Danıştay 3. Daire 2019/5452 Esas 2022/949 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/5452
Karar No : 2022/949

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü/…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … İnşaat Taahhüt Turizm Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLLERİ : Av. …-Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Üçüncü Dairesinin bozma kararı uyarınca davayı yeniden inceleyen … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket adına, 06/04/2011 tarihinde satın alınan arsanın 07/04/2011 tarihinde elden çıkartılması neticesinde elde edilen kazancın kayıt ve beyan dışı bırakıldığı yolunda tespitleri içeren vergi tekniği raporunun done alındığı vergi inceleme raporuna dayanılarak 2011 yılı için re'sen salınan kurumlar vergisi ve tekerrür hükümleri uyarınca artırılarak kesilen bir kat vergi ziyaı cazası ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353. maddesinin 1. bendi gereğince kesilen özel usulsüzlük cezasının kaldırılması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacı hakkında düzenlenen vergi tekniği raporunda yer alan saptamalardan, Küçükyalı Vergi Dairesi Müdürlüğü mükellefi … Yapı Kooperatifi tarafından, İstanbul ili Maltepe ilçesi … mahallesi … sokağı … ada ve … parselde kayıtlı bulunan 36.000 m² (imar sonrası … ada … parsel 22.732,78 m²) büyüklüğündeki arsanın 800.000 Alman Markı ve 5 daire karşılığında … adlı şahıstan aralarında düzenlenen sözleşme ile satın alındığı, sonrasında sözü geçen Kooperatifçe, …'ya olan 800.000 Alman Markı borcun kooperatifin kaba işlerini yapan davacı şirkete nakline karşılık, … ada … parselde kayıtlı olan arsanın 5.162,62 m² si ile … ada … parselde kayıtlı bulunan 2.254,66 m² büyüklüğündeki arsanın ve İsmail Koru'ya verilecek 5 dairenin devredilmesine karar verildiği, 2.254,66 m² büyüklüğündeki arsanın 06/04/2011 tarihinde 539.000 TL rayiç bedelle tapuda tescil edilerek, 5.162,62 m² büyüklüğündeki arsanın ise 06/12/2011 tarihli mahkeme kararına istinaden 1.360.000 TL bedelle davacı şirket adına devredildiği, devri taahhüt edilen dairelerin ise halen kooperatif adına kayıtlı olduğu ve ihtilaf konusu olup devrinin gerçekleşmediği, 5.162,62 m² büyüklüğündeki arsanın davacı şirketin incelemenin yapıldığı dönemde halen aktifinde kayıtlı olduğu ve satışa konu edilmediğinden söz konusu arsa yönünden herhangi bir eleştiri getirilmediği ancak 2.254,66 m² büyüklüğündeki arsanın işletme kayıtlarına girmeden davacı şirket tarafından 07/04/2011 tarihinde şirketin kanuni temsilcisinin eşi …'e 539.000 TL bedelle satılarak tescilin yapıldığı ve bu kişi tarafından 2013 yılında kullanılan banka kredisi için arsa üzerinde ipotek tesis edilirken düzenlenen ekspertiz raporunda arsanın m² birim fiyatının 3.750 TL olarak belirlendiği, arsaların 2011 yılında m² birim rayiç bedellerinin 600 TL olduğu yönündeki davacı şirket yetkilisinin beyanına ve ekspertiz raporunda yer alan değerin 2013 yılına ilişkin olması nedeniyle itibar edilmediğinden, … Derneğine sorulması üzerine arsaların m² birim fiyatının 1.500 TL olarak bildirildiği, yapılan hesaplama neticesinde 2.254,66 m² büyüklüğündeki arsanın …'e gerçek satış bedelinin 3.381.000 TL olduğu ve bu bedelden alış bedeli olarak gösterilen 539.000 TL'nin mahsubu sonucunda bulunan matrah farkı üzerinden dava konusu tarhiyatın yapıldığının anlaşıldığı olayda, tapu kayıtlarında arsanın 539.000 TL'ye alındığı bildirilmiş olmakla birlikte bu değerin davacı tarafından kooperatife ödenen gerçek alış bedelinin olmadığının taraflarca düzenlenen gayrimenkul hisse devir sözleşmesi ve düzenlenen raporlarda sabit olduğu, öte yandan 7.416,28 m² (5.162,62 m²+2.254,66 m²) büyüklüğündeki arsa ve 5 adet daire karşılığında davacı tarafından ödenen 800.000 Alman Markı dışında başka bir ödeme yapıldığı yönünde herhangi bir tespit bulunmadığı ve emlak vergisi yönünden geçerli olan rayiç değeri altında veya üstünde gayrimenkul alım satımına engel olacak bir düzenleme bulunmadığı göz önüne alındığında arsanın gerçek alım ve satım bedelinin 539.000 TL olarak kabul edilmesinin mümkün olmadığı ayrıca, davaya konu taşınmazın tapuda … ada … parselde kayıtlı iken … Derneği'ne gönderilen yazıda …-… ada … nolu parselin m² birim rayiç değerinin istendiği ve bu yazı ekine herhangi bir tapu sureti veya başka bir belge eklenmediği gibi sözü edilen Dernek tarafından gönderilen cezabi yazıda da …-… ada … parsele ilişkin 2009 ila 2012 yıllarına ilişkin m² birim fiyatları gönderilmekle birlikte bu değerlerin nasıl tespit edildiğinin ortaya konulmadığı, 539.000 TL'ye alındığı kabul edilen arsanın bir gün arayla yaklaşık altı buçuk katı üzerinde bir fiyata satılmasının hayatın olağan akışına ters olduğundan arsanın m² birim satış fiyatının 1.500 TL olduğundan bahisle belirlenen matrah farkı üzerinden yapılan tarhiyatta hukuka uygunluk görülmediği gibi somut tespit bulunmaksızın kesilen özel usulsüzlük cezasının da hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu vergi ve cezalar kaldırılmıştır.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının arsa satışından elde ettiği kazancının kayıt ve beyanlarına yansıtmadığı hususu hakkında düzenlenen vergi tekniği raporu ile sabit olduğundan yapılan tarhiyatta ve kesilen özel usulsüzlük cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Üçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin reddine,
2. Temyize konu Vergi Mahkemesi kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen onbeş gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 08/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X)-KARŞI OY:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesinde, idari mahkemelerin her çeşit incelemeyi kendiliklerinden yapacakları belirtilerek "res'en araştırma ilkesi" benimsenmiştir. Resen araştırma ilkesi, taraflarca öne sürülmese bile, uyuşmazlığın çözümüne ilişkin her türlü araştırmanın mahkemece, kendiliğinden yapılmasını ifade etmektedir.
Davacı hakkında düzenlenen vergi tekniği raporunda, davaya konu … ada …parselde kayıtlı arsanın 2011 yılına ilişkin m² birim fiyatının tespitine yönelik … Derneği'ne gönderilen yazıda …-… ada … parsel şeklinde yazıldığı ve gelen cevabi yazıda …-… ada … parselde kayıtlı arsanın m² birim fiyatının 1.500 TL olduğunun bildirilmesi üzerine bu değer esas alınarak hesaplamanın yapılarak tespit edilen matrah farkı üzerinden dava konusu tarhiyatın yapıldığı anlaşılmaktadır.
Vergi inceleme elemanı tarafından düzenlenen yazıda ada parsel numarası yanlış yazılmış olsa da, Mahkemece re'sen araştırma ilkesi gereği …Derneği'ne doğru ada parsel numarası yazılmış bir şekilde tekrardan sorarak değerin doğruluğunun tespitinin yapılması gerekirken, mahkemece bu hususta bir araştırma yapılmaksızın verilen eksik incelemeye dayalı Mahkeme kararının bozulması gerektiği oyuyla Daire Kararına katılmıyoruz.