MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA : Davacı, kıdem, ihbar tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili ulusal bayram genel tatil, yıllık izin, ücret ile ikramiye alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı Turkuvaz Radyo Televizyon Haberleşme ve Yayıncılık A. Ş. avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili, müvekkilinin 06.12.2005-05.07.2011 tarihleri arasında davalı işyerinde editör olarak çalıştığını, müvekkilinin iş şartlarının ağırlaştırıldığını, görevi dışında işlerde görevlendirildiğini, evlenmeden önce böyle bir uygulama olmadığı halde müvekilinin gece nöbeti tutmaya mecbur bırakıldığını, gazete haberlerinde kendi resimlerinin canlandırmalarda kullanılmasına izin vermediği için hakkında soruşturma açıp savunmasının istendiğini, müvekkilinin ücretinin net 2.395,67 TL"den 1.717 TL"ye düşürüldüğünü bu sebeplerle davacının iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini belirterek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai alacağı, hafta tatili alacağı, ulusal bayram ve genel tatil alacağı,yıllık izin alacağı, ücret alacağı ve ikramiye alacağının davalıdan tahsili talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının iş sözleşmesinin feshinin haklı olmadığını, davacıya uygulanan kötü muamele olmadığını, bahsedilen uygulamaların tüm çalışma arkadaşları tarafından nöbet sistemi dahilinde uygulanan işyeri uygulamaları olduğunu, davacının ücretinin onayı ile değiştirildiğini, fotoğraflarının hazırladığı bir haber için kullanılmasının istendiğini, davacının buna karşı çıktığını, Basın İş Kanununda evlilik sebebiyle iş sözleşmesinin feshinde kıdem tazminatına hak kazanacağına dair düzenlemenin bulunmadığını, davacının fazla mesai alacağının bulunmadığını, yıllık izin alacağının bulunmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, mevcut delillere göre yönetim değişikliği sonrası bayan editörlere karşı pozitif ayrımcılık yapılarak gece nöbete bıraktırılmadığı uygulamasına rağmen bu yönetim değişikliği sonrası davacının 2011 yılında gece nöbetlerine bıraktırıldığı, pozitif ayrımcılıkla ilgili işyeri uygulaması ile oluşan iş şartına aykırı davranıldığıbu sebeplerle feshin haklı sebeplere dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasında davacının kıdem hakkı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6. maddesinde, gazetecinin kıdem hakkı özel biçimde düzenlenmiştir. Madde hükmüne göre, meslekte geçecek olan beş yılın büyük önemi vardır. Beş yıl çalışma süresinin dolması ile kıdem tazminatı talep hakkı doğabilmekte ve işveren feshinde uygulanabilecek olan ihbar süresi beş yıllık kıdemin ardından üç aya çıkmaktadır. Yine, dört haftalık yıllık ücretli izne hak kazanabilmek bakımından, gazetecinin bir yıllık hizmeti aranmakta, on yılı aşan kıdem halinde ise bu süre altı haftaya çıkmaktadır.
Gazetecinin meslek kıdemi, gazetecinin meslekte geçirdiği toplam süreyi ifade eder. Kıdem tazminatı ve yıllık izin bakımından meslek kıdemi, gazetecinin gazetecilik mesleğine ilk girişinden itibaren geçerli olmaktadır. İşçinin başka işverenlere ait işyerlerinde edindiği kıdemi sonraki işverenler açısından belli yükümlülükler getirmektedir. Bunun sebebi, kıdemli gazeteciyi çalıştırmanın işveren için önemli bir fayda sağlaması ve yararlanan işverenin de bunun sonucuna katlanması gerekliliğindendir. Kanunda kıdem hakkının özel olarak düzenlenmesi, gazetecilik mesleğinin belli bir birikimin sonucu edinilebildiğine işarettir. 5953 sayılı Kanunun 9. maddesi hükmüne göre, gazetecinin sicillerinin mülki amir ve Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünce tutulması da meslek kıdeminin kayıt altına alınarak korunması çerçevesinde öngörülen bir düzenlemedir.
Gazetecinin meslek kıdeminin belirlenmesinde, Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünün kayıtları ile Kanun"un 9. maddesi uyarınca işverenin verdiği beyannamedeki bilgilerin işlendiği sicil kayıtları esas alınır. Ancak, gazetecinin meslek kıdeminin daha önce başladığını her türlü yazılı belge ile kanıtlaması mümkündür. Gazeteci ile işveren arasında yazılı bir sözleşme yapılmamış olması ya da işe başladığının ilgili kurumlara bildirilmemesi hallerinde dahi, meslek kıdeminin her türlü delille ispatı mümkündür.
Gazetecinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için meslek kıdeminin en az beş yıl olması şarttır. Ancak, bir defa beş yıllık kıdemin kazanılması durumunda her bir işveren yanında yeni bir beş yıl kıdem şartı aranmaz.
5953 sayılı Kanunun 6"ncı maddesinin sekizinci fıkrasında, bir defa kıdem tazminatı alan gazetecinin kıdeminin yeni işe giriş tarihinden itibaren hesaplanacağı kuralı mevcuttur. Anılan hüküm, uygulamada gazetecinin kıdemini sıfırlanması olarak bilinse de, en az beş yıllık meslek kıdeminin sıfırlanması söz konusu olmaz. Bahsi geçen düzenleme, gazetecinin aynı dönem için birden fazla kıdem tazminatı almamasını öngörmektedir. Başka bir anlatımla, gazetecinin önceki işverenden kıdem tazminatını alması durumunda, son işverenin önceki döneme ait meslek kıdeminden sorumlu tutulamayacağı kabul edilmelidir.
5953 sayılı Kanun"da öngörülen bazı alacakların gününde ödenmemesi halinde günlük yüzde beş fazlasıyla ödeneceğine dair kuralın Anayasa’ya aykırılığı itiraz olarak ileri sürülmüştür. Anayasa Mahkemesinin 12.08.2008 tarihli ve 2005/28 esas, 2008/122 karar sayılı kararında, ücret ve fazla çalışma ücretlerin gününde ödenmeme şartına bağlı olan söz konusu yaptırımın, kamuoyunu doğru bilgilendirme görevi olan gazetecileri işverene karşı koruma amacını taşıdığı ve gazetecilerin basın özgürlüğünün sağlanması noktasında önemli bir işlev gördüğü açıklanmış ve aykırılık istemi oybirliği ile reddedilmiştir.
Basın çalışanlarıyla ilgili 5953 sayılı Kanunda kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücret üzerinden hesaplama yapılacağı öngörülmemiştir. Bu sebeple kıdem tazminatı brüt ücret üzerinden hesaplanmalı ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu"nun 25/7. maddesine göre kıdem tazminatının yirmidört aylığı aşmayan tutarı için gelir vergisi uygulanmamalıdır. 5953 sayılı Kanunda kıdem tazminatı tavanı öngörülmemiş olmakla, hesap yönünden bir üst sınırlama da bulunmamaktadır.Yine anılan kanuna fesih tarihinden itibaren faiz ödeneceği ve bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize hükmedileceği yönünde bir düzenleme de yer almamıştır.Bu itibarla gazetecinin kıdem tazminatı için fesih tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmesi doğru olmaz. İşverenin temerrüde düşürüldüğü tarih ya da dava tarihinden itibaren kanuni faize karar verilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, davacının davalı işyerinde Basın İş Kanununa bağlı olarak editör sıfatıyla çalıştığı sabittir. Davacı iş sözleşmesini davalı işyerinde 2010 yılı Ekim ayından itibaren gece nöbeti uygulamasının başladığı, bu şekilde iş şartlarının olumsuz olarak değiştirildiği, gazetede çıkacak bazı haberler için kendi fotoğraflarının kullanılmak istendiği, bu duruma izin vermemesi sebebiyle hakkında soruşturma açılarak savunmasının alındığı ve bu şekilde baskı uygulandığı, ücretlerinin eksik yatırıldığını belirterek tüm bu sebeplerle iş sözleşmesini haklı sebeple feshettiğini, bunun yanında evlilik sebebiyle 1 yıl içinde istifa halinde de kıdem tazminatına hak kazanıldığını, davacının istifasının evlilikten sonra bir yıl içinde olduğunu bildirmiştir. Davalı taraf davacıya iş yerinde uygulanan bir baskının sözkonusu olmadığını, davacının ücret alacağının bulunmadığını, gece nöbeti uygulamasında önceden bayan editörlerin gece nöbetlerinin erkek çalışanlar tarafından tutulduğunu, zaman içerisinde bayan editör sayısının artması üzerine tüm çalışanlar için gece nöbeti uygulamasının getirildiğini, evlilik sebebiyle iş sözleşmesinin feshedilmesi hususunun Basın İş Kanununda düzenlenmediğini, davacının savunmasının görevini yerine getirmediği için alındığını belirtmiştir. Dosya kapsamı ve tanık beyanlarına göre davacı fesih sebebi olarak gösterdiği sebeplerin bir kısmını kanıtlayamamıştır. Davacının gece çalışmasına sebebiyle iş şartlarının olumsuz değiştirilmesine ilişkin fesih sebebi incelendiğinde, davacının gece çalışması getirildikten sonra yaklaşık bir yıl gece çalışması yaptığı anlaşıldığından bu durum artık fesih sebebi yapılamaz. Basın İş Kanunununda çalışma şartlarında değişikliğin gazetecinin yazılı kabulüne bağlı olduğu hususu düzenlenmemiştir. Bu gerekçelerle davacının iş sözleşmesini haklı sebep olmaksızın feshettiği anlaşıldığından kıdem tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kıdem tazminatının kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 25.03.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi.