17. Hukuk Dairesi 2016/8809 E. , 2019/3760 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı ... şirketi vekili, davacılar vekili ve katılma yoluyla davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Davacılar vekili, 30.07.2011 günü davacı ...’in kardeşi diğer davacıların oğlu yaya...’e davalıların işleten sürücü ve trafik sigortacısı olduğu aracın çapması sonucu...’ün vefat ettiğini, davacı anne ve babanın ölenin desteğinden yoksun kaldığını, tüm davacıların manevi acı duyduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla davacı anne ve baba için ayrı ayrı 3.500,00 TL maddi tazminat ile ayrı ayrı 20.000,00 TL manevi tazminatın, davacı ... için 10.000,00 TL manevi tazminatın tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalılar ile davalı ... şirketi vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre; davanın kısmen kabulü ile davacı ... için 2.051,72 TL, davacı ... için 1.501,05 TL destek tazminatının sigorta şirketi yönünden dava tarihinden itibaren, diğer davalılar yönünden olay tarihi olan 30/07/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan (sigorta şirketi yönünden poliçe limitiyle sınırlı) müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine, davacı ... için 4.000,00 TL, davacı ... için 4.000,00 TL ve davacı ... için 2.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 30/07/2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte sigorta şirketi dışındaki davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hüküm, davalı ... şirketi vekili, davacılar vekili ve katılma yoluyla davalılar ... ve ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-6100 sayılı HMK"nın geçici 3/2. maddesi delaletiyle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 427. maddesinde öngörülen kesinlik sınırı 2016 yılı için 2.190,00 TL"dir.
Temyize konu karar, davacı ... için 2.051,72 TL, davacı ... için 1.501,05 TL olarak hükmedilen maddi tazminat tutarı ve davacı ... için 2.000,00 TL olarak hükmedilen manevi tazminat yönünden kesin niteliktedir. Kesin olan kararların temyiz istemleri hakkında mahkemece bir karar verilebileceği gibi, 1.6.1990 gün 3/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca Yargıtay’ca da temyiz isteminin reddine karar verilebileceğinden davalı ... şirketi vekilinin ve davalılar ... ve ... vekilinin davacılar Veli ve Teslime lehine hükmedilen maddi tazminata ve davacı ... lehine hükmedilen manevi tazminata ilişkin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde, özellikle oluşa uygun olarak düzenlenen uzman bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranının hükme esas alınmasında bir usulsüzlük bulunmamasına göre, davalılar ... ve ... vekilinin temyiz kesinlik sınırı üstünde kalan tüm temyiz itirazlarının, davalı ... şirketi vekili, davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
3-Dava, trafik kazasından kaynaklanan cismani zarar sebebi ile maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Hakim, manevi tazminata TBK"nun 56 (eski BK 47) maddesi hükmüne göre, özel durumları göz önünde tutarak adalete uygun olarak hükmeder. Manevi tazminat, zarara uğrayanda, manevi huzuru gerçekleştirecek ve tazminata benzer bir fonksiyonu da olan özgün bir nitelik taşır. Manevi tazminat bir ceza olmadığı gibi, mamelek hukukuna ilişkin zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. Zarar görenin zenginleşmemesi, zarar sorumlusunun da fakirleşmemesi gerekmektedir. Takdir edilecek miktar, mevcut halde elde edilmek istenen tatmin duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. Bu durumda hükmedilen manevi tazminat miktarı, somut olayın özellikleri, kaza tarihi, tarafların kusur durumu, tarafların ekonomik ve sosyal durumları, olayın meydana gelmesindeki etkiler gibi hususlar bir arada değerlendirilerek belirlenmelidir. Somut olayda; olayın oluş şekli, kaza tarihi, davacının yaralanması bir arada değerlendirildiğinde hükmedilen manevi tazminat bir miktar fazladır.
4-Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanmasında, destek payları doğru belirlenerek, destekten yoksun kalanlara müteveffanın sağlığında sağlamış/sağlayacak olduğu yardımın miktarı da doğru şekilde hesaplanmalıdır.
Davacıların desteği olan ... 8 yaşında vefat etmiştir. Hükme esas alınan aktüer raporunda, desteğin askerden döndükten sonra evleninceye kadar olan dönemde anne ve babasına gelirinden %7,5"er oranda toplamda %15, evlendikten sonra ise %3,75"er oranda toplamda %7,5 pay ayıracağı kabul edilerek hesaplama yapılmıştır.
Hayatın olağan akışına göre bekar olarak ölen çocuğun ileride evleneceği ve en az iki çocuk sahibi olacağı kabul edilerek, desteğin evleninceye kadar gelirinin yarısını kendi ihtiyaçları yarısını da anne ve babası için ayıracağı varsayılarak bu dönemde desteğe iki anne ve babaya birer pay vermek suretiyle desteğin tüm gelirine oranlandığında evlenmeden önceki dönem içinde anne ve babanın her birine %25 pay verilmesi gerektiği, desteğin ileride evlenmesi ile birlikte desteğe iki eşe iki anne ve babaya birer pay verilerek, yine desteğin tüm gelirinin oranlanarak anne ve babaya %16 şar pay ayrılması, desteğin bir çocuğunun olması durumunda iki pay desteğe, iki pay eşe bir pay çocuğa ve birer pay anne ve babaya ayrılmak suretiyle desteğin tüm gelirine oranlandığında anne ve baba için %14"er pay verilmesi daha sonra ikinci çocuğun doğacağı varsayılarak bu kez desteğe iki, eşe iki, çocukların her birine birer ve anne ve babaya birer pay verilerek desteğin tüm gelirine oranlanarak anne ve babaya 12,5"ar pay verilmesinin uygun olacağı, daha sonra, yaşam tablosuna göre anne ve babadan hangisi destekten çıkacaksa, kalan kişiye diğerinin payının ilave edilerek destek tazminatlarının varsayımsal hesabının yapılması gerekeceği, Dairemizin yerleşik uygulaması gereğidir.
Bu nedenle; mahkemece, Yargıtay uygulamaları da gözetilmek suretiyle, bilirkişiden işaret edilen hususta ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetli görülmemiştir.
5-Türk Medeni Kanunu"nun 185. maddesi hükmü gereğince, anne-baba çocukların bakımından birlikte sorumludur. Aynı yasanın 327.maddesinde ise “Çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderler ana ve baba tarafından karşılanır” denilmektedir.
Her anne ve babanın çocuğunu belli bir yaşa kadar büyütmek, yetiştirmek ödevi olup çocuğun ölümü nedeni ile artık yapılması gerekmeyecek yetiştirme giderlerinin belirlenecek destekten yoksun kalma tazminatından düşülmesi gerekmektedir.
Somut olayda, anne ve baba lehine hesaplanan destekten yoksun kalma tazminatından anne ve babadan ayrı ayrı %5’er yetiştirme gideri düşülmüştür. Daire ilkelerine göre; annenin çalışması durumunda anne ve babadan ayrı ayrı %5"er, anne çalışmıyorsa sadece babadan %5 yetiştirme gideri düşülmesi gerekmektedir.
Eldeki davada, dosya kapsamındaki gerek ekonomik- sosyal durum araştırma tutanağından ve gerekse SGK bilgi sistem çıktısından anne Teslime"nin çalışmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda hükme esas alınan bilirkişi raporu yukarıda bahsi geçen ilkeye de aykırı şekilde düzenlenmiş olup hüküm kurmaya elverişli değildir.
O halde mahkemece, yukarıdaki açıklamalar ışığında, bilirkişiden işaret edilen hususta da ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması isabetli görülmemiştir.
6-Davalı ... şirketi kazaya neden olan aracın trafik sigortacısıdır.
a) 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 91. maddesi ve olay tarihi itibariyle geçerli olan Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları"nın A-1. maddesinde; sigortacının, poliçede belirtilen aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu"na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin edeceği; KTK"nun 92/1-f maddesinde ise, manevi tazminata ilişkin taleplerin, sigorta teminatı dışında olduğu düzenlenmiştir.
Buna göre; davalı ... şirketine davalı tarafa ait aracın trafik (ZMSS) sigortacısı sıfatıyla husumet yöneltildiği; davalı trafik sigortacısının sadece maddi zararları teminat kapsamına aldığı ve manevi zararların teminat kapsamında olmadığı gözetilerek, isabetli şekilde davacı yanın manevi tazminat talebinden sigorta şirketi sorumlu tutulmamış ise de manevi tazminata ilişkin yargılama giderleri, vekalet ücreti ve harçtan sigortacının sorumlu tutulması isabetsiz olup manevi tazminata ilişkin yargılama giderleri, vekalet ücreti ve harçtan davalı sigortacının sorumlu tutulmaması gerekirken, yanılgılı değerlendirmeyle, yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmayıp bozmayı gerektirmiştir.
b-Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Poliçesi Genel Şartları’na göre davalı ... şirketi manevi tazminattan sorumlu değildir. Mahkemece de davacıların manevi tazminat talebinden davalı ... şirketi dışındaki davalılar sorumlu tutulmuş davalı ... şirketi sorumlu tutulmamıştır. O halde, davalı ... şirketi bakımından reddedilen manevi tazminat yönünden karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT hükümlerine göre davalı ... şirketi lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken hükmedilmemiş olması hususu doğru değildir. SONUÇ:Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... şirketi vekilinin ve davalılar ... ve ... vekilinin davacılar Veli ve Teslime lehine hükmedilen maddi tazminata ve davacı ... lehine hükmedilen manevi tazminata ilişkin temyiz dilekçesinin mahkeme hükmünün miktar itibariyle kesin olması nedeniyle REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... ve ... vekilinin temyiz kesinlik sınırı üstünde kalan tüm temyiz itirazlarının, davalı ... şirketi vekili ile davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (4) ve (5) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin, (6-a) ve (6-b) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ... şirketi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 517,28 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı ... ve ..."tan alınmasına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ile davalı ... A.Ş."ye geri verilmesine, 28/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.