Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10129 Esas 2022/2377 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/1011-2021/1036

İlk Derece
Mahkemesi :Turgutlu 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı feri müdahil Kurum ve davalı vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, muris davalı mirasçıları ... vekili ve ... ile feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin davalı nezdinde 01.07.2010 - 23.01.2017 tarihleri arasında hizmet akti ile çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... vekili, davanın hak düşürücü süreye uğradığını, davacının dava dilekçesindeki belirtilen tarihlerde çalışmasının olmadığını, yaklaşık 4 sene önce davacının haftanın 2-3 günü 10.00-12.00 arası evde çalıştığını, bu durumun her hafta olmadığını, davacının devamlı ve kesintisiz bir çalışması olmadığını, müvekkilinin evinin küçük olduğunu, davacının davalının devamlı oturduğu oda ve mutfak için haftada bir gün temizlik ve bir iki yemek yaptığını, 7 yıl boyunca haftanın 7 günü ve bütün gün çalışma söz konusu olmadığını, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 05.02,2014 tarih, 2013/10-2280 Esas 2014/65 Karar sayılı içtihadı gereği ve 5510 sayılı Yasa'nın 6. maddesinde, 6552 sayılı Yasa'nın 40. maddesi gereği davacının çalışmasının sigortalılık kapsamı dışında olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, Kurum kayıtları resmi belge vasfında olup, aksinin ancak yazılı deliller, ücret bordroları ve sair nitelikteki belgeler ile ispat edilebileceğini, çalışma iddiasının soyut nitelikte olduğunu, davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerektiğini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Hüküm:
İlk derece mahkemesince "1-Davanın kabulü ile;
Davacının davalı ...'ya ait tescilsiz yaşlı-hasta ev bakım işyerinde 01/07/2010 tarihinden itibaren;
... 01/07/2010 - 23/01/2017 tarihleri arasında toplam 2363 gün asgari ücretle çalıştığı ve bu çalışmalarının sosyal güvenlik kurumuna bildirilmediğinin tespitine," şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Turgutlu 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nden verilen 19.03.2019 tarih, 2017/491 Esas ve 2019/118 Karar sayılı kararının kaldırılmasına yönelik fer'i müdahil Kurum vekili ve ... vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı yasanın 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil Kurum vekili; Kurumca yapılacak herhangi bir işlem bulunmadığı, davacının tespitini istediği sürelerle ilgili olarak bildirge ve ücret tediye bordrolarında davcının imzası olanların saptanması gerektiği, yerel mahkemece eksik inceleme ile hüküm kurulduğu gerekçeleriyle
Davalı vekili; hükme dayanak olan bilirkişi raporunun yazılı delil ve belgeye dayanmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin işçi işveren ilişkisi olmadığı, yerel mahkemece tanık beyanlarının dikkate alınmadığı gerekçeleri ile kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 5510 sayılı Kanun’un 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
1)Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, temyiz eden muris davalı mirasçıları ... vekili ile ... ve feri müdahil Kurum vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Mahkemece, davacının vefat eden ... tescilsiz işyerinde 01/07/2010-23/01/2017 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak çalıştığı yönünde karar verilmiş ise de karar eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Davacının hizmet başlangıcının 01/07/2010 olduğuna yönelik dosya kapsamında somut delil olmaksızın soyut beyanlar esas alınarak karar verilmesi hatalı olmuştur. Emniyet araştırması ile tespit edilen komşu tanığı ...’ün beyanındaki oğlunun askere gitme tarihi belirlenerek davacının işe giriş tarihi belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı mirasçıları ... vekili ve ... ile feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm sair yönler incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ:... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, temyiz harcının davalılar ... ve ...’ya iadesine, 23/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi