Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11576 Esas 2022/2725 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
No : 2019/2794-2021/1121
İlk Derece
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi

Dava, davacının işten ayrılış kodunun değiştirilmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen karara karşı davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı asil tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı dava dilekçesinde özetle; 2013 yılında girdiği üniversite sınavında Avrasya Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji bölümünü kazanarak ...'da bulunan bu üniversitede eğitimine devam ettiğini, ancak okuduğu fakülte yeni kurulun öğretim görevlisi tam olmadığı ve eğitimini yeterli görmediği için notlarını yüksek tutarak 2014 yılında Kayseri'de faaliyet gösteren Melikşah Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi psikoloji bölümüne yatay geçiş yaptığını, bu üniversitede okurken 3.sınıftan 4.sınıfa geçtiği yaz tatilinde zorunlu olan staj eğitimini kendi tercihi olan ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi Beyhekim Psikiyatri kliniğinde 27/06/2016'da başlayıp, 29/07/2016 tarihleri arasında 20 iş gününde tamamladığını, staj döneminde fetö terör örgütünce kalkışılan 15 Temmuz darbe girişimi sonrası okuduğu okula kayyum atandığını, yeniden üniversite giriş puanına göre tercih yapmalarının istendiğini ve puanına göre ... Bilim Üniversitesine yerleşip 2017 yılında eğitimini tamamlayıp mezun olduğunu, araştırma yaptığında staj süresince yapılan sigorta işleminin Sosyal Güvenlik Kurumunun 2016/16 sayılı genelgesi ile PDY kapsamında kapatılan işyerleri için işten çıkış kodunun "36 OHAL KHK"olarak belirlendiğini öğrendiğini, OHAL kapsamında KHK ile kapatılan Melikşah Üniversite Fen Edebiyat Fakültesi Psikoloji bölümünde çalışmadığını, okuduğunu, staj dönemine ilişkin sigorta priminin staj yaptığı ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi Beyhekim Psikoloji kliniği tarafından değil, öğrencisi olduğu Melikşah Üniversitesi tarafından yatırıldığını, bu üniversite tarafından öğrenci değil, çalışan statüsünde değerlendirilmesi nedeni ile SGK kayıtlarında aleyhine 36 kodunun işlenmesi nedeni ile mağdur durumda olduğunu beyanla, ileride telafisi imkansız zarar-ziyana neden olmamak için öncelikle hukuka aykırı olan SGK'daki "36 kodunun" kaldırılması ile ilgili tedbir karar verilmesini, hukuka açıkça aykırı olan ve hakkaniyete uygun düşmeyen bu kaydın silinmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; 6552 Sayılı Torba Kanunun 7.maddesine göre dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu'na müracaat edilmesi gerektiğini, davanın dava şartı yokluğundan reddi gerektiğini, davacının sigortalı çalışmasına rastlanılmadığını ve 36 koduna ilişkin bir kaydında bulunmadığını, davacının iddialarının yersiz ve kabul edilemez olduğunu, kurum davanın açılmasına sebebiyet vermediğinden kurum aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmemesi gerektiğini, davacının ihtiyati tedbir talebinin ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; Öncelikle davanın zamanaşımı nedeni ile reddi gerektiğini, davacının "2013 yılında girmiş olduğu Avrasya Üniversitesi psikoloji bölümünde öğrenimine devam etmekte iken 2014 yılında Kayseri'de faaliyet gösteren Melikşah Üniversitesine yatay geçiş yaptığı, zorunlu stajını kendi tercihi olan ... ili Kamu Hastaneleri Birliği Sağlık Bilimleri Üniversitesi ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniğinde 27.06.2016-29.07.2016 tarihleri arasında 20 iş gününde tamamladığı, ancak mevzuat kapsamında staj dönemine ilişkin SGK priminin staj yaptığı ... Eğitim ve Araştırma Hastanesi tarafından değil öğrencisi olduğu Melikşah Üniversitesi tarafından yatırıldığı, OHAL kapsamında KHK ile kapatılan Melikşah Üniversitesinde öğrencisi değil de çalışan statüsünde değerlendirildiği, SGK kayıtlarına aleyhine olacak şekilde 36 kodun işlendiği ve düzeltilmesi" talebi ile açılan davanın idaremiz ile hiçbir bağlantısı bulunmamaktdır. Zira bu dava idaremiz aleyhine açılmamış SGK aleyhine açılmıştır. HMK’nın 124. .maddesinde tarafta iradi değişiklik şartları düzenlenmiş olup buradaki şartların mevcut olmaması ve idaremizin muvafakatinin bulunmaması nedeni ile davaya dahil edilmelerinin hukuken mümkün olmadığını, bu nedenle davanın reddi gerektiğini, ekte sundukları Öğrenci İşleri Daire Başkanlığının 29.04.2019 tarih ve 41901 sayılı yazılarından; davacının 667 sayılı KHK ile kapatılarak Üniversitemiz devredilen Melikşah Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümüne Avrasya Üniversitesinden yatay geçiş yaparak 08/09/2014 tarihinde kayıt yaptırdığını, aynı KHK kapsamında Melikşah Üniversitesinin kapatılmasından sonra ÖSYM tercihi neticesinde ... Bilim Üniversitesi Fen - Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümüne kayıt yaptırdığını ve 28.11.2017 tarihinde mezun olduğunun anlaşıldığını, söz konusu davada bahsi geçen Stajla ilgili olarak SGK girişleri ile ilgili olarak kurumumuzda herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı gibi davacının başka bir üniversiteden 28.11.2017 tarihinde mezun olduğunu, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
... Melikgazi Sosyal Güvenlik Merkezinin 09/04/2019 tarihli cevabi yazısına göre davacının 23/07/2016 tarihli işten çıkış kodunun "17-işyerinin kapanması" olarak gözüktüğü, KHK ile kapatılan üniversitelerde staj yapan öğrencilerin işten ayrılış kodunun 17-İşyerinin kapatılması olarak düzeltildiğinin bildirilmesi üzerine, Mahkemece “Konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verildi.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile hakkında istinaf başvurusunda bulunulan ilk derece mahkemesinin düzelterek yeniden esas hakkınad hüküm kurulmak üzere ortadan kaldırılmasına, dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı asil; işyeri ayrılış kodunun Akşehir İşkur Müd. Kayıtlarında ve Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarında halen kod 36 olarak yer aldığı, davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu belirtilerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarını düzenleyen 114’üncü maddesi
“(1) Dava şartları şunlardır:
a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.” hükmünü içerirken, aynı yasanın dava şartlarının incelenmesini düzenleyen 115’inci maddesi ise,
“Dava şartlarının incelenmesi
Madde 115- (1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
(2) Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.
(3) Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.” hükmünü içerir.
11.09.2014 tarihli Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 64'üncü maddesiyle de 30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 7’nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir. “Madde 64- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalma kaydıyla yapılan müracaata altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Dava öncesi kuruma yazılı başvurusu bulunmayan davacı, 13.11.2018 tarihinde açtığı iş bu davayla, işten ayrılış kodu olan 36 kodunun 17 olarak değiştirilmesini talep etmiştir.
Yukarıda belirtilen 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/2. fıkrasındaki düzenleme gözetildiğinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu dışındaki kanunlar ile de dava şartı düzenlenebileceği anlaşılmaktadır.
Dava şartları, mahkemenin davanın esası hakkında yargılamanın devamı için gerekli olan şartlardır. Diğer bir anlatımla; dava şartları, dava açılabilmesi için değil mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili zorunlu koşullardır.
HMK’nun 115/2. maddesindeki “Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder” düzenlemesi gereğince, eksik olan bir dava şartı, belirli bir süre verilerek giderilebilecek ise hâkim tarafından eksikliğin giderilmesi için kesin süre verilmesi gerekir. Bu süre içinde dava şartı eksikliği tamamlanmaz ise dava, dava şartı yokluğu sebebiyle usûlden reddedilmelidir.
Yukarıda belirtilen açıklamalar ışığında, 11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 64. maddesi ile 5521 sayılı Kanunun 7. maddesine 3. fıkra olarak eklenen düzenleme gereği, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaatın olması ve Kurumca müracaata konu istemin zımnen ya da açıkça reddedilmesi gerektiği dava şartı olarak düzenlenmiş olup, eldeki davada, davacı tarafından 5521 sayılı Kanunun 7/3 maddesine uygun bir şekilde, davaya konu istem hakkında Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ve Kurum tarafından bu müracaata konu istemin reddine ilişkin bir işlem veya eylem bulunmadığı anlaşılmakla, mahkemece, davacı tarafa 6100 sayılı HMK'nun 115/2. maddesi uyarınca, 6552 sayılı Kanunun 64. maddesi ve 5521 sayılı Kanunun 7. maddesine üçüncü fıkra olarak eklenen düzenleme doğrultusunda; davaya konu istemi hakkında Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat etmesi ve bu müracaat hakkında anılan yasal düzenleme uyarınca Kurumun red iradesini gösterir işlem veya eyleminin olduğunun belgelenmesi için kesin süre ihtaratlı önel verilmeli, bu süre içerisinde dava şartı eksikliğinin tamamlanmaması halinde, dava, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedilmeli, Kuruma müracaat ve müracaatın reddine dair Kurum işlem veya eylemine ilişkin dava şartının tamamlanması halinde ise davanın esasına girilerek, varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
O hâlde, davacı asilin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2 maddesi gereği yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 28.02.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.