Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11614 Esas 2022/1267 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2015/17-2021/406


Dava, davacının 1996-2008 yılları arasında kamyon şöforü olarak geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin (kapatılan) bozma kararına uyma kararı vermek suretiyle yapılan yargılama neticesinde “davanın reddine ” karar verilmiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Uyuşmazlık, Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda, Mahkemece “toplanan delillerin davacının işe giriş ve çıkış sürelerini net belirlemek ve gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/10 maddeleri gereğince ortaya koymak için yeterli olmadığı” gerekçesiyle “davanın reddine” şeklinde hüküm kurulmuş ise de bu sonuca hatalı değerlendirme ile varılmıştır. Gerçekten davacı adına Kuruma bildirimi yapılmayan ve tespitinin de talep olunduğu hizmet dönemi içerisinde ..... plakalı araç üzerinden davalı şirket adına kesilen trafik cezaları ile davacıya ait sürücü belgesi üzerinden davacı adına 30.06.2008, 02.07.2008, 07.07.2008 tarihlerinde kesilen trafik cezalarının birbirleriyle uyumlu olduğu anlaşılmakla 07.07.2008 tarihli ceza tutanağı esas alındığında davacının Kurum’a en son hizmet bildiriminin yapıldığı 31.03.2008 tarihinden sonra da 01.04.2008-07.07.2008 tarihleri arasında çalıştığı kabul edilmelidir. Bununla birlikte, davacının ihtilaf konusu dönemde çalıştığını beyan ettiği diğer ..... .... sayılı plakalı araçlar ile davacı adına düzenlenen sürücü belgesi ceza detayları içerisinde yer alan plakalı araçların ihtilaf konusu dönem araç sahipleri belirlenmeden, araç sahiplerinin dava dışı kişiler olduğunun belirlenmesi halinde davalı işyerince bu araçların kiralanıp kiralanmadığı, davalı şirket adına bu araçlar üzerinden düzenlenmiş trafik cezası tutanaklarının bulunup bulunmadığı araştırılmadan yazıldığı şekilde sonuca gidilmesi de usul ve yasaya aykırıdır. Bu doğrultuda bozma gereğinin yerine getirildiğinden söz edilemez. Yargıtayın bozma kararına uyan Mahkeme artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, Mahkemenin bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli müktesep hak doğmuştur. (09/05/1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı).
Mahkemece yapılacak iş, ihtilaf konusu dönem içerisinde (27/07/2002 ile 29/11/2008 tarihleri arasında ) davacının çalıştığını iddia ettiği diğer ..... sayılı plakalı araçlar ile davacı adına düzenlenen sürücü belgesi ceza detayları içerisinde yer alan plakalı araçların ihtilaf konusu dönemde kimlere ait olduğu, bu plakalı araçlara ait herhangi bir trafik cezası kaydının bulunup bulunmadığı ilgili Emniyet Müdürlüğü biriminden sorulmalı, tespit edilecek araç sahiplerinin beyanlarına başvurulmak suretiyle araçlarının kiraya verilmesine yönelik davalı işyeri ile aralarında akdedilmiş bir sözleşmenin bulunup bulunmadığı her bir araç yönünden ayrı ayrı belirlenmeli, toplanan tüm deliller birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre ve davacının 01.04.2008-07.07.2008 tarihleri arasında da davalı ... Akaryakıt Nak.Gıda Tekstil San. Tic. Ltd .Şti. nezdinde çalıştığı kabul edilerek hüküm kurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, 27.01.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.