Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2020/10854 Esas 2022/2770 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, Kurumca tahakkuk ettirilen fark işçilik ve prim borcunun ihtirazi kayıtla ödenmesinden sonra 506 sayılı Yasanın 84. maddesi gereğince iadesi ve Kuruma karşı borçlu olunmadığının tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamından sonra yapılan yargılama ile ilâmında belirtildiği şekilde, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, mahkemece verilen 16/06/2016 tarihli karar, Dairemizin 29.01.2019 günlü ve 2017/1584 E., 2019/400 K. sayılı ilamı ile,“….Öncelikle davacı şirketin orana itirazı değerlendirilmeli, bu kapsamda, kurum tespit Komisyonunun kararına dayanak belgeler getirtilmeli ve şirketçe yapılan tüm işlerin mahiyetleri dikkate alınarak bir oran belirlemesi yapılmalı ve itiraz vaki olmakla, %25 indirim yapılmaksızın, şirketçe temin edilen malzemelere ilişkin 692.706,80 TL ile 1.500,00 TL nakliye bedelinin hak ediş tutarından mahsubu ile sonucuna göre bir karar verilmesi…” gereğine işaret edilerek, araştırma yapılmak üzere bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı).
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Prof. Dr. Baki KURU, Usuli Müktesep Hak (Usule İlişkin Kazanılmış Hak) Dr. A. Recai Seçkin’e Armağan, ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 351 ..., 1974, sayfa 395 vd.)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Mahkemece, dairemizce verilen bozma kararına uyulmuş ise de, bozma gereğinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün değildir. Eldeki davada, bozma sonrası aldırılan hesap bilirkişilerinin asgari işçilik incelemesi ve hesaplanmasına ilişkin yöntemi ve bu nedenle 275.314,77 TL’nin asgari işçilik incelemesine esas alınması yerinde ise de, davanın söz konusu olduğu ve bu nedenle %25 indirim yapılmasının mümkün olmadığı ve davalı Kurumca belirlenen oranın uygun olduğu dikkate alınarak asgari işçilik oranının %8,42 olarak esas alınması ve sonucuna göre hesap yapılması suretiyle davacının davalı kuruma fark işçilik ve pirm borcu olup olmadığı hususunun tespiti gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüştür.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik araştırma ve hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 01.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.