Danıştay 8. Daire 2017/7113 Esas 2022/1506 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/7113
Karar No : 2022/1506

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
18/07/2017 tarihinde lisansüstü programa kaydının yapılması istemiyle Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile;
Bu işlemin dayanağı olarak gösterilen 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 35. maddesinin 6. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Düzenlemenin eğitim hakkının ihlali niteliğinde olduğu, eğitim hakkının ancak kanunla sınırlanabileceği, düzenlemenin Anayasa’ya aykırı bir şekilde Kanun dışı bir norm ile sınırlama şeklinde olduğu, lisansüstü eğitimde kontenjan açısından bir sınırlamanın da bulunmadığı, düzenlemenin fırsat eşitliğine aykırı olduğu, düzenlemenin ve düzenlemeye dayalı olarak hakkında tesis edilen işlemin iptali gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI:
… Başkanlığı'nın Savunmasının Özeti :Yükseköğretim Kurumlarında tezli yüksek lisans ile doktora ve eşdeğeri programların kontenjanlarının sınırlı olduğu, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt hakkı verilmesinin lisansüstü eğitim almak isteyen adayların mağduriyetine neden olacağı, davaya konu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, istemin ve davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
… Üniversitesi Rektörlüğü'nün Savunmasının Özeti: Usul yönünden; dava konusu edilen bireysel işlem yönünden İstanbul İdare Mahkemelerinin görevli ve yetkili olduğu, davanın yasal süresi içinde açılmadığı, esas yönünden ise; davacının … Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe bölümü Tezli Yüksek Lisans programında kayıtlı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Davacı tarafından; 18/07/2017 tarihinde lisansüstü programa kaydının yapılması istemiyle Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 35. maddesinin 6. fıkrasının iptali istenilmektedir.
Yükseköğretim Kurumlarında tezli yüksek lisans ile doktora ve eşdeğeri programların kontenjanlarının sınırlı olduğu, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt hakkı verilmesinin lisansüstü eğitim almak isteyen adayların mağduriyetine neden olacağı, davaya konu düzenlemede hukuka, hizmet gereklerine, üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 09/03/2022 tarihinde, davacı vekili Av. …'ın gelmediği ve davalı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı vekili Av. …'nin geldiği davalı Marmara Üniversitesi Rektörlüğü vekili Av. …'ın gelmediği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, davacı tarafından 18/07/2017 tarihinde lisansüstü programa kaydının yapılması istemiyle Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 35. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 124. maddesinde, Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarabileceği kurala bağlanmıştır.
2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Tanımlar" başlıklı 3. maddesinin t bendinden; lisans üstü eğitimin yüksek lisans ve doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimini kapsadığı, yüksek lisansın bir lisans öğretimine dayalı, eğitim - öğretim ve araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlayan bir yükseköğretim olduğu, doktoranın ise lisansa dayalı en az altı veya yüksek lisans veya eczacılık veya fen fakültesi mezunlarınca Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı tarafından düzenlenen esaslara göre bir laboratuvar dalında kazanılan uzmanlığa dayalı en az dört yarı yıllık programı kapsayan ve orijinal bir araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı amaçlıyan bir yükseköğretim olduğu anlaşılmaktadır.
Aynı Kanun'un 44. maddesinin (c) bendinde ise; "(Değişik: 19/11/2014-6569/28 md.) Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin "Genel esaslar" başlıklı 4. maddesinde "(1) Yüksek lisans programı, tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülebilir. Bu programların hangi enstitü anabilim/anasanat dallarında ve nasıl yürütüleceği ile yükseköğretim kurumlarının yetkisinde olan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları arasında geçişe izin hususları senatolar tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
(2) Yükseköğretim Kurulu kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında; öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekânda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilir. Uzaktan öğretim programlarının açılabileceği alanlar, uzaktan öğretim yoluyla verilecek dersler ve kredi ile AKTS kredi miktarları, ders materyallerinin hazırlanması, sınavlarının yapılma şekli, yükseköğretim kurumları arasında bu amaçla yapılacak protokoller ile uzaktan öğretime ilişkin diğer hususlar Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir."; "Tezli yüksek lisans programı" başlıklı 6. maddesinde; " (1) Tezli yüksek lisans programı öğrencinin bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak bilgilere erişme, bilgiyi derleme, yorumlama ve değerlendirme yeteneğini kazanmasını sağlar. (2) Tezli yüksek lisans programı toplam yirmi bir krediden az olmamak koşuluyla en az yedi ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur. Seminer dersi ve tez çalışması kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Tezli yüksek lisans programı bir eğitim-öğretim dönemi 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla seminer dersi dahil en az sekiz ders ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden oluşur. Öğrenci, en geç danışman atanmasını izleyen dönemden itibaren her yarıyıl tez dönemi için kayıt yaptırmak zorundadır. (3) Öğrencinin alacağı derslerin en çok ikisi, lisans öğrenimi
sırasında alınmamış olması kaydıyla, lisans derslerinden seçilebilir. Ayrıca enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden en fazla iki ders seçilebilir. (4) Tezli yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretim programı olarak yürütülebilir."; "Tezsiz yüksek lisans programı" başlıklı 11. maddesinde; "(1) Tezsiz yüksek lisans programı, öğrenciye mesleki konularda bilgi kazandırarak mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını gösterir. (2) (Değişik cümle:RG-1/3/2017-29994) Tezsiz yüksek lisans programı toplam otuz krediden ve 60 AKTS’den az olmamak kaydıyla en az on ders ile dönem projesi dersinden oluşur. Öğrenci, dönem projesi dersinin alındığı yarıyılda dönem projesi dersine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı proje ve/veya rapor vermek zorundadır. Dönem projesi dersi kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. (3) Öğrencinin alacağı derslerin en çok üçü, lisans öğrenimi sırasında alınmamış olması kaydıyla, lisans derslerinden seçilebilir. (4) Senato tarafından belirlenen esaslara göre tezsiz yüksek lisans programının sonunda yeterlik sınavı uygulanabilir. (5) Tezsiz yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretimde de yürütülebilir."; "Genel esaslar" başlıklı 15. maddesinde; "(1) Doktora programı, öğrenciye bağımsız araştırma yapma, bilimsel problemleri, verileri geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma, analiz etme ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli becerileri kazandırır. (2) Doktora programı, tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için toplam yirmi bir krediden ve bir eğitim-öğretim dönemi 60 AKTS’den az olmamak koşuluyla en az yedi ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere en az 240 AKTS kredisinden oluşur. Lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için de en az kırk iki kredilik 14 ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 300 AKTS kredisinden oluşur. (3) Doktora programlarında enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için en fazla iki, lisans derecesiyle kabul edilmiş öğrenciler için en fazla dört ders seçilebilir. (4) Lisans dersleri ders yüküne ve doktora kredisine sayılmaz. (5) Doktora programları ikinci öğretim olarak açılamaz.", (6) Doktora çalışması sonunda hazırlanacak tezin, bilime yenilik getirme, yeni bir bilimsel yöntem geliştirme, bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama niteliklerinden en az birini yerine getirmesi gerekir.", "Diğer hükümler" başlıklı 35. maddesinin 6. fıkrasında ise; "Tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamaz ve devam edilemez. " hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin "Geçiş hükümleri" başlıklı geçici 1. maddesinde ise; "(1) Bu Yönetmelikle getirilmiş hükümlerin uygulaması ve belirlenmiş süreler yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren başlar. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrenciler hakkında 35 inci maddenin altıncı fıkrası uygulanmaz. (3) 06/02/2013 tarihinden önce tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı olan veya mezun olan öğrenciler doktora programlarına başvurabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Dava Konusu Yönetmelik Hükmünün İncelenmesi:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi sonucunda; lisans üstü eğitimin yüksek lisans ve doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık ve sanatta yeterlik eğitimini kapsadığı, yüksek lisans programının; tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülebileceği, dava konusu edilen Yönetmelik hükmü uyarınca tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamayacağı ve devam edilemeyeceği, dolayısıyla tezsiz yüksek lisans programı ile birlikte tezli yüksek lisans veya doktora/sanatta yeterlik/uzmanlık eğitimi alınabileceği ancak aynı anda iki tezli yüksek lisans veya tezli yüksek lisans ile doktora/sanatta yeterlik/uzmanlık eğitimi alınamayacağı hususunun kurala bağlandığı anlaşılmaktadır.
İdarelerin düzenleyici işlemler yapabilme yetkisi Anayasa'nın 124. maddesine dayanan anayasal bir yetki olması nedeniyle, idareler tarafından mevzuatla verilen görevlerin yerine getirilmesi amacıyla düzenleyici işlemler yapılabileceği kuşkusuzdur. Ancak, bu düzenlemeler yapılırken, Anayasa'da yer alan hukuk devleti ilkesi uyarınca, kazanılmış hak, haklı beklenti, idari faaliyetlerin belirliliği ve hukuki güven ilkesi gibi ilkelerin de göz önünde bulundurulması gerektiği açıktır.
Bu çerçevede; idarelerin düzenleyici işlemleri kaldırılmaları ve değiştirilmeleri de her zaman olanaklıdır ve kural olarak düzenleyici işlemlerin kazanılmış hak yaratmayacağı da açıktır. Diğer taraftan düzenleyici işlemlerin kişilere uygulanması suretiyle bireyselleşmesi halinde kazanılmış hak yaratılacağı, bundan sonra yapılacak düzenleyici işlemlerin değişiklik ve kaldırılmalarında da bu kazanılmış hakların korunmalarının gerekeceği tabidir.
Mülga 01/07/1996 tarihli ve 22683 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nde, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt olunmasını engelleyecek herhangi bir düzenleme yer almamakla birlikte; dava konusu edilen Yönetmelik 01/07/1996 tarihli yönetmeliği yürürlükten kaldırmış ve tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamayacağını ve devam edilemeyeceğini kurala bağlamıştır. Anılan Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin 2. fıkrası ise; anılan Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 20/04/2016 tarihinden önce aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrenciler hakkında 35. maddenin 6. fıkrasının uygulanmamasını öngördüğü dolayısıyla Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrencilerin, kayıtlı oldukları programlar yönünden kazanılmış haklarının korunduğu anlaşılmaktadır.
Davalı idare tarafından, yükseköğretim kurumlarında tezli yüksek lisans ile doktora ve eşdeğeri programların kontenjanlarının sınırlı olduğu, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt hakkı verilmesinin lisansüstü eğitim almak isteyen adayların mağduriyetine de neden olacağı, tezli yüksek lisans ve doktora programlarına başvuru yapmak için ilgili Yönetmelik kapsamında yükseköğretim kurumları tarafından belirli bir birikimin olduğunu gösteren çeşitli kriterlerin istendiği, lisansüstü eğitimde kalitenin arttırılması ve adayların belli bir alanda yetkinliğe sahip olması için tezli yüksek lisans ve doktora programlarında derslere devam etmelerinin zorunlu olduğu, ayrıca söz konusu programların tez hazırlama çalışmalarının da uzun bir süreç gerektirdiği, tezsiz yüksek lisans programlarının ise hayat boyu öğrenme kapsamında olması nedeniyle teşvik edildiği ve kontenjanlarının daha fazla olduğu savunulmaktadır.
Anayasa Mahkemesi'nin 2012/1334 Başvuru no'lu ve 17/09/2013 tarihli kararında eğitim hakkının kamu ve özel eğitim kurumlarını kapsadığı gibi eğitimin; ilk, orta ve yükseköğrenim seviyelerini de kapsadığı, Anayasa'da yer alan eğitim ve öğrenim hakkının, kamu otoritelerine bireyin eğitim ve öğrenim almasını engellememe negatif ödevini yüklemekle birlikte Anayasa'da öngörülen ilköğretim dışında devletin tüm bireylere eğitim ve öğrenim sağlaması şeklinde pozitif bir ödev yüklemediği, devletin özellikle lisansüstü eğitim almak isteyen herkese bunu sağlama şeklinde pozitif bir ödevi bulunmadığı, bu çerçevede kamu kurumlarının her personeline yüksek lisans ya da doktora eğitimi amacıyla ücretli izin verme yükümlülüğünün olmadığı ifadelerine yer verildiği görülmektedir.
Bu bağlamda; lisansüstü eğitimin de eğitim hakkı kapsamında olduğu açık olmakla birlikte anılan düzenleme ile öğrencilerin lisansüstü eğitim haklarının engellenmediği ancak kamunun ve bireylerin ihtiyaçları ve kaynakları doğrultusunda kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda bir düzenleme yapıldığı anlaşıldığından dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Öte yandan; tezli yüksek lisansın öğrencilerin bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak bilgilere erişme, bilgiyi derleme, yorumlama ve değerlendirme yeteneğini kazanmasını sağlama amacını; doktora programının ise öğrenciye bağımsız araştırma yapma, bilimsel problemleri, verileri geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma, analiz etme ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli becerileri kazandırma amacını güttüğü dikkate alındığında tezli yüksek lisans ve doktora/sanatta yeterlik/uzmanlık eğitiminin geniş ve kapsamlı bir eğitim sürecini içerdiği, dolayısıyla dava konusu düzenleme ile anılan eğitim sürecindeki kalitenin arttırılmasının da amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Nitekim; benzer nitelikte Dairemizin 27/05/2019 tarih ve E:2016/9198; K:2019/5156 sayılı davanın reddi yolunda verilen kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07/012/2020 tarih ve E:2020/510; K:2020/2917 sayılı kararıyla onanmıştır.
Bireysel işlemin İncelenmesi:
Dosyanın incelenmesinden; 2013 yılında Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olan davacının aynı yıl … Üniversitesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi alanında yüksek lisans yapmaya başladığı, anılan yüksek lisans eğitimi devam ederken … Üniversitesi Felsefe Bölümü yüksek lisans programına kayıt yaptırdığı, 2016 yılında İstanbul Şehir Üniversitesindeki yüksek lisans programından mezun olduğu, 18/07/2017 tarihinde Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku doktora programına kayıt yaptırmak amacıyla yaptığı başvurunun Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 35/6 maddesi gerekçe gösterilerek reddedildiği görülmektedir.
Hukuk devleti ilkesinin ön koşullarından biri olan "hukuk güvenliği" ile kişilerin hukuki güvenliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Hukuk güvenliği ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda, önceden oluşmuş hukuksal durumların, sonradan yapılacak işlemlerle değiştirilmesi, hukuktan beklenen güvenle bağdaşmayacaktır.
İdarenin ister düzenleyici işlem, ister bir taahhüt, isterse uzun süren bir uygulamasına güvenerek olsun, bireylerin çıkarlarına ya da lehlerine olan bir sonuca ulaşabileceklerini ümit etmeleri olarak tanımlanan haklı beklentilerinin de idarelerce düzenleyici işlemlerinin kaldırılmaları ve değiştirilmeleri aşamasında gözardı edilmemesi gerekmektedir.
Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin 2. fıkrası iile, anılan Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 20/04/2016 tarihinden önce aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrenciler hakkında 35. maddenin 6. fıkrasının uygulanmaması suretiyle Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrencilerin kazanılmış haklarının korunduğu görülmektedir.
Öte yandan; yukarıda yer alan geçici maddenin, 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarih öncesi aynı anda birden fazla lisansüstü eğitim öğretime müsaade eden kurala güvenerek birden fazla lisansüstü öğretime başlayan ve devam etmekte olan öğrenciler açısından haklı beklentilerini karşılayacak bir geçiş hükmü niteliği haiz olduğu anlaşılmaktadır.
Kaldı ki; Yönetmeliğin yürürlük tarihinden çok sonra, öğrencilerin halihazırda devam etmekte oldukları lisansüstü eğitim programı beraberinde ikinci bir lisansüstü programa başvurma taleplerinin, başvuru tarihi itibariyle haklı beklenti kapsamında değerlendirilemeyeceği tabi olmakla birlikte; ilgililerin haklı beklentilerinin süresiz karşılanmasının beklenilmesi de hayatın olağan akışına aykırıdır.
Nitekim; davacı tarafından mülga Yönetmelik hükümleri uyarınca … Üniversitesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi alanında yüksek lisans yapmaya başladığı, anılan yüksek lisans eğitimi devam ederken … Üniversitesi Felsefe Bölümü yüksek lisans programına kayıt yaptırdığı, eğitimi devam ederken yürürlüğe giren meri Yönetmeliğin Geçici 1. maddesi uyarınca iki lisansüstü eğitimini başarı ile tamamladığı, ancak; davacı tarafından 18/07/2017 tarihinde Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku doktora programına kayıt yaptırmak amacıyla başvurduğu, fakat anılan başvurusunun, 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin yürürlük tarihinden sonra yapıldığı, dolayısıyla anılan Yönetmeliğin Geçici 1. maddesi kapsamında korunacak bir hakkının olmadığı da görüldüğünden; başvurduğu tarihteki hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için öngörülen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (Otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
09/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY :
(X)- Dava, davacı tarafından 18/07/2017 tarihinde lisansüstü programa kaydının yapılması istemiyle Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü'ne yapılan başvurunun reddine ilişkin … gün ve … sayılı işlem ile bu işlemin dayanağı olarak gösterilen 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin 35. maddesinin 6. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin "Genel esaslar" başlıklı 4. maddesinde "(1) Yüksek lisans programı, tezli ve tezsiz olmak üzere iki şekilde yürütülebilir. Bu programların hangi enstitü anabilim/anasanat dallarında ve nasıl yürütüleceği ile yükseköğretim kurumlarının yetkisinde olan tezli ve tezsiz yüksek lisans programları arasında geçişe izin hususları senatolar tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
(2) Yükseköğretim Kurulu kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında; öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekânda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilir. Uzaktan öğretim programlarının açılabileceği alanlar, uzaktan öğretim yoluyla verilecek dersler ve kredi ile AKTS kredi miktarları, ders materyallerinin hazırlanması, sınavlarının yapılma şekli, yükseköğretim kurumları arasında bu amaçla yapılacak protokoller ile uzaktan öğretime ilişkin diğer hususlar Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir."; "Tezli yüksek lisans programı" başlıklı 6. maddesinde; " (1) Tezli yüksek lisans programı öğrencinin bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak bilgilere erişme, bilgiyi derleme, yorumlama ve değerlendirme yeteneğini kazanmasını sağlar. (2) Tezli yüksek lisans programı toplam yirmi bir krediden az olmamak koşuluyla en az yedi ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşur. Seminer dersi ve tez çalışması kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. Tezli yüksek lisans programı bir eğitim-öğretim dönemi 60 AKTS kredisinden az olmamak koşuluyla seminer dersi dahil en az sekiz ders ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden oluşur. Öğrenci, en geç danışman atanmasını izleyen dönemden itibaren her yarıyıl tez dönemi için kayıt yaptırmak zorundadır. (3) Öğrencinin alacağı derslerin en çok ikisi, lisans öğrenimi sırasında alınmamış olması kaydıyla, lisans derslerinden seçilebilir. Ayrıca enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden en fazla iki ders seçilebilir. (4) Tezli yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretim programı olarak yürütülebilir."; "Tezsiz yüksek lisans programı" başlıklı 11. maddesinde; "(1)
Tezsiz yüksek lisans programı, öğrenciye mesleki konularda bilgi kazandırarak mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını gösterir. (2) (Değişik cümle:RG-1/3/2017-29994) Tezsiz yüksek lisans programı toplam otuz krediden ve 60 AKTS’den az olmamak kaydıyla en az on ders ile dönem projesi dersinden oluşur. Öğrenci, dönem projesi dersinin alındığı yarıyılda dönem projesi dersine kayıt yaptırmak ve yarıyıl sonunda yazılı proje ve/veya rapor vermek zorundadır. Dönem projesi dersi kredisiz olup başarılı veya başarısız olarak değerlendirilir. (3) Öğrencinin alacağı derslerin en çok üçü, lisans öğrenimi sırasında alınmamış olması kaydıyla, lisans derslerinden seçilebilir. (4) Senato tarafından belirlenen esaslara göre tezsiz yüksek lisans programının sonunda yeterlik sınavı uygulanabilir. (5) Tezsiz yüksek lisans programı ikinci lisansüstü öğretimde de yürütülebilir."; "Genel esaslar" başlıklı 15. maddesinde; "(1) Doktora programı, öğrenciye bağımsız araştırma yapma, bilimsel problemleri, verileri geniş ve derin bir bakış açısı ile irdeleyerek yorum yapma, analiz etme ve yeni sentezlere ulaşmak için gerekli becerileri kazandırır. (2) Doktora programı, tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için toplam yirmi bir krediden ve bir eğitim-öğretim dönemi 60 AKTS’den az olmamak koşuluyla en az yedi ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere en az 240 AKTS kredisinden oluşur. Lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için de en az kırk iki kredilik 14 ders, seminer, yeterlik sınavı, tez önerisi ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 300 AKTS kredisinden oluşur. (3) Doktora programlarında enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile diğer yükseköğretim kurumlarında verilmekte olan derslerden yüksek lisans derecesi ile kabul edilmiş öğrenciler için en fazla iki, lisans derecesiyle kabul edilmiş öğrenciler için en fazla dört ders seçilebilir. (4) Lisans dersleri ders yüküne ve doktora kredisine sayılmaz. (5) Doktora programları ikinci öğretim olarak açılamaz.", (6) Doktora çalışması sonunda hazırlanacak tezin, bilime yenilik getirme, yeni bir bilimsel yöntem geliştirme, bilinen bir yöntemi yeni bir alana uygulama niteliklerinden en az birini yerine getirmesi gerekir.", "Diğer hükümler" başlıklı 35. maddesinin 6. fıkrasında ise; "Tezsiz yüksek lisans programları hariç, aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıt yaptırılamaz ve devam edilemez. " hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin "Geçiş hükümleri" başlıklı geçici 1. maddesinde ise; "(1) Bu Yönetmelikle getirilmiş hükümlerin uygulaması ve belirlenmiş süreler yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren başlar. (2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce aynı anda birden fazla lisansüstü programa kayıtlı olan öğrenciler hakkında 35 inci maddenin altıncı fıkrası uygulanmaz. (3) 06/02/2013 tarihinden önce tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı olan veya mezun olan öğrenciler doktora programlarına başvurabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta; 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nin yürürlüğe girdiği tarihte, davacının, mülga Yönetmelik hükümlerine göre başladığı birden fazla lisansüstü eğitim öğretim programına devam ettiği görüldüğünden, devamında doktora programına da Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin 2. fıkrası kapsamında devam etmesinin hakkaniyete uygun olduğu, davacının bu konuya yönelik; birden fazla lisansüstü (Yüksek lisans programı mezuniyeti sonrasında doktora programına devam edebilme yönünde) eğitim öğretim programına başvurabilme yönünden haklı beklentisinin hukuken korunması gerektiği düşüncesiyle davanın reddi yolundaki çoğunluk kararının bireysel işleme ilişkin kısmı yönünden katılmıyoruz.