Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9491 Esas 2022/1814 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
No : 2019/574-2020/1037
İlk Derece
Mahkemesi : ... Anadolu 20. İş Mahkemesi

Dava, itirazın iptali, %20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatı istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın taraf avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davalı ...'ün, ... İnş. San. Ltd. Şti. işyerinden bildirilen çalışmaları iptal edildiği için emeklilik hakkını kaybettiğini, davalıya 99.907,61-TL yersiz maaş ödemesi borcu çıkartıldığını, 15.000,00-TL'yi ödeyip kalan borcu taksitlendirdiğini, diğer davalının da bu yapılandırmaya kefil olduğunu, yapılandırmaya uyulmadığı için kalan borç için icra takibi başlatıldığını, davalıların itiraz ettiğini belirterek itirazın iptali ile %20'den az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalılar vekili; davalı ...'ün yıllarca çeşitli işlerde işçi olarak çalıştığını, iş hayatının son on yılını dava dışı Kenan Sözkese'nin işlettiği ekmek fırınında geçirdiğini, dava dışı Kenan'ın kendisinin haberi olmaksızın çıkışını yapıp ... İnş San Ltd Şti.'ne girişini yaptığını, söz konusu firmanın sahte fatura satmak için kurulduğunu, emekli olduktan sonra hayatına devam ederken emekliliğinin iptal edilip kendisine borç çıkarıldığını 15,000-TL ödeme yapıp borcu yapılandırdığını ancak başka geliri olmadığından ödemenin yapılamadığını, dava dışı ... İnş San Ltd Şti. firmasında hiç çalışmadığını yersiz ödeme adı altında ödemenin talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi tarafından davanın kısmen kabulü ile;
-... Anadolu 5. İcra Dairesinin 2017/20165 Esas sayılı icra dosyası üzerinden yapılan takibin 75.514,00 TL asıl alacak, 23.044,53 TL işlemiş faiz ve 7,67 TL idari tebligat masrafı kalemleri üzerinden ve asıl alacağa takip tarihinden itibaren faiz yürütülmek suretiyle devamına; itirazın belirtilen çerçevede iptaline, takibin belirtilen şekilde devamına,
-Şartları gerçekleşmediğinden icra tazminatına karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Taraf vekillerinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine" karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı ve davalı vekilleri kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalı, çalışmanın geçtiği iddia edilen iş yerine dair düzenlenmiş Kurum müfettiş raporu ve dayanak belgeler varsa dosya içerisine getirtilmeli, yine çalışmanın geçtiği iddia edilen işyerinden bildirimi bulunup iptal edilmeyen bordrolu tanıkların yeteri kadarının beyanlarına başvurulmalı, ilgili işyerinin hangi tarihten itibaren faal olduğu ile çalışma ruhsatı alıp almadığı araştırılmalı, işyeri işvereninin vergi kayıtları irdelenerek çalışan sayısı tespit edilmeye çalışılmalı, komşu işyeri bodro tanıkları ve işverenleri tespit edilerek beyanlarına başvurulmak suretiyle uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Eldeki davada, davacıya yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 1026761 sicil numaralı ... İnşaat Ltd Şti. işyerinden 1.7.2006-1.1.2007 tarihleri arasındaki sigorta bildirimlerinin davalı kurum tarafından iptali nedeniyle bağlanan aylık kesilerek 26.7.2007-26.12.2016 arasında ödenen aylıkların borç tahakkuk ettirildiği, Mahkemece, yukarıda belirlenen ilkeler doğrultusunda araştırma yapılmadan hüküm tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece; çalışmanın fiili olup olmadığına ilişkin irdeleme yapılarak belirlenmeli, gerektiğinde resen araştırma ilkesi çerçevesinde araştırma genişletilmeli ve toplanan tüm deliller birlikte göz önünde bulundurularak hasıl olacak sonuca göre karar verilmelidir.
3-Yargılama sırasında vefat eden davalı ...’ün mirasçılarının karar başlığında gösterilmemesi de hatalı olup bozma nedenidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14.2.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.