Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8839 Esas 2022/1789 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2020/433-2020/1331

İlk Derece
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi

Dava, Kurum işleminin iptali, yaşlılık aylığı bağlanması istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, davacının 31.10.1989 tarihinden itibaren Kırkağaç Ziraat Odası'na kayıtlı olduğunu, 6552 sayılı Yasa'dan yararlanarak geriye dönük tescil sağlamak ve borçlarını ödemek üzere Kuruma yaptığı başvuru sonucunda tescil kaydı yapılıp, borçlarını ödemesi üzerine 01.11.2015 tarihinde aylık bağlandığını, Kurum tarafından hazırlanan denetmen raporuna göre müvekkilinin kaydının geçersiz kabul edilerek 31.10.1989 - 05.05.2011 tarihleri arasındaki hizmetlerinin iptal edildiğini ve oda kaydının 05.05.2011 tarihi olarak kabul edildiği ve yaşlılık aylığının kesildiğini, müvekkilinin Ziraat Odası kaydında ... olan isminin sehven...olarak yazıldığını, Kurum kayıtlarının düzeltilmesini talep etmesi üzerine denetmen raporu gerekçe gösterilerek talebinin reddedildiğini, ... isminde birinin bulunmadığını beyanla Kurum işleminin iptali ile müvekkiline bağlanan aylıkların kesildiği tarihten itibaren tekrar bağlanmasına, aylıklara tahakkuk edecek faiz haklarının saklı tutulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, denetmen raporuna göre davacının ziraat odası kaydının başlangıcının 05.05.2011 kabul edildiğini, sigortalılığa ilişkin başkaca bir kayıt olmadığından sigortalılık sürelerinin değiştiğini ve tahsis koşulları sağlanamadığından aylık bağlanamadığını , davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince, davacının 30.10.1989 tarihinde Kırkağaç Ziraat odası kaydının olduğu, ancak davacının sadece 1999 ve 2001 yıllarına ait prim tevfikatının bulunduğu, davacının tarım kooperatifi üyeliğinin bulunmadığı ,üzerine kayıtlı herhangi bir taşınmazının olmadığı, 2008 tarihi itibariyle adına kayıtlı bir büyükbaş hayvanının bulunduğu anlaşılmakla tevkifat yapılan 1999 ve 2001 yılları dışında tarımsal faaliyetin sürekli devam ettiğinin ispatlanamadığı , tevfikatın kurum hesaplarına ulaştığı tarihi takip eden aybaşı olan 01.06.1999-31.12.2001 tarihleri arasında davacının tarım bağkur sigortalısı sayılması gerektiğinin tespiti ile yaşlılık aylığı bağlanması için gerekli 15 tam yıl prim ödeme şartı gerçekleşmediğinden yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin talebin reddine karar vermek gerektiği belirtilerek ,davanın kısmen kabulüne,Kırkağaç Ziraat Odasında bulunan 1989 yılına ait üyelik kaydının davacıya ait olduğunun kabulü ile, davacının kurumca kabul edilen hizmetlerin dışında 01.06.1999-31.12.2001 tarihleri arasında 2926 sayılı yasa kapsamında sigortalı kabul edilmesi gerektiğinin tespitine, aksine kurum işleminin İptaline, şartları oluşmadığından yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin talebin ve fazlaya ilişkin taleplerin reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince,uyuşmazlığın, ziraat odası kaydının davacıya aidiyeti noktasında olup Kurum işleminin yerindeliğinin tartışılması yerine hukuki nitelendirmede hataya düşülerek davanın tarım bağ-kur süresinin tespitine ilişkin olduğu değerlendirilerek davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın yerinde olmadığı, 31.10.1989 tarihli Kırkağaç Ziraat Odası kaydının davacıya ait olduğu, davacının ziraat odası kaydının devam ettiği, hayvan varlığı bulunduğu, 6552 sayılı Yasa kapsamında ihya talebinde bulunup borcunu ödediği, 25.10.2015 tahsis talep tarihinde 58 yaşını bitirdiği, 01.06.1999-26.10.2015 arasında 16 yıl 4 ay 25 gün hizmet süresi olup 11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasanın 58. maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 54. madde kapsamında değerlendirildiğinde davacının 01.11.2015 tarihinden itibaren aylık bağlanmasına hak kazandığı, bu durumda davanın kabulüne karar verilmesi gerektiği belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, ... 3. İş Mahkemesinden verilen kararın kaldırılmasına,davanın kabulüne, davacıya 01.11.2015 tarihinden itibaren bağlanan aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali ile kesilen aylığın yeniden bağlanmasına, davacının faiz hakkının saklı tutulmasına karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, 1999 ve 2001 yılları dışında tevkifat kesintisi bulunmadığından tarımsal faaliyetinin aralıksız devam ettiğine dair delil olmadığı, Kurum işleminin yerinde olduğundan bahisle kararın bozulmasını talep etmiştir.

V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
11.09.2014 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 58. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 54. maddesi "Mülga 4355 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu, mülga 5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu ve mülga 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa göre; esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden kayıtları bulunmakla birlikte üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine, Kuruma kayıt ve tescili yapılmakla birlikte, 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılık süreleri geçersiz sayılarak iptal edilen sigortalılardan 22.3.1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31.12.2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır.
4'üncü ve 7'nci maddeler ile 2926 sayılı Kanunun 2'nci, 5'inci ve 9'uncu maddelerine göre kayıt ve tescili yapılanların, sigortalılık tescil ve sürelerine esas tarımsal faaliyetleri ile ilgili kurum ve kuruluş üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine sigortalılıkları geçersiz sayılarak iptal edilenlerin, tescillerinin yapıldığı tarihten 31.12.2010 tarihine kadar geçen sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31.12.2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla, 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır. Ancak, tevkifat kesintisine binaen geriye dönük yapılan tescillerden, tevkifatın yapıldığı tarihte ziraat odası kaydı bulunmayan, daha sonra geriye dönük tesis edilen kayıtlar geçerli kabul edilmez. " hükmüne amirdir.
Tarım Bağ-Kur sigortalılığının yasal dayanağını oluşturan 2926 sayılı Kanunda, bildirimsiz kalan sigortalılar için 506 sayılı Kanunun 79 ve 5510 sayılı Kanunun 86.maddesinde öngörülen "hizmet tespiti" davasına koşut bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Anılan düzenlemede, kayıt ve tescillerini yaptırmayan sigortalıların hak ve yükümlülüklerinin kayıt ve tescil edildikleri tarihi takiben başlayacağının hükme bağlanmış olması karşısında, kayıt ve tescil, yada tescil yerine geçen iradi prim ödemesi veya prim tevkifatı öncesine isabet eden tarımsal faaliyet ve buna dayalı "Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespiti" söz konusu olamayacaktır.
Eldeki dosyada, davacının 03.12.2014 tarihli Bağ-Kur giriş bildirgesine istinaden tarım bağ kur sigortalısı olarak tescilinin yapıldığı, 30.10.1989 tarihinden itibaren ziraat odası kaydı bulunduğu, Mayıs 1999 ve Mart 2001 tarihli tevkifatları olduğu,tevkifata istinaden geriye dönük tescilinin yapıldığı, davacının 23.12.2014 tarihinde 6552 sayılı Kanun kapsamında yapılandırma başvurusunda bulunduğu, talebinin kurum tarafından kabul edilerek 01.06.1999-30.04.2008 arasına ilişkin ihya borcunu 21.01.2015 tarihinde bitirdiği, 01.06.1999-29.12.2014 arasında 6552 sayılı Kanun kapsamında ödenmiş 16 yıl 4 ay 25 gün sigortalılık süresi olduğu, 26.10.2015 tarihinde tahsis talebinde bulunduğu, 07.12.2015 tarihli denetmen kararına istinaden 31.10.1989 tarihli ziraat odası kaydının geçersiz sayılarak, davacının ziraat oda kaydının 05.05.2011 olarak dikkate alınması nedeni ile sigortalılık süresinin değiştiği ve 2 yıl 4 ay 29 güne düştüğü ,tahsis talebinin reddedildiği anlaşılmaktadır.
Davacının 03.12.2014 tarihli bağ kur giriş bildirgesine istinaden mayıs 1999 tarihli tevkifatı gözetilmek suretiyle, ziraat odası kaydına dayalı olarak geriye dönük sigortalılığının sağlanması ve yapılandırmadan yararlandırılması sonrasında, oda kaydının usulsüz sayılması nedeniyle, yapılandırma kapsamında yapılan ödeme geriye dönük sigortalılık bahşetmeyeceğinden, 1999-2011 arası davacının iradi prim ödemesi, tescil talebi veya tevkifatının bulunup bulunmadığı araştırılıp sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.