Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9854 Esas 2022/1166 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2020/72-2021/1003

İlk Derece
Mahkemesi : ... 33. İş Mahkemesi

Dava, 1986/3 dönemindeki 120 günlük hizmet süresinin işveren tarafından gönderilen iptal mahiyetli ek bordro ile iptal edilmesine dair kurum işleminin iptali ile ödenmeyen aylıkların iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davacı kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili ve davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 01/09/1986 tarihinde ... sigorta sicil numarası ile Tek Trans Uluslararası Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketi'nde işe başladığını, müvekkile ait işe başlangıç bildirimi ve SSK kimliği bulunduğunu, müvekkilinin 09/11/2015 tarihindeki emeklilik başvurusuna yanıt olarak; ... 11/11/2015 tarihli yazısında “50 yaşını 15.01.2017 tarihinde doldurulacağından" bahisle şartlar yerine getirilmediğinden talep sahibi hakkında yapılacak bir işlem bulunmadığının belirtildiğini, lâkin gerek mahkemeye sunulacak işe giriş belgeleri gerekse de SGK kayıtlarında müvekkilinin işe giriş tarihi 01/09/1986 olarak görüldüğünü, askerlik borçlandırmasıyla birlikte toplam sigorta gün sayısının 9161 olduğunu, anılan işe başlangıç tarihi baz alınarak hesaplama yapıldığında, müvekkili Hayati TOPÇU" nun 49 yaşını tamamladığı 15/01/2016 tarihinde emekli olması gerektiğini belirterek, davalı SGK’nm müvekkilinin 1986/3 dönemindeki 120 günlük çalışma sürelerinin iptaline ilişkin işleminin iptaline, davacının sigorta başlangıç tarihinin 01/09/1986 olarak tespitine, Ocak 2016 ile Ocak 2017 arası alamadığı aylıkların faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın haksız olduğunu beyanla, reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesi İlk derece mahkemesince; "Davanın kısmen kabulü ile, davacının davalı Tek Trans Uluslararası Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketine ait 014661 sicil sayılı işyerinde 1986/3 döneminde 120 gün çalışması bulunduğunun ve sigorta başlangıcının 01/09/1986 olduğunun tespitine, kurumun tespit edilen hizmeti iptaline ilişkin işleminin iptaline, Davacının Ocak 2016 tarihinden Ocak 2017 tarihine kadar olan yaşlılık aylıklarının faizi ile birlikte tarafında iadesi isteminin reddine" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi, davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; lk derce mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu, müvekkilinin 09/11/2015 tarihinde kurumdan hangi tarihte emekli olabileceğini sorduğunu, kurumun müvekkilini yanlış bilgilendirdiği için 15/01/2017 tarihini beklediğini, müvekkilinin daha sonra 1989 yılındaki 120 günlük hizmetinin iptal edildiğini öğrendiğini, eğer kurum 120 gün hizmetini iptal etmemiş olsa idi davacının 15/01/2016 tarihinde emekli olabilecek iken kurumun hatalı işlemleri sonucu 1 yıl geç emekli olduğunu, mahkeme kararının çelişkili olduğunu belirterek, temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. “Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde Yasal zorunluluk vardır. Bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasa'nın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltilmesi gerekir.
Eldeki davada, Tek Trans Uluslararası Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketine ait 2.9200.02.02.0143661.006.07-72 sicil sayılı işyerinden davacı adına verilen 01.09.1986 işe giriş tarihli ilk işe giriş bildirgesinin 03.09.1986 tarih ve 292418 varide sayı ile Kurum kayıtlarına intikal ettiği, davacıya ... sigorta sicil numarasının verilmiş, Tek Trans Uluslararası Nakliyat ve Ticaret Anonim Şirketine ait 2.9200.02.02.0143661 sicil sayılı işyerinden Kuruma verilen 1986/3 dönem bordrosu ile davacı adına 120 gün hizmet bildirilmiş, ancak daha sonra işyerinden verilen ve Kurum kayıtlarına 11.08.1987 tarih ve 304561 varide sayı ile intikal eden iptal mahiyetli 1986/3 dönem bordrosu ile davacının 120 gün hizmetinin iptal edilmiştir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ışığında mahkemce, elde edilecek hükmün, sigortalıyı çalıştıran işverenin hak alanını da ilgilendirdiği ve onun yönünden bir takım sorumluluk ve yükümlülükler doğurabileceği belirgin bulunmakla, işverenin davalı Kurumla birlikte zorunlu dava arkadaşı konumunda yer aldığı ve kendisine de husumet yöneltilmesi gerektiği gözetilerek, dava dışı işverenin tespit edilip, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 124'üncü maddesi de nazara alınarak yasal yöntemine uygun biçimde davaya katılımı sağlanmalı, işverenin de göstereceği tüm kanıtlar toplandıktan sonra yapılacak değerlendirme üzerine elde edilecek sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, mahkemece yazılı şekilde hüküm tesisi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı ve davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesi ile kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.