Danıştay 10. Daire 2021/4179 Esas 2022/1324 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/4179
Karar No : 2022/1324

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : .... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMLERİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin .... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, ... tarih ve ... sayılı denetmen raporuna istinaden işe giriş bildirgelerinin, işten ayrılış bildirgelerinin, 2017/6-2018/5 dönemlerine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin ve iş yeri bildirgesinin süresinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi uyarınca toplam 790.375,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin .... tarihli ve E.... sayılı işlem ile ... dönemlerine ait ücret bordrolarının 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendine uygun olarak düzenlenmediğinden bahisle 12.177,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin ... tarihli ve E.... sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ..... İdare Mahkemesinin ... tarihli ve E:..., K:... sayılı kararıyla; .... tarihli ve E.... sayılı işlemin 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının a/2 (işe giriş bildirgesi), c/4 (aylık prim ve hizmet belgesi) ve j (işten ayrılış bildirgesi) bentleri uyarınca verilen idari para cezasına ilişkin kısımları yönünden; davacıya ait işyerinin çalışanlarının dava dışı Tura Tekstil unvanlı işyeri üzerinden sigorta bildirimlerinin yapıldığının sabit olduğu, sonucuna varılmakta ise de; denetim tarihinde çalıştıkları tespit edilen kişiler ile denetim sırasında işyerinde bulunmasa da denetmen raporunda davacıya ait işyerinde çalıştığı başkaca delillerle sabit olan çalışanlara ilişkin bildirimler yönünden anılan idari para cezalarının verilebileceği açık olduğundan, davalı idarece denetim tarihinden geriye doğru ... Tekstil üzerinden yapılan bütün bildirimlerin muvazaalı kabul edilerek idari para cezası uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı; 21/07/2018 tarihli ve E.8479005 sayılı işlemin 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının b/2 bendi (işyeri bildirgesi) uyarınca verilen idari para cezasına ilişkin kısmı ile ... tarih ve E.... sayılı işlem (ücret tediye bordrosunun usulüne uygun olarak düzenlenmemesi) yönünden ise; davacıya ait Ay ... isimli işyerinin 06/07/2017 tarihi itibariyle faaliyete başladığı beyan edilmesine rağmen ... Tekstil üzerinden yapılan sigortalılık bildirim tarihlerinin 02/06/2017 tarihi olması nedeniyle bu tarih itibariyle faaliyete başlanıldığının kabulünün gerekmesi karşısında, 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının b/2 bendi uyarınca para cezası verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, ayrıca çalışanların ücretlerine ilişkin bilgilere de davacıya ait işyeri kayıtlarında yer verilmemesi (ücret bordrosu düzenlenmemesi) nedeniyle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının e/5 bendi uyarınca idari para cezası verilmesinde de hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle 21/07/2018 tarihli ve E.8479005 sayılı işlemin 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının a/2, c/4 ve j bentleri uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin kısımlarının iptaline, söz konusu işlemin 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının b/2 bendi uyarınca idari para cezası verilmesine ilişkin kısmı ile ... tarihli ve E.... sayılı işlem yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkeme kararının, 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının b/2 ve e/5 bendi uyarınca verilen idari para cezasına yönelik "davanın reddi" yolundaki kısmında hukuka aykırılık görülmediği; Mahkeme kararının, 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının a/2, c/4 ve j bendi uyarınca verilen para cezasına yönelik "dava konusu işlemin iptaline" ilişkin kısmı yönünden, olayda, dava konusu işlemin hangi kişilerin (kaç kişinin) sigortalılık bildirimlerinin yapılmaması nedeniyle tesis edildiğinin açık olmadığı, bu haliyle işlemin hukuki denetime elverişli bir şekilde düzenlenmediği, ayrıca işyeri denetim tarihi, diğer bir ifadeyle sigortasız işçi çalıştırma tespit tarihi 23/10/2017 tarihi olmasına rağmen idari para cezası verilmesinde tespit tarihinden sonraki bir tarih olan 2018 Mayıs ayına kadar (2017/06 - 2018/05 dönemi) hesaplama yapıldığının görüldüğü, buna göre, dava konusu işlem belirtilen yönden de hukuka aykırı olduğundan anılan kısma ilişkin işlemin iptaline yönelik Mahkeme kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davacı istinaf başvurusunun reddine, davalı istinaf başvurusunun yukarıda anılan gerekçe eklenerek reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI :
Davacı tarafından; ... Mahkemesinin gerekçeli kararının belirlilik ilkesine aykırı bir şekilde tanzim edildiği, zira idari para cezasının hangi kısmının iptal edildiğinin sadece kanun maddesiyle açıklandığı, ne kadarlık kısmının ödenmesi gerektiğinin ve ne kadarlık kısmının iptal edildiğinin açıklığa kavuşturulamadığı, yine Mahkeme kararında hukuka uygun bulunan kısım için iş yerinin tescil tarihine yönelik anlaşmazlıkların tanık beyanlarına dayandırıldığı, bu kapsamda idari para cezası verilmesi için gerekçe olan tanık beyanlarının herkesçe farklı ve bireysel yorumlanabileceği gibi idari işlemin de sebep unsurunu sakatladığı, bu nedenle idari işlemin bu kısmının da iptalinin gerektiği ileri sürülmektedir.

Davalı idare tarafından; Kurum işleminin usul yasaya uygun olduğu, bu itibarla yersiz ve mesnetsiz olarak açılan davanın reddi gerekirken işlemin kısmen iptali yolundaki Mahkeme kararının hatalı olduğu, ayrıca davalı idarenin 5502 sayılı Kanun’un 36. maddesi gereği her türlü harçtan muaf olduğu halde Mahkemece aleyhine harca hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçeleriyle Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

TARAFLARIN_SAVUNMALARI : Davalı idare tarafından, hukuki dayanaktan yoksun olan davacının temyiz talebinin reddinin gerektiği savunulmaktadır. Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi, davacının temyiz isteminin ise kısmen kabulü, kısmen reddi ile Mahkeme kararının ücret tediye bordroları ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendindeki yükümlülüğün yerine getirilmediğinden bahisle uygulanan idari para cezasına ilişkin kısmı yönünden bozulması diğer kısımlar yönünden ise onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği görülmekle davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY:
Davacıya ait ... Moda Tekstil unvanlı işyerinde sigortasız işçi çalıştırıldığına ilişkin yapılan şikayet üzerine ... Sosyal Güvenlik Merkezi personeli tarafından 23/10/2017 tarihinde yapılan fiili denetim sonucu düzenlenen 07/05/2018 tarihli durum tespit raporunda; Yalova ili, .... ilçesi, ... Devlet Karayolu Üzeri No:... adresinde yapılan denetimde, işyerinin .... tarihinde faaliyete başladığının ve toplam 43 kişinin davacıya bağlı olarak çalıştığının tespit edildiği, ancak bu kişilerin bir kısmının davacı adına başka adreste .... tarihi itibarıyla tescilli ... Moda Tekstil unvanlı işyerinden, bir kısmının ise dava dışı ....Tekstil unvanıyla tescilli işyeri üzerinden Kuruma bildirildiği, bu suretle davacının nakil bildirimi yapmadığı gibi, yasal bildirimleri başka bir kişi üzerinden gerçekleştirerek mevzuattaki yükümlülüklerinden kaçınmaya çalıştığı, sonuç olarak davacının belirtilen adreste 02/06/2017 tarihinde faaliyete başlamasına rağmen 06/07/2017 tarihine kadar kayıt dışı olarak faaliyet gösterdiği, ayrıca 02/06/2017 tarihi itibarıyla denetime konu adreste çalışmaya başlayan işçileri süresinden sonra ve başka işyerleri üzerinden Kuruma bildirdiği tespitlerine yer verildiği, anılan rapor doğrultusunda ... Sosyal Güvenlik Merkezi'nin ... tarih ve E..... sayılı işlemiyle davacı tarafından 02/06/2017 tarihinden itibaren sigortalı çalıştırılmaya başlanılmasına rağmen bu işçilere ait işe giriş bildirgelerinin, işten ayrılış bildirgelerinin, aylık prim ve hizmet belgelerinin ve iş yeri bildirgesinin süresi içinde Kuruma verilmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi uyarınca toplam 790.335,00 TL idari para cezası uygulandığı, ayrıca ... Sosyal Güvenlik Merkezi'nin ... tarih ve E.... sayılı işlemiyle ücret tediye bordrolarının 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendine uygun olarak düzenlenmediğinden bahisle de 12.177,00 TL idari para cezası verildiği, davacı tarafından bu para cezalarına yapılan itirazın Komisyon kararıyla reddi üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Prim Belgeleri ve İşyeri Kayıtları" başlıklı 86. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Kanunun 4 üncü ve 5 inci maddesine tabi sigortalılar ile sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalılar için işverenlerce Kuruma verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgelerinin şekli, içeriği, ekleri, ilgili olduğu dönemi, verilme süresi ve diğer hususlar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir. İşveren, işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince, saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenilmesi halinde onbeş gün içinde ibraz etmek zorundadır." hükümlerine yer verilmiş; "Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları" başlıklı 102. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, 86. maddesinin 1. fıkrası uyarınca verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde ve usulde vermeyenlere idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmış; aynı fıkranın (e) bendinin 5 numaralı alt bendinde ise "İşverenler tarafından ibraz edilen aylık ücret tediye bordrosunda; işyerinin sicil numarası, bordronun ilişkin olduğu ay, sigortalının adı, soyadı, sigortalının sosyal güvenlik sicil numarası, ücret ödenen gün sayısı, sigortalının ücreti, ödenen ücret tutarı ve ücretin alındığına dair sigortalının imzasının bulunması zorunludur. Belirtilen unsurlardan herhangi birini ihtiva etmeyen (imza şartı yönünden makbuz mukabilinde veya banka kanalıyla yapılan ödemeler hariç) ücret tediye bordroları geçerli sayılmaz ve her bir geçersiz ücret tediye bordrosu için aylık asgari ücretin yarısı tutarında, idari para cezası uygulanır..." hükümlerine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu kararın; iş yeri bildirgesinin, işe giriş bildirgeleri ile işten ayrılış bildirgelerinin ve aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresinde verilmediğinden bahisle uygulanan idari para cezasına ilişkin ... tarih ve E.... sayılı işlem yönünden incelenmesi:
Bölge İdare Mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar; dava konusu işlemin işe giriş bildirgeleri ile işten ayrılış bildirgelerinin ve aylık prim ve hizmet belgelerinin süresinde Kuruma verilmemesi nedeniyle uygulanan idari para cezasına ilişkin kısımlarına yönelik istinaf başvurusunun reddi ve anılan kısımların ek gerekçeyle iptali ile iş yeri bildirgesinin süresinde verilmemesi nedeniyle uygulanan idari para cezasına ilişkin kısmı yönünden davanın reddine yönelik istinaf başvurusunun reddi bakımından usul ve hukuka uygun olup, bu kısımlara ilişkin olarak davacının ve davalı idarenin dilekçelerinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyize konu kararın; 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendindeki yükümlülüğün yerine getirilmediğinden bahisle uygulanan idari para cezasına ilişkin 21/07/2018 tarihli ve E.8478934 sayılı işlem yönünden incelenmesi:
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işlemin dayanağı durum tespit raporunda, çalışmaları tespit edilen işçilere ait 2017/6-2018/1 dönemlerine ilişkin ücret ödeme bordrolarının düzenlenmediğinden bahisle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendi gereğince idari para cezası uygulanması gerektiğinin belirtildiği, Altınova Sosyal Güvenlik Merkezinin ... tarih ve E.... sayılı işlemiyle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinin 5 numaralı alt bendi uyarınca 12.177,00 TL idari para cezası uygulandığı, bu cezaya yapılan itirazın ise ... tarih ve .... sayılı İtiraz Komisyonu kararı ile reddedildiği anlaşılmıştır.
Davacı şirket aleyhine, işyerinde çalıştırıldığı tespit edilen işçi için aylık prim ve hizmet belgelerinin süresinde verilmemesi nedeniyle 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesi uyarınca idari para cezası tahakkuk ettirildiği, dolayısıyla bu kişinin çalıştırıldığı halde belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmemesinden ötürü idari para cezası uygulandığı, aynı sebepten kaynaklanan ücret ödeme bordrolarının usulüne uygun olarak düzenlenmediğinden bahisle uygulanan idari para cezasının mükerrer ceza olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu ... tarihli ve E..... sayılı işlemin yukarıda aktarılan gerekçe ile iptali gerekirken, bu işlem yönünden davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik davacının istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE, davacının temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:.... sayılı temyize konu kararının; ... tarihli ve E.....sayılı işlem yönünden BOZULMASINA, .... tarihli ve E.... sayılı işlemin, işe giriş bildirgeleri, işten ayrılış bildirgeleri ve aylık prim ve hizmet belgeleri yönünden ek gerekçeyle iptaline ilişkin kısmı ile aynı işlemin işyeri bildirgesine ilişkin bölümü yönünden davanın reddine yönelik istinaf başvurularının reddine yönelik kısmının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 16/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.