Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8499 Esas 2022/1897 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/446-2020/1794
İlk Derece
Mahkemesi :... 1. İş Mahkemesi
No :2016/42-2018/424

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının, davalı ... İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.’de 01.12.1981- 19.03.1984 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığını ileri sürerek, Kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı şirket temsilcisi ... duruşmadaki beyanında, davayı kabul ettiğini, davacının oğlu olduğunu, 1981-1984 yılları arasında kendisinin yanında inşaat işlerinde yöneten ve idare eden sıfatıyla kesintisiz çalıştığını beyan etmiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle, davacının çalışmasının fiili olup olmadığının ve bu çalışmanın 506 sayılı yasa kapsamında olup olmadığının belirlenmesi gerektiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, yapılan yargılama sonunda, davacının, davalıya ait ... sicil nolu işyerinden 01.12.1981-31.03.1983 dönemi çalışmalarının tam olarak bildirildiği, uyuşmazlığın 01.04.1983-19.03.1984 tarihleri arasındaki döneme ilişkin olduğu, davacı tanıkları ve bordro tanığının davacıyı şantiye alanında gördüklerini, malzeme temini, puantaj tutma gibi işleri yaptığını belirtmelerine karşın, hangi tarihlerde çalıştığı konusunda net ve açıklayıcı beyanda bulunamadıkları, davacının işverenin oğlu olması nedeniyle, işveren tarafından davacının işyerinde geçen bir kısım çalışmalarının bildirilip, bir kısmının bildirilmemesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu gerekçesiyle, kanıtlanamayan davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dava dosyasındaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere, vakıa ve hukuki değerlendirme ile yukarıda belirtilen gerekçe kapsamında ve özellikle, davalıya ait işyerinden en son 1983/1 döneminde bordro verildiği, 1983/2,3 1984/1,2,3 dönem bordrolarının hiç verilmediği, işin bitimine ilişkin 23.02.1983 geçici kabul tarihli iş bitirme belgesi ve dinlenen tanıkların hiç birinin işe giriş çıkış konusunda açıklayıcı tam tarih veremediği, ayrıca bir başka kişinin hizmetlerinin hata sonucu davacının hizmet döküm cetvelinde yer almasının davacıya hak kazandırmayacağı gözetildiğinde; delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davanın reddine dair verilen kararın yerinde olduğu belirgin olup, ayrıca, kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulduğunu belirterek, kararın temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun geçici 7/1' inci maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanunun 79’uncu maddesidir. Bu tür aidiyet ve tespit davalarında gerçeğin tam olarak saptanması için, işin kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde etraflıca araştırılması gereği ortadır. Vazgeçilemez ve devredilemez nitelikteki temel haklardan olan sosyal güvenlik hakkının yaşama geçirilmesine yönelik tespit ve aidiyet davalarının kamu düzenine ilişkin davalardan olduğu gözetilerek, davacının iddiasının gerçekliğinin resen araştırma ile saptanması gereklidir.
Dosya içerisindeki kayıt ve belgelerden, 19.04.1966 doğumlu olan davacı adına düzenlenen 01.12.1981 tarihli işe giriş bildirgesinin davalı işverenlikçe Kuruma verildiği, talep edilen dönemde 1981/04. döneminde 30 gün, 1982 yılında 360 gün, 1983/1. döneminde 90 gün çalışmasının bildiriminin yapıldığı, davacının hizmet döküm cetvelinde ... sigorta sicil numarası üzerinden davacı dışında ...isimli dava dışı kişinin 11411 sicil sayılı işyerinden 1983/2. ve 3. döneminde 240 gün bildiriminin yapıldığının görüldüğü, davacının 01.09.1986-01.03.1988 tarihleri arasında askerlik hizmetini yerine getirdiği, ... unvanlı ... sicil sayılı işyerinin “okul inşaatı” mahiyetinde 18.02.1980-25.05.1984 tarihleri arasında kanun kapsamında olduğu, 1982-1983/1. dönem bordrolarının dosya arasına alındığı, davalı işyerinden 1983/2. döneminde ve 1984 yılında bordro verilmediği, tanıkların dinlendiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacı, davalı ... İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti.’de 01.12.1981- 19.03.1984 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığının tespitini talep etmiş; mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de, verilen karar gerek hizmet tespiti gerekse aidiyet hususunda eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
1- 01.12.1981-1983/2. döneme kadar ki bildirimlerin eksiksiz yapılmış olması karşısında bu dönem yönünden davacının hukuki yararının bulunmadığı açıktır.
2- 1983/2-3. dönemindeki bildirimlerin ...adına yapılmış olması karşısında, bu bildirimlerin davacıya aidiyeti usulüne uygun bir şekilde araştırılmalı, bu itibarla ilgili nüfus müdürlüğünden ve kurumdan ...isimli bir kişinin olup olmadığı, ihtilaflı hizmetlerin başka bir sigortalıya mal edilip edilmediği sorulmalı, kuruma verilmiş dönem bordrolarında kayden çalışması görünen bordro tanıkları dinlenmeli, davacının çalışma iddiasına konu dönemde adına bildirim yapılan Nesrin Adsız’ın adresi tespit edilerek konuya ilişkin ayrıntılı beyanı alınmalı ve çalışmaların gerçekte kime ait olduğu ortaya konulmalı ve tüm bu hususlar aydınlığa kavuşturulduktan sonra bir karar verilmelidir.
3- 01.01.1984-19.03.1984 arası dönem yönünden ise, davalı işverenlikten Kuruma dönem bordrosu verilmediğinden, ihtilaf konusu dönemde komşu işyerleri sahipleri ile çalışanları Sosyal Güvenlik Kurumu, Vergi Dairesi, Emniyet Müdürlüğü, Belediye Başkanlığı marifetiyle belirlenerek, bu kişilerin beyanlarına başvurulmalı ve çalışma olgusu kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya konulduktan sonra oluşacak sonuç dairesinde bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, 15.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.