Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9451 Esas 2022/1172 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
No : 2019/2075-2021/943

İlk Derece
Mahkemesi : ... Anadolu 19. İş Mahkemesi
No : 2018/172-2019/266

Dava, yaşamlarını yitiren sigortalı eş ve baba üzerinden hak sahibi sıfatıyla çift ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti ile aksine kurum işleminin iptali, kesintinin durdurulması ile yapılan kesintilerin iadesi istemine ilişkindir. 
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, müvekkili ...’in, Akbank T.A.Ş Mensupları Tekaüt Sandığı Vakfından 01.11.1992 tarihinde emekli olduğunu, 23.02.1995 tarihinde babasının vefat ettiğini, 05.05.2010 tarihinde ise eşi ile evlilik birliğinin sona ermesi nedeniyle, müvekkilinin 03.09.2012 tarihinde yetim aylığı talebiyle Maltepe Sosyal Güvenlik Merkezine başvurduğunu, başvurusunun kurum tarafından onaylandığını ve müvekkiline 05.10.2012 tarihinde yetim aylığının bağlanmasına karar verildiğini, ancak 26.01.2018 tarihinde müvekkiline tebliğ edilen yazı ile 25.11.2012 ile 24.01.2018 tarihleri arasında toplamda 80.142,82 TL tutarında ödenen yetim aylığının yersiz olduğuna ve 5510 sayılı Yasa'nın 96 maddesine istinaden kuruma geri ödenmesine karar verildiğini, kurum tarafından onaylanan yetim aylığının hangi sebeple yersiz olduğunu anlamayan müvekkilinin kararın gerekçesini öğrenmek üzere kurum kararına itiraz ettiğini ancak itirazının kabul edilmediğini belirterek, davalı kurum işleminin iptali için açmış olduğu davanın kabulüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, kurum işlemi yerinde olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığından bahisle, istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, 5510 sayılı Yasanın 96/b maddesinin yanlış uygulandığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamı incelendiğinde, 01.11.1992 tarihinden itibaren Akbank T.A.Ş Mensupları Tekaüt Sandığı Vakfından yaşlılık aylığı alan davacıya 05.10.2012 tarihinden itibaren (01.06.2010 tarihi esas alınmak suretiyle) babası üzerinden ölüm aylığı bağlandığı, daha sonra yapılan inceleme üzerine bağlanan bu ölüm aylığının kesildiği ve 25.11.2012-24.01.2018 tarihleri arası için tahakkuk ettirilen 80.142,82 TL lik borcun 5510 sayılı Yasanın 96/b maddesi kapsamında davacıdan istenildiği, ölüm aylığının iptaline dair Kurum işlemini yerinde gören mahkeme kararı isabetli ise de; tahakkuk ettirilen borç miktarının istenilmesine ilişkin araştırmanın eksik incelemeye dayalı olduğu anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanaklarından olan 5510 sayılı Yasanın 96/b maddesi “…Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır…” hükmünü içermekte olup, mahkemece, kurumun hatalı işlemi tespit ettiği tarih belirlenerek bu tarihten geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemelerin geri istenebileceğine dair hesaplama yapılıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının, HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine ve kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.