Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/7989 Esas 2022/1412 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi

Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davalı aleyhine ... İcra Müdürlüğü’nün 2016/10111 sayılı dosyası ile yersiz maaş ödemesi için takip başlattıklarını, başlatılan icra takibinin borçlunun itirazı üzerine durduğunu, ancak işbu itirazının haksız ve yersiz olduğunu, davalının ölüm aylığı almakta iken sosyal güvenlik memuru tarafından 28.09.2015 tarih, 2015/ZE-60 sayılı rapor ile boşandığı eşi ... ile birlikte yaşamaya devam ettiğinin tespit edildiğini, borçluya borç bildirim belgesi gönderildiğini ancak borçlu tarafından ödeme yapılmaması nedeni ile icra takibine başlandığını, 5510 sayılı Yasanın 56. Maddesinin son fıkrası ve aynı kanunun 96. maddesi ile Fazla ve Yersiz Ödemelerin Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin b bendine dayandıklarını, bu tür davalarda eylemli olarak bilrlikte yaşama olgusunun özellikle taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden açıklığıyla ortaya konulması gerektiğini, bu sebeplerle borçlunun itirazının iptaline, takibin devamına, davalının takip konusu alacağın % 20 sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı, ...’de ikamet ettiğinden ... Mahkemelerinin yetkili olduğunu, davayı kabul etmediğini, kendisini çekemeyen ve aralarında husumet olan kişilerce şikayet edildiğini, boşandığı eşinin çocuklarıyla kişisel ilişki kurma hakkı olduğunu ve çocukların sorunları ile ilgilenmek üzere gelmiş olabileceğini ancak gece evde kalmasının söz konusu olmadığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince, davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından ilk derece mahkemesi kararını yerinde bulmak suretiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı Kurum, davalı ile boşandığı eşinin boşanmadan sonra fiilen birlikte yaşadıklarının tespit edildiğini, davalının 5510 sayılı Kanun'un 56. maddesi uyarınca yersiz ödenen ölüm aylıklarını iade etmesi gerektiğini, mahkemece verilen kararın yerinde olmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın Yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 56. maddesinin ikinci fıkrasında, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıklarının kesileceği, bu kişilere ödenmiş olan tutarların, 96. madde hükümlerine göre geri alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır. Anılan maddeye dayalı açılan bu tür davalarda eylemli olarak birlikte yaşama olgusunun tüm açıklığıyla ve taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu dönem yönünden ortaya konulması önem arz etmektedir.
İnceleme konusu dosyada; davalının 03.04.2008 tarihinde boşandığı, 18.04.1995 tarihinde vefat eden annesinden hak sahibi sıfatıyla aylık bağlandığı, davalının boşandığı eşiyle birlikte yaşadığının tespit edilmesi üzerine 24.10.2008 tarihinden itibaren aylığının kesilerek 24.10.2008-23.10.2015 dönemine ilişkin yersiz aylık tahakkuk ettirildiği anlaşılmaktadır.
Somut dosyada; Kurum tarafından ihbar üzerine inceleme yapılmış olup, 28.09.2015 tarihli kurum denetmen raporunda davalının eski ev sahibi ve eşi ile görüşüldüğü, onların çiftin birlikte yaşadıkları,daha sonra ev alarak taşındıkları yönünde beyanda bulundukları, hatta kuruma ihbarın kendileri tarafından yapıldığını söyledikleri,davalının adresinde apartman sakinlerinden ... ve ...'ın çiftin iki çucuğuyla birlikte yaşadıklarını, apartman dairesinin kendilerine ait olduğunu, boşandıklarını duymadıklarını beyan ettikleri, davalının erkek kardeşinin eşi ...'in de çiftin birlikte yaşadığını, gerçek bir boşanma olmadığı yönünde beyanda bulunduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Diğer yandan seçmen bilgilerinden 2010 yılındaki seçim adreslerinin aynı olduğu ve bu adresinde kirada oturdukları adres olduğu görülmektedir. Ayrıca eski eş ...'nın beyan ettiği adreste yapılan 07.07.2017 tarihli zabıta araştırmasında; bu adreste kız kardeşinin yaşadığı, kardeşi ile yapılan görüşmede borçlarından dolayı bu adresi bildirdiği, bu adreste kalmadığı, nerede kaldığını bilmediği yönünde beyanda bulunduğu tespit edilmiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de; yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Kurum raporunda beyanları alınan ... ve ... tanık olarak dinlenilmeli, eski ev sahipleri ... ve ...'ın yeniden beyanları alınarak, kuruma ihbarda bulunduklarına dair ifadeleri sorulmalı, yersiz ödeme tahakkuk ettirilen dönemde davacının ve eski eşinin ikamet ettiği adreslerden zabıta araştırması ile re'sen komşu tanıklar tespit edilerek, davacının eski eşi ile birlikte yaşayıp yaşamadığı konusunda bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bu şekilde, yeni tespit edilecek tanıklar da dinlenilmek suretiyle dosyada alınan tüm beyanlar arasındaki çelişkiler giderilmelidir. Dosyadaki ifadelerden davalının önceden kiralık evde oturduğu daha sonra ev alarak bu eve taşındığı anlaşılmakla davalının evi alma ve taşınma tarihi araştırılmalı, yapılacak incelemede, eski ev sahiplerinin beyanları da dikkate alınarak bu husus da değerlendirilmeli, uyuşmazlık konusu döneme ilişkin medula kayıtları celp edilerek davalı ve eski eşinin hangi adresleri bildirdikleri incelenmeli, elde edilecek sonuç değerlendirilmek suretiyle karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 07.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.