Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/11848 Esas 2022/2800 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince davalı ve fer’i müdahil kurum vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine, karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve fer’i müdahil kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı; ... Makina Hırdavat Ltd. Şti. 2006 Eylül - Ekim 2011 tarihileri arasında işçi olarak çalışığını, bu süre içerisinde işveren tarafından sigorta yapılmadığını, işveren ile sigorta konusunda görüştüğünü sigorta yapmayacağını ve işine gelirse dediğin, kendisinin üniversitede 5 çocuk okutması nedeni ile sesini çıkarmadığını, daha sonra geriye dönük olarak sigortalarını alabileceğini öğrendiğini, davalı işyerinde belirtmiş olduğu tarihler arasındaki çalışmalarının tespitini talep etmiştir .
II-CEVAP
Davalı ... Makina Hırdavat Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili aleyhine açılan hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiğini, açılan davayı kabul etmemekle beraber öncelikle davanın zaman aşımı ve hak düşürücü süreler yönünden incelenmesi gerektiğini, davacının taleplerinin zaman aşımına uğradığını, 5 yıllık hak düşürücü sürenin de geçtiğini belirtmek suretiyle; haksız davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri müdahil SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının Kurumun 5501200512092 sigorta sicil numaralı sigortalıları olduğunu, Kurum kayıtlarının incelenmesinde davacının dava konusu dönem itibari ile davalı işyerinde geçen çalışmalarına rastlanmadığını, sadece dava konusu dönemin sonlarına çakışan 10.08.2011 - 30.01.2012 döneminde ... sigorta sicil numaralı 4b Esnaf Bağ-kur kaydı bulunduğunu, davacının eksik bildirildiğini iddia ettiği çalışmalarının resmi belgeler ile ispatı gerektiğini belirtmek suretiyle ; davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, tüm tanıklar işyerinin devamlı faaliyet gösterdiğini ve davacının da sürekli çalıştığını beyan etmişlerdir.Tüm bu nedenler davacının 01/09/2006 - 16/10/2011 tarihleri arasında 30 gün üzerinden çalıştığının kabulü gerekmiştir gerekçesi ile davacının 01/09/2006 tarihinde işe girdiği mahkememizce kabul edildiğinden ve 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 yılı ramazan ayında davacının çalışmadığı anlaşıldığından (30+30+30+30+30+30+30=210) bilirkişi raporundan 210 gün eksik çalışıldığı kanaatiyle; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi; davalı ve fer’i müdahil Kurum vekillerinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine dair; karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ve Kurum vekilleri davanın reddine dair hüküm tesis edilmesi gerektiğini belirterek; kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
01.10.2008 tarihinden itibaren yürürlüğe giren, 5510 sayılı Kanunun 53’üncü maddesi uyarınca; sigortalının aynı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerinden birden fazlasına aynı anda tabi olunmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle (c) bendi kapsamında, (c) bendi kapsamında sigortalılık yoksa ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınarak sigortalı sayılacaktır.
5510 sayılı Kanunun anılan 53’üncü maddesi, 6111 sayılı Kanunun 33’üncü maddesiyle değiştirilmiş; sigortalının 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) ile (c) bendinde yer alan sigortalılık statülerine aynı anda tabi olunmasını gerektirecek şekilde çalışması halinde; öncelikle (c) bendi kapsamında, (a) ile (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak şekilde çalışması halinde ise (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı düzenlemesi getirilmiş; ancak, değişikliğe ilişkin anılan 33’üncü madde de ayrıca söz konusu değişikliğin maddenin yürürlük tarihinden öncesi için uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır. 6111 sayılı Kanunun yürürlüğe dair 215/b maddesiyle; “...33... maddesi yayımı takip eden ayın birinci günü yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir. 6111 sayılı Kanun 25.02.2011 tarihinde yayımlanmış olup; bu durumda anılan değişiklikler 01.03.2011 tarihinden itibaren uygulanabilecektir. Başka bir deyişle 5510 Sayıllı Kanunun 53. maddesi ve bu maddede yapılan değişikliklerin ancak yürürlüğe girdikleri tarihten itibaren uygulanabilecekleri dikkate alınmalıdır.
5510 sayılı Kanunun yürürlükte olmadığı 01.10.2008 tarihi öncesine ilişkin olarak bu tür çakışan (ikili) sigortalılığa ilişkin uyuşmazlıkların çözümü için ise, gerçek ve fiili çalışmanın, başka bir anlatımla baskın sigortalılık olgusunun hangi Kurum ve Kanun kapsamında gerçekleştiği belirlenmeli, aynı döneme rastlayan gerçek ve fiili çalışmalardan hangisinin sigortalının hayatında ekonomik olarak baskın çalışma niteliği taşıdığı ortaya konulmalıdır. Şu durumda 506 sayılı (hizmet akdine dayalı olarak işveren/işverenler tarafından çalıştırılma) ve 1479 sayılı (hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışma) Kanunlar kapsamında veya 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri çerçevesinde birleşen (çakışan) zorunlu sigortalılık olgusuna ilişkin olarak; 5510 sayılı Kanunun yürürlükte olmadığı 01.10.2008 tarihi öncesi dönem yönünden baskın sigortalılığa üstünlük tanınmalı, 01.10.2008 - 01.03.2011 dönemi yönünden 5510 sayılı Kanunun 53. maddesi gereğince ilk önce başlayan sigortalılık ilişkisi esas alınmalı, 01.03.2011 tarihinden itibaren ise anılan maddede 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklik gözetilerek hizmet akdine dayalı çalışmaya değer verilmelidir.
İnceleme konusu dosyada; davacının talebinin 01.08.2006 ile 16.10.2011 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığının tespitini istemiş olup , davacının , 10.08.2011 ile 30.01.2012 tarih aralığında esnaf bağkur sigortalılığı gözükmektedir.
Mahkemece davacının hizmet akdi ile çalıştığının tespitine dair kabulü yerinde görülmekle; 10.08.2011 ile 16.10.2011 tarih aralığında 4/1- b madde kapsamında çakışan sigortalılığı da olduğundan, yukarıda izah edilenler kapsamında, hizmet akdine dayalı çalışmaya değer verilmesi; 4/1-b maddesi kapsamındaki sigortalılığın da iptali gerekmektedir.
Mahkemece yukarıda belirtilen maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı ve fer’i müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak; İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak; temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz eden ilgiliden alınmasına, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 02.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.