Mahkemesi :İş Mahkemesi



Dava, müfettiş incelemesi sonucu iptal edilen hizmetin tespiti, yaşlılık aylığı bağlanması ve Kurumun aksi işleminin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın davanın reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece uyulan bir önceki bozma ilamında; davacının, Kurumun iptaline karar verdiği dava konusu dönemdeki çalışma iddiasının gerçekliği, işin, işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; varsa davacı hakkında açılan ceza davası sonucu araştırılmalı; puantaj kayıtları, hasta sevk kağıtları, yaptığı işe göre davacının isim ve imzasını taşıyan sevk irsaliyesi, posta ve kargo alındı makbuzları, fatura ve benzeri hertürlü belge davalı işverenden celbedilmeli; (yaşı gözetilerek) ne işi/işleri yaptığı ayrıntılı olarak davacıya açıklatılmalı; ilgili ticaret odasından kapasite raporu celbedilmeli, muhtasar beyannameleri ilgili vergi dairesinden celbedilmeli; dava konusu dönemde kapasite, üretim adedi, ciro, elektrik, su tüketimi ve makine parkına göre her ay ayrı ayrı olmak üzere çalışması gereken sigortalı sayısı, dava konusu alanında uzman gıda mühendisi, mali müşavir ve hukukçudan oluşan bilirkişi heyetinden rapor alınarak belirlenmeli ve ay be ay Kuruma bildirilen sigortalı sayısı ile karşılaştırılarak eksik veya fazla sigortalı bildirimi olup olmadığı belirlenmeli; vekaletnamedeki adresinin Ören kasabası olduğu gözetildiğinde davacının (yaşı gözetilerek) işyerine nasıl gelip gittiği, nerelerde ikamet ettiği araştırılmalı; yargılama aşamasında dinlenen tanıkların sıfatlarına ilişkin belgeler temin edilmeli; dava konusu dönemde (çalışmaları iptal edilmeyen) davacı ile birlikte çalışan ve işverenin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; aynı işyerinden çalışmalarının iptaline karar verilen diğer kişilerin durumlarıda bu çerçevede gözönünde bulundurulması gerektiği belirtilmiştir.
Bozma sonrası yargılamada; Mahkemece, davacının fiili çalışmadığına ilişkin kurum tesbit raporunun aksine sunulan yazılı belgelerin kişinin çalışma süresi, izne hak kazanma dönemi, izin süresi ile uyumlu olmaması, işyerinde fiilen çalışmadığını kabul ve beyan edilen kişilerin dahi bordrolarda imzası olması, Yargıtay bozma karannda belirtildiği üzere davacının imzasını taşıyan ve sonradan düzenlenmesi mümkün olmayan makbuz, fatura, sevk irsaliyesi, posta alındı belgeleri (davacı gündüz bekçisi olduğuna göre ve işyeri buna göre geceleri çalışan bir işyeri kabul edilir ise gündüzleri mesai saatlerinde gelen postaları ve kargolan alması beklenir) bulunmadığından kurumun yaptığı hizmet iptalinde yasaya aykırı bir hususa rastlanılmadığı kanaatine varıldığı, davacı ile ilgili yapılan kurum işleminde usul ve yasaya aykırı bir husus olmadığı belirtilerek, hüküm kurmaya elverişli denetimli, yeteri gerekçeyi içerir uzman bilirkişi raporuna itibarla davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinde, bozma sonrası dinlenen 2 bordro tanığından birinin de çalışmalarının fiili olmadığı gerekçesiyle, Kurumca iptal edildiği anlaşılmakla, Mahkemece, müfettiş raporuna dayalı olarak sahte bildirim olduğundan bahisle geçersiz sayılan bildirimli çalışmaların gerçek olup olmadığı, hizmet tespiti davası gibi araştırılmalı, söz konusu işyerinden sigortalılığı iptal edilmeyen ve ihtilaflı dönemde bordrolu hizmeti bulunan sigortalılar, taraflara sorularak ve gerekirse re’sen belirlenmek suretiyle, kanaat verici sayıda kişinin tanıklığına başvurulmalıdır. Yine anılan işyeri ile ilgili olarak sahte sigortalılığa ilişkin Kurumca açılmış alacak davası olup olmadığı, keza davacıya yönelik varsa ceza dava dosyası olup olmadığı araştırılmalı, varsa getirtilip o dosyadaki tanık beyanları irdelenmeli, çelişki oluşması durumunda giderilmeli, davalı işveren ve anılan işyeri muhasebecisi, Kurum denetmen raporunda beyanlarına başvurulan bir kısım tanık ifadeleri doğrultusunda dinlenilerek, uyuşmazlık konusu husus hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 03.03.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.