Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/568 Esas 2022/1915 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
No : 2020/843-2020/261
İlk Derece
Mahkemesi : ... 21. İş Mahkemesi


Dava, İş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılardan .... ile ... İnş. Taah ve Tic. A.Ş. vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesince davalılar .... ile ... İnş. Taah ve Tic. A.Ş. vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı .... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, kazalı sigortalının 03/01/2010 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu sürekli iş göremezliğe uğradığı iddiasıyla 10.000,00-TL maddi, 50.000,00-TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 05/06/2018 tarihli ıslah dilekçesi ile maddi tazminat talebini 603.348,29-TL’ ye çıkarmıştır.
II-CEVAP
Davalılar vekilleri cevap dilekçelerinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
1-Maddi tazminatı davasının kısmen kabulü ile 420.098,31 TL maddi tazminatın 03.01.2010 olan kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte her üç davalıdan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile 40.000,00 tl manevi tazminatın 03.01.2010 olan kaza tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte her üç davalıdan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalılardan .... ile ... İnş. Taah ve Tic. A.Ş.’nin istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b (1) maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı .... vekili temyiz dilekçesinde özetle; müvekkili firma ile davalı ... İnş. Taah. ve Tic. A.Ş. arasında anahtar teslim iş sözleşmesi yapıldığını, buna göre müvekkilinin maden sahasını, diğer davalı firmaya olduğu gibi devrettiğini, maden sahasından el çektiğini; ... İnş. Taah ve Tic. A.Ş.’nin de ... Madencilik Müh. İnş. San. Tic. Ltd. Şti. arasındaki sözleşmeye göre işlerini yürüttüğünü, müvekkili firma ile davacı arasında bir iş sözleşmesi olmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 03/01/2010 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu sürekli iş göremezliğe uğrayan sigortalının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
İş kazalarında olay, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik İlkeleri çerçevesinde değerlendirilmeye tabi tutulmalıdır. İşverenin iş kazası sonucu meydana gelen zarar nedeniyle hukuki sorumluluğu yasa ve içtihatlarla belirlenmiş olan ayrık haller dışında ilke olarak iş akdinden doğan işçiyi gözetme (koruma) borcuna aykırılıktan kaynaklanan kusura dayalı sorumluluktur. İnsan yaşamının kutsallığı çerçevesinde işverenin işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlü olduğu İş Kanunu'nun 77. maddesinin açık buyruğudur.
İş kazasından doğan tazminat davalarının özelliği gereği, İş Kanunu'nun 77. maddesinin öngördüğü koşulları göz önünde tutarak ve özellikle işverenin niteliğine göre, iş yerinde uygulanması gereken İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü'nün ilgili maddelerini incelemek suretiyle, işverenin iş yerinde alması gerekli önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususlar ayrıntılı bir biçimde incelenmek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde belirlenmelidir. (Hukuk Genel Kurulunun 16.06.2004 gün ve 2004/21-365 E.-369 K.sayılı ilamı da aynı yöndedir.)
Bu açıklamadan olarak şüphesiz ki tarafların kusur durumu irdelenirken konusunda ehil bilirkişilere olayı inceletmek kadar olaya neden olan tüm saiklerin bir bütün olarak ele alınması ve bu kapsamda da taraflarca ortaya konulan iddia ve savunmalar ile tüm delillerin titizlikle değerlendirilerek kusurun aidiyeti ve oranına dair raporun oluşa uygun olup olmadığının tespiti gerekir.
Dosya kapsamından, davacı kazalının davalı ......Ltd.Şti’nin sigortalısı olarak çalıştığı, şantiyede cevher madeni çıkarmak amacıyla açılmakta olan tünelin yaklaşık 160. metresinde kepçenin kovasına iş arkadaşları ile çıkmak suretiyle manevra cebinde bulunan deliklere dinamit doldururken , mağara tavanından kopan kaya parçasının kafasına isabet etmesi sonucu sürekli işgöremezlik durumuna girdiği, Sosyal Güvenlik Kurumu raporunda meydana gelen olayın iş kazası olduğunun belirtildiği, Divriği Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2015/84 Esas sayılı dosyasında davalı ... Madencilik Şirketinin Yönetim Kurulu Başkanı veya şirket müdürü ile davalı ... Mad. Ltd. Şti.'nin şirket müdürünün asli kusurlu oldukları, davacı ...'ın kusurunun bulunmadığı ve sanıklar hakkında taksirle yaralama suçundan mahkumiyete karar verildiği, işbu dosyada mahkemece alınan 27/01/2018 tarihli raporda ise davalı ... İnş. Taah. A.Ş.'nin asıl işveren, davalı ... Mad. Ltd. Şti.‘nin alt işveren olduğunun, kazanın meydana gelmesinde gerekli iş güvenliği önlemlerini almamaları nedeniyle davalı ... İnş. şirketinin % 30, davalı ... Mad. şirketinin % 70 oranında kusurlu, davalı ....‘nin ruhsatı kendisine ait olan ocakta, yapılacak işleri anahtar teslimi olarak davalı ... İnş. A.Ş'ye verdiği için meydana gelen kaza olayında kusursuz, davacı kazalının ise kaza olayının meydana gelmesinde herhangi bir tehlikeli hareketi veya davranışı olmaması nedeniyle kusursuz olduğunun belirtildiği, mahkemece bu rapordaki oranlara itibar edilerek davalı ... ‘nin de 5510 sayılı yasanın 12. Maddesine göre Çintay Şirketi ile birlikte asıl işveren olduğu kabul edilerek sonuca gidildiği ancak davalılardan Erdemir A.Ş. ile .....A.Ş. arasında akdedilen sözleşmenin dosyaya celp edilmediği, davalı ...'nin faaliyet konusu ve sözkonusu işin tamamının devredilip devredilmediğinin irdelenemediği, bu haliyle taraflar arasındaki asıl işverenlik-alt işverenlik ilişkisinin, buna göre gerekirse kusur dağılımının ortaya konulmadığı, dolayısıyla davalı şirketler arasındaki ilişkinin, hangi sebeplerle sorumlu olduklarının ve olayın meydana gelmesini önleme yönünden işverenin alması gerekli veya alabileceği önlemlerin neler olduğu, hangi önlemleri aldığı, hangi önlemleri almadığı, alınan önlemlere işçinin uyup uymadığı gibi hususların ayrıntılı bir biçimde incelemek suretiyle kusurun aidiyeti ve oranı hususlarının duraksamaya yer vermeyecek biçimde saptanmadığı, anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; öncelikle davalılardan Erdemir A.Ş. ile .....A.Ş. arasında akdedilen sözleşmenin dosyaya celbi ile hüküm altına alınacak tazminat miktarlarına etkisi bakımından, aynı olaylara ilişkin ceza dosyası ile rücu dava dosyasındaki kusur raporlarının da dosya kapsamına getirtilerek - verilen kararların kesinleşip kesinleşmediğinin gözetilerek, yukarıda bahsedilen kusur raporlarını düzenleyen heyetlerden farklı, A sınıfı İş güvenliği uzmanlarından oluşturulacak 3 kişilik bilirkişi heyetine konuyu incelettirmek, alınacak bu raporda taraflar arasındaki asıl işverenlik - alt işverenlik ilişkisinin, buna göre kusur dağılımının ortaya konularak, davalılar arasında yapılan sözleşme ve ekleri ve tüm dosya kapsamındaki belgeler incelenmek suretiyle davalı ...'nin faaliyet konusu ve sözkonusu işin tamamının devredilip devredilmediğini tespit ettirmek, dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış hakları da gözeterek (özellikle davacı tarafın istinaf ve temyiz yoluna başvurmadığının) bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı .... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin, ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 15.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.