Danıştay 7. Daire 2020/1601 Esas 2022/965 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1601
Karar No : 2022/965

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İçecek Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. Vergi Dava Dairesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacının 2016 yılının Şubat ilâ Aralık dönemlerine ait özel tüketim vergisi ve vergi ziyaı cezası borçları nedeniyle; 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 17. maddesi uyarınca ihtiyati tahakkuk kararı alınarak aynı Kanun'un 13. maddesinin 3. bendi uyarınca ihtiyati haciz uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi …. tarih ve E…, K:… sayılı kararıyla; davacı hakkında özel tüketim vergisi yönünden 2016 yılına ilişkin olarak düzenlenen … tarih ve … sayılı vergi inceleme raporuna istinaden 40.271.982,95 TL vergi ziyaı cezalı özel tüketim vergisi, özel usulsüzlük cezası ve gecikme faizi hesaplandığı, şirketin borcu karşılayacak malvarlığı olmadığından bahisle ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz kararı alındığı, dava dosyasında yer alan belgelerden, ihtiyati haciz kararından sonra davacı ve davacı şirketin kanuni temsilcisi tarafından vergi dairesine verilen 11/06/2019 tarihli dilekçe ile borçlarına karşılık olmak üzere bir kısım malvarlıklarının teminat olarak gösterildiği, dolayısıyla davacı mükellef yönünden mallarını kaçırma ve hileli yollara sapma fiilinin gerçekleşmediği anlaşıldığından davacı hakkında 6183 sayılı Kanunun 13. maddesinin 3. bendi dayanak alınmak suretiyle tesis edilen dava konusu ihtiyati haciz işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu ihtiyati haciz işleminin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Dosyada mevcut emlak değerleme uzmanı bilirkişiler tarafından teminat olarak gösterilen taşınmazlar hakkında düzenlenmiş raporlarda ortaya çıkan kıymetler ile inceleme raporunda değinilen bilanço kalemleri arasında yer alan makine-tesisat, demirbaş, taşıt ve yapılmakta olan yatırımların kıymeti toplamının amme alacağını teminat altına almaya yeterli olmaktan çok uzak bulunduğu, bu durumda davalı idarece tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle İstinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Vergi incelemesi tamamlandıktan sonra ihtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk kararı alınamayacağı, dava konusu ihtiyati haciz işleminin sebeplerinin idarece somut olarak ortaya konulamadığı, önce ihtiyati haciz işleminin uygulandığı sonrasında teminat istenilerek ihtiyati haciz için öngörülen sıranın ihlal edildiği, ihtiyati haciz işleminin açıkça hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ : Davalı idare tarafından, dava konusu ihtiyati haciz işleminin gerekçesi olarak amme alacağının miktarının yüksek olmasının gösterilmesi ve bu durum "borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin olması" kapsamında değerlendirilerek 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesinin 3. bendi uyarınca anılan işlem tesis edilmesine karşın ihtiyati haciz kararından sonra amme alacağına karşılık olmak üzere teminat gösterilmesi karşısında davacı mükellef yönünden mallarını kaçırma ve hileli yollara sapma durumu gerçekleşmediğinden temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirket hakkında, özel tüketim vergisi yönünden 2016 yılına ilişkin olarak düzenlenen 05/03/2019 tarih ve ... sayılı vergi inceleme raporuna istinaden, 40.271.982,95 TL vergi ziyaı cezalı özel tüketim vergisi, özel usulsüzlük cezası ve gecikme faizi hesaplandığı, söz konusu amme alacaklarının güvence altına alınması amacıyla 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 17. maddesi uyarınca ihtiyati tahakkuk kararı ile birlikte aynı Kanun'un 13. maddesinin 3. bendi uyarınca ihtiyati haciz kararı alınması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 13. maddesinde, ihtiyati haczin, bu maddede 7 bent halinde sayılmış olan hallerden herhangi birinin mevcudiyeti halinde hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, haczin ne suretle yapılacağına dair olan hükümlere göre derhal tatbik olunacağı hükme bağlanmış olup, aynı maddenin 3. bendinde ise, borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin olması bu hallerden sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen Kanun hükmünün değerlendirilmesinden; maddi olayda borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerini gösteren emarelerin bulunması halinde ihtiyati haciz kararı alınabilecek olup, bu durumun varlığının idarece somut olarak ortaya konulması gerekli ve zorunludur.
Dosyanın incelenmesinden, davacının 2016 yıllarına ait hesap ve işlemlerine ilişkin yürütülen vergi incelemesi kapsamında ilk hesaplamalara göre tespit edilen matrah farkı üzerinden hesaplanan vergi ve cezalar nedeniyle davacı adına, 6183 sayılı Kanun'un 13. maddesinin 3. bendi uyarınca ihtiyati haciz kararının alındığı anlaşılmıştır.
Mahkemece, dava dosyasında yer alan belgelerden ihtiyati haciz kararından sonra davacı ve davacı şirketin kanuni temsilcisi tarafından vergi dairesine verilen 11/06/2019 tarihli dilekçe ile borçlarına karşılık olmak üzere bir kısım malvarlıklarının teminat olarak gösterildiği, dolayısıyla davacı mükellef yönünden mallarını kaçırma ve hileli yollara sapma fiilinin gerçekleşmediği gerekçesiyle davanın kabulüne dair karara yönelik istinaf incelemesi neticesinde, bilirkişiler tarafından teminat olarak gösterilen taşınmazlar hakkında düzenlenmiş raporlarda ortaya çıkan kıymetler ile davacı şirketin aktifinde yer alan makine-tesisat, demirbaş, taşıt ve yapılmakta olan yatırımların kıymeti toplamının amme alacağını teminat altına almaya yeterli olmaktan çok uzak bulunduğu, dolayısıyla ihtiyati haciz koşulunun gerçekleştiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine karar verilmiş ise de; ne ihtiyati haciz kararının dayanağı vergi incelemesi sonucu düzenlenen raporda, ne de işlem dosyasında borçlunun kaçtığı, kaçması ihtimalinin bulunduğu, hileli yollara saptığı yönünde herhangi bir somut bilgi ve belge bulunmaktadır. Ayrıca, davalı idarece ihtiyati haczin gerekçesi olarak amme alacağının miktarının yüksek olması gösterilmiş ve bu durum "borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin olması" kapsamında değerlendirilerek 6183 sayılı Kanun'un 13. maddesinin 3. bendi uyarınca anılan dava konusu işlem tesis edilmesine karşın istinaf dairesince olay aynı Kanun'un 13. maddesinin 1. bendi kapsamında teminatın yeterli olup olmadığı yönünden değerlendirilmiştir.
Bu itibarla, davalı idare tarafından ihtiyati haciz uygulamasının dayanağı tam olarak ortaya konulamadığından, koşulları gerçekleşmeden alınan ihtiyati haciz kararında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali gerekirken, hukuki durumun yanlış nitelendirilmesi suretiyle aksi yönde verilen temyize konu kararda hukuka uyarlık bulunmamıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin …. tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 10/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.