Danıştay 10. Daire 2018/2860 Esas 2022/1337 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2018/2860
Karar No : 2022/1337

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMLERİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına dair Danıştay Onuncu Dairesinin 29/11/2017 tarih ve E:2014/2490, K:2017/5153 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Spor Toto bayisi işleten davacı tarafından, spor toto bayiliğini devretmek amacıyla sözleşme imzalayarak bayilik sözleşmesine aykırı hareket ettiği gerekçesiyle tesis edilen, … Başkanlığının … tarih ve … sayılı, bayilik sözleşmesinin iptal edilmesine ilişkin işleminin iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince; bayilik ruhsatının iptalini gerektiren fiillerin düzenlendiği ilgili Yönetmeliğin 24. maddesinde, kar payının dağıtımı ve bayiliğin devri söz konusu olduğunda üçüncü bir şahsa öncelik tanınması hususunda imzalanan sözleşmelerin bayilik ruhsatının iptalini gerektiren fiil ve hareketler olarak sayılmadığı, kaldı ki bayilik sözleşmesinin devredilemeyeceği hususu bayilik sözleşmesi ve Yönetmelikte düzenlendiğinden, davalı idare ile … arasında bayilik sözleşmesi düzenlenmeden bu konuda davacı ile adı geçen arasında yapılan bir sözleşmenin davalı idareyi bağlamayacağı, davacı ile … isimli şahıs arasında imzalanan Spor Toto Bayiliği Ortaklık Sözleşmesinin bir devir sözleşmesi olmadığı ve ileriye yönelik devir şartını konu alan hükümlerinin de uygulandığına ilişkin davalı idarece yapılmış bir tespitin bulunmadığının anlaşıldığı, bu durumda, davacının ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak bayiliğini devretmediği ve bayiliğin iptalini gerektiren bir fiil veya işleminin de bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalı idarenin temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince; idarenin, davacı ile yapmış olduğu bayilik sözleşmesinin, idarenin özel hukuk alanında gerçekleştirdiği bir hukuksal işlem olduğu ve bu ilişkiden doğan hakların kullanılmasına ve takibine ilişkin davaların da özel hukuk hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekeceği dikkate alındığında, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlığın çözümünün adli yargı yerinin görev alanında bulunduğu, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasının incelenmesi suretiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

KARAR_DÜZELTME
TALEP_EDENLERİN_İDDİALARI : Taraflarca dava konusu uyuşmazlığın çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu ileri sürülerek Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY_TETKİK_HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme istemlerinin kabul edilerek İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 1. maddesinde, yurt içinde ve yurt dışında spor müsabakaları üzerine sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarını oynatmak üzere, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı tüzel kişiliği haiz Spor Toto Teşkilat Başkanlığının kurulduğu; 2. maddesinin 1. fıkrasında, Teşkilat Başkanlığının söz konusu yetkisini bizzat kullanabileceği gibi kısmen veya tamamen özel hukuk tüzel kişilerine devredebileceği, mal ve hizmet satın alma yoluna gidebileceği hüküm altına alınmış; aynı maddenin 3. fıkrasının (1) numaralı alt bendinde, yurt içinde ve yurt dışında yapılan her türlü spor müsabakası üzerine yurt içinde ve yurt dışında spora dayalı bahis ve şans oyunları düzenleme, denetim ve gözetimi altında düzenletme, bunlara ilişkin her türlü izni verme ve sözleşmeyi yapma görev ve yetkilerinin Spor Toto Teşkilat Başkanlığına ait olduğu ifade edilmiştir.
7258 sayılı Kanun'a dayanılarak hazırlanan ve 28/02/2009 tarih ve 27155 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Spor Müsabakalarına Dayalı Sabit İhtimalli ve Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliğinin 2. maddesinde, anılan Yönetmeliğin spor müsabakalarına dayalı olarak düzenlenecek sabit ihtimalli ve müşterek bahislerin oynatılmasını, oyun çeşitlerini, bu oyunlara ait kupon kabul ve değerlendirme işlemlerini, dağıtılacak ikramiye ile sabit, gezici ve sanal ortam bayilerine ilişkin esaslar ile uygulama şekil ve şartlarını kapsadığı; "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ş) bendinde, ruhsatın, bayilik faaliyetlerini yürütmek üzere, ilgililere Teşkilat tarafından izin ve yetki verildiğini belirten belgeyi; işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle (t) bendinde de, sabit bayinin, sabit ihtimalli ve müşterek bahis oyunlarını adına kayıtlı bir işyerinde oynatmak üzere Teşkilat tarafından bayilik ruhsatı verilen gerçek veya tüzel kişileri ifade ettiği; “Bayilik ruhsatı” başlıklı 14. maddesinde ise, “Sabit bayilik faaliyetinin yapılabilmesi için Teşkilattan ruhsat alınması zorunlu olup, bayilik faaliyetinde bulunması uygun görülenlere bayilik ruhsatı verilir. Ruhsat verildiği tarihten itibaren Teşkilatça iptal edildiği tarihe kadar başka bir işleme gerek olmaksızın geçerlidir. Ancak, Teşkilat tarafından gerekli görülen hallerde ruhsat yenilenebilir veya vize edilebilir.” kuralları yer almıştır. Yine, “Sabit bayilik sözleşmesi” başlıklı 15. maddesinde, “(1) Sabit bayilik ruhsatı verilen gerçek veya tüzel kişiler ile Teşkilat arasında süresi 10 yılı geçmemek üzere süreli sabit bayilik sözleşmesi yapılır. (2) Sabit bayilik sözleşmesi ruhsatın geçerli olduğu sürece yürürlükte kalır, ruhsatın iptali halinde başkaca bir işleme gerek olmaksızın kendiliğinden feshedilmiş sayılır. (3) Teşkilatça gerekli görülen durumlarda sabit bayilik sözleşmesi yenilenebilir. (4) Sabit bayilik ruhsatı vermeye ve bu bayiler ile sözleşme yapmaya Teşkilat Başkanı yetkilidir. Teşkilat Başkanı bu yetkisini alt birimlere devredebilir. (5) Sabit bayilikler tüzel kişilere birden fazla olarak ve 16. maddede belirtilen kriterler dahilinde verilebilir. Bu durumda verilen bayiliklerin her türlü hukuki ve cezai sorumluluğu bu tüzel kişiye aittir.” kuralları bulunmaktadır.
Anılan düzenlemeler uyarınca, spor müsabakalarına dayalı olarak müşterek bahisler ile şans oyunları düzenleme hak ve yetkisi, Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı, tüzel kişiliği haiz Spor Toto Teşkilat Başkanlığı'na ait olduğuna ve bu hak, bir sözleşme ile bayilik ruhsatı alma koşullarını taşıyanlara devredilebildiğine göre, buna ilişkin bayilik sözleşmesinin, bir genel hizmetin yürütülmesi için yapılan idari sözleşme olduğu açıktır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Toto Teşkilat Başkanlığı (kapatılan) arasında 26/02/2009 tarihli bayilik sözleşmesinin imzalandığı, imzalanan sözleşme uyarınca davacıya … sayılı spor toto bayiliği işletme hakkının verildiği, bayilik sözleşmesinin imzalanmasından bir gün önce (25/02/2009 tarihinde) davacı ile … isimli şahıs arasında Spor Toto Bayiliği Ortaklık Sözleşmesi imzalandığı, söz konusu sözleşmede; bayilik teminatının adı geçen tarafından karşılanacağı, kar payının %50 oranında pay edileceği, tekel bayiliğinin herhangi bir sebeple devri halinde spor toto bayiliğinin …'a devredileceği gibi hususlara yer verildiği, yapılan bu sözleşmenin davalı idare tarafından öğrenilmesi sonucunda, bayilik sözleşmesinin ve sözleşmeye dayanak oluşturan Futbolda Müşterek Bahis Oyunları Uygulama Yönetmeliği hükümlerinin davacı tarafından ihlal edildiği gerekçesiyle, Spor Toto Teşkilat Başkanlığının … tarih ve … sayılı işlemi ile davacıya ait bayilik sözleşmesinin iptal edildiği, bunun üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Spor Toto bayisi olarak faaliyette bulunan davacıların bayilik ruhsatlarının iptal edilmesine ilişkin işlemlere karşı açılan davalarda, olumsuz görev uyuşmazlıklarının doğması üzerine, davaların görüm ve çözümünde idari yargı mercilerinin görevli olduğu yolundaki Uyuşmazlık Mahkemesi'nin 26/11/2018 tarih ve E:2018/749, K:2018/749; 24/12/2018 tarih ve E:2018/831, K:2018/845 sayılı kararlarının da bulunduğu dikkate alındığında, idarece, kamu gücüne dayanılarak tek yanlı düzenlenen bayilik sözleşmesinde yer alan hükümlerin uygulanmasına ilişkin işlemin iptali isteminden doğan uyuşmazlığın çözümünde, idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, kararın düzeltilmesi dilekçelerinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme istemlerinin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 29/11/2017 tarih ve E:2014/2490, K:2017/5153 sayılı kararı kaldırılarak davalı idarenin temyiz istemi yeniden incelendi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA, 16/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.