Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11111 Esas 2022/2211 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul kısmen reddine dair verilen karara karşı, fer’i müdahil Kurum tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, fer’i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 01.01.2000 – 01.11.2014 tarihleri arasında, bildirim yapılan dava dışı farklı 2 işyerindeki çalışmaları dışında, davacının davalı şirketler nezdinde geçen ve kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitini talep etmiştir.
II- CEVAP
Feri müdahil kurum vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
“Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine,
Davacının davalı Teknik Taahhüt İnşaat Malzemeleri İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi'ne ait;
- 1005938 SGK sicil numaralı iş yerinde 21/05/2004-03/11/2004 tarihleri arasında 164 gün,
- 1007706 SGK sicil numaralı iş yerinde 01/05/2005-31/05/2005 tarihleri arasında 30 gün,
- 1018841 SGK sicil numaralı iş yerinde 21/12/2008-31/12/2008 tarihleri arasında 11 gün,
- 1018841 SGK sicil numaralı iş yerinde 01/01/2009-03/02/2009 tarihleri arasında 33 gün,
- 1022278 SGK sicil numaralı iş yerinde 02/04/2010-06/04/2010 tarihleri arasında 5 gün,
- 1023791 SGK sicil numaralı iş yerinde 25/09/2010-06/12/2010 tarihleri arasında 73 gün,
- 1025622 SGK sicil numaralı iş yerinde 06/10/2011-12/11/2011 tarihleri arasında 38 gün,
- 1025622 SGK sicil numaralı iş yerinde 28/04/2012-15/05/2012 tarihleri arasında 18 gün,
Davalı ... İnşaat Taahhüt Nakliye Otomotiv Petrol Madencilik İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi'ne ait;
- 1013617 SGK sicil numaralı iş yerinde 04/04/2007-29/05/2007 tarihleri arasında 56 gün,
- 1013617 SGK sicil numaralı iş yerinde 21/11/2007-28/11/2007 tarihleri arasında 8 gün,
olmak üzere davalı iş yerlerinde toplamda 436 gün kuruma bildirilmeyen hizmetinin bulunduğunun tespitine,
01/01/2000-12/12/2000 tarihleri arası, 23/12/2000-31/12/2000 tarihleri arası, 01/01/2001-29/06/2001 tarihleri arası, 14/08/2001-24/09/2001 tarihleri arası, 06/10/2001-31/12/2001 tarihleri arası, 01/01/2002-01/07/2002 tarihleri arası, 01/12/2002-17/12/2002 tarihleri arası, 30/12/2002-31/12/2002 tarihleri arası, 01/01/2003-22/01/2003 tarihleri arası ve 06/02/2003-30/08/2003 tarihleri arası yönünden talebin hak düşürücü süre nedeniyle reddine,
Bu dönemler haricindeki dönem yönünden talebin esas yönüyle reddine” karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
“Feri müdahil kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Fer’i müdahil Kurum vekili, çalışma biçimi, süreleri, ve bağımlılık yönlerinden davanın somutlaştırılmadığı, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosya kapsamına göre; aralarında organik bağ olduğu kabul edilen davalı şirketlerden davacı adına ilk işe giriş bildirgesinin 01.09.2003 tarihinde verildiği, sonrasında aralıklı olarak davalı şirketlerden ve dava dışı işverenlerden bildirimlerinin olduğu, mahkemece toplanan deliller, inşaatların başlama bitiş tarihleri, tanık beyanları ve sair delillerle davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Ancak toplanan deliller ve mahkemece yapılan değerlendirme hüküm kurmaya yeterli değildir. Davacının inşaatlarda tesisat işi yaptığı açık olup, işin mahiyeti gereği süreklilik arz etmesi mümkün değildir. İnşaatta tesisat işine başlayabilmek için en azından kaba inşaatın bitmiş olması gerekir. Bu nedenle inşaatların başlama ve bitiş tarihleri çalışmaya esas alınamaz. Dosya kapsamından davalı şirketlere ait birden fazla inşaat olduğu da anlaşılmaktadır. Burada önemli olan husus, davalı şirketlerin, farklı inşaatlarındaki tesisat işleri için davacının sürekli hizmetine ihtiyaç duyup duymadığını, davacının da buralarda çalışıp çalışmadığını belirlemek, kabule konu dönemlerde inşaatların mevcut durumları belirlenerek tesisat işinin yapılmadığını belirlemektir. Çünkü toplanan deliller ve tanık anlatımları ve bizzat şirket ortakları dahil davacının çalıştığını beyan etmekte, ancak kabule konu dönemlerle ilgili somut bilgi verememektedirler. Ayrıca tanık beyanlarında davacının diğer zamanlarda başka inşaatlarda da çalıştığı beyan edilmektedir.
Davacıya talebi somut bir şekilde açıklattırılarak, hangi inşaatlarda, ne süre, kimlerle çalıştığı sorulmalı, inşaatların durumu ilgili belediyelerden de sorularak sürekli bir çalışmanın olup olamayacağı belirlenmeli, belirlenen sürelerle bildirilen süreler karşılaştırılarak sonuca gidilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, fer’i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 21.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.