne cezalı tarhiyatın kaldırılmasına karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:Dava dosyası kapsamında yer alan bilgi ve belgeler dahilinde yapılan inceleme neticesinde, istinaf başvurusuna konu edilen Vergi mahkemesi kararının, usul ve esas bakımından hukuka uygun olduğu sonucuna varıldığından, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/3. maddesine istinaden davalı istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İntifa hakkı karşılığı elde edilen bedelin gayrimenkul sermaye iradı olduğu ve bu gelirin kayıt ve beyan dışı bırakıldığının davacı hakkında düzenlenen vergi tekniği raporu ile tespit edildiği, tespitlere istinaden düzenlenen vergi inceleme raporu uyarınca yapılan cezalı tarhiyatta hukuka aykırılık bulunmadığı iddiasıyla kararın bozulması istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ:Takdir komisyonuna sevkin zamanaşımını durduğunun kabulü ile olayda, zamanaşımının bulunup bulunmadığı hususunun değerlendirilmesi, zamanaşımının bulunmadığının tespiti halinde, re'sen tarh nedeni hususununda değerlendirilme yapılmak ve re'sen tarh nedeni varsa takdir komisyonu kararının dayanağının incelenmesi suretiyle, takdir edilen matrah yönünden de araştırılma yapılarak karar verilmesi gerektiğinden davayı yazılı gerekçeyle kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı adına, maliki olduğu Karşıyaka ilçesi, … Mahallesi, … parselde kayıtlı taşınmaz ile Bayraklı ilçesi, … Mahallesi, …. ada, … parsel ve Bornova ilçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … parselde kayıtlı taşınmazdaki payı üzerinde 18.09.2020 tarihine kadar … A.Ş. lehine tesis edilen intifa hakkı karşılığı elde ettiği gayrimenkul sermaye iradını kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle alınan Takdir Komisyonu Kararı uyarınca re'sen tarh edilen 2012 yılı gelir vergisi ile kesilen bir kat vergi ziyaı cezasının kaldırılması istenilmektedir.
İLGİLİ MEVZUAT:
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 113. maddesinde zamanaşımı, süre geçmesi suretiyle vergi alacağının kalkması olarak tanımlanmıştır.
Anılan Kanun'un 114. maddesinin birinci fıkrasında "Vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlıyarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar." ikinci fıkrasının zamanaşımının durma süresinin belirsizliğinin Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinin, 15/10/2009 tarihli ve E:2006/124, K:2009/146 sayılı kararı ile iptal edilmesinden sonra 23/07/2010 tarih ve 6009 sayılı Kanun'un 8. maddesiyle yeniden düzenlenen halinde ise "Şu kadar ki, vergi dairesince matrah takdiri için takdir komisyonuna başvurulması zamanaşımını durdurur. Duran zamanaşımı mezkur komisyon kararının vergi dairesine tevdiini takip eden günden itibaren işlemeye devam eder. Ancak işlemeyen süre her hâl ve takdirde bir yıldan fazla olamaz." düzenlemelerine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, … A.Ş. lehine tesis edilen intifa hakkı karşılığı elde ettiği gayrimenkul sermaye iradının beyan edilmediğinin tespit edilmesi nedeniyle davacının takdir komisyonuna sevk edildiği, takdir komisyonuna sevk tarihinden sonra düzenlenen vergi tekniği raporu done alınarak takdir komisyonu kararı ile matrah takdirinde bulunulması üzerine, 2012 yılı için re'sen bir kat vergi ziyaı cezalı gelir vergisi tarhiyatı yapıldığı ve açılan davada Vergi Mahkemesince, davacının takdir komisyonuna sevk edildiği tarih itibarıyla ortada mükellef hakkında düzenlenmiş bir vergi inceleme veya vergi tekniği raporu bulunmadığı, davalı idare tarafından yapılan takdire sevk işleminin salt işlemekte olan zamanaşımı süresinin durmasını temin maksadıyla yapıldığı açık olmasına rağmen, tarh zamanaşımı süresinin dolmasına çok az bir süre kala matrah takdiri için mükellef dosyasının takdir komisyonuna sevk edilmesi, zamanaşımı süresi dolduktan sonra takdir komisyonunca matrah takdir edilmesi halinde, zamanaşımı süresinin durduğundan bahsedilemeyeceği gerekçesiyle cezalı tarhiyatın kaldırılması yolunda verilen karara karşı davalı tarafından yapılan istinaf isteminin Bölge İdare Mahkemesince reddedildiği anlaşılmaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda takdir komisyonuna başvurulmasına bağlanan ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra 23/07/2010 tarih ve 6009 sayılı Kanun'un 8. maddesiyle yeniden düzenlenmek suretiyle yürürlük tarihinden sonraki vergilendirme dönemleri için belirlilik ve öngörülebilirlik arz eden hukuki sonuç zamanaşımının durması olduğundan, takdir komisyonuna sevkle tarh zamanaşımının durduğunun kabulü gerekmektedir. Bu noktada; takdir komisyonu kararlarına istinaden yapılan tarhiyatların zamanaşımına uğrayıp uğramadığının tespiti için takdir komisyonuna sevk tarihi, takdir komisyonu kararının vergi dairesine tevdi tarihi, ihbarnamenin tebliğ tarihi ve takdir komisyonunda geçen süreye takdir komisyonuna sevk tarihi ile takdir komisyonu kararının vergi dairesine tevdi tarihi arasındaki sürenin dikkate alınması suretiyle belirlenmesi gerektiğinden, yalnızca takdire sevk tarihine bakılmak suretiyle takdir komisyonuna sevkin, zamanaşımını durdurmak amacıyla yapıldığının kabulü suretiyle, yukarıda değinilen Yasa maddesinde yer verilen açık düzenlemelerinde ihmal edilmek suretiyle takdir komisyonuna sevk ile zamanaşımının durmayacağı sonucuna varılarak hüküm kurulması hukuka uygun düşmemiştir.
Öte yandan inceleme devam ederken mükellefin takdir komisyonuna sevk edilmesinde ve takdir komisyonuna sevk tarihinden sonra zamanaşımı süresi içinde düzenlenen vergi tekniği raporundaki verilerin takdir komisyonunca done olarak alınmasında bir engel bulunmamaktadır.
Bu durumda, takdir komisyonuna sevkin zamanaşımını durduğunun kabulü ile olayda, zamanaşımının bulunup bulunmadığı hususunun değerlendirilmesi, zamanaşımının bulunmadığının tespiti halinde, re'sen tarh nedeni hususununda değerlendirilme yapılmak ve re'sen tarh nedeni varsa takdir komisyonu kararının dayanağının incelenmesi suretiyle, takdir edilen matrah yönünden de araştırılma yapılarak karar verilmesi gerektiğinden davayı yazılı gerekçeyle kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerekmektedir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…., K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 08/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.