Danıştay 6. Daire 2019/22022 Esas 2022/3116 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/22022
Karar No : 2022/3116

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVACI YANINDA MÜDAHİL : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN ÖZETİ : Davanın kısmen süre yönünden reddine, kısmen dava konusu işlemin iptaline ilişkin ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının iptale yönelik bölümüne karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Davacı ve davacı yanında müdahil tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, Samsun ili, Canik ilçesi, ... Mahalle, ... ada, ... ve ... parsel sayılı taşınmazların bulunduğu alanda ... tarihli,... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planının, ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin, Samsun ili, İlkadım ilçesinde konut dışı kentsel çalışma alanları oluşturulmasına ilişkin ... tarihli, ... ve ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararlarıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin ve Samsun ili, Atakum ilçesinde konut dışı kentsel çalışma alanları oluşturulmasına ilişkin ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, kentin uyuşmazlık konusu alana doğru gelişme eğilimi gösterdiği, uyuşmazlığa konu Gülsan Sanayi Sitesi ile bitişiğinde yer alan 1. Küçük Sanayi Sitesinin kent merkezi içerisinde sıkışmış bir hale geldiği, kent merkezinin nitelikli şekilde gelişebilmesi için küçük sanayi sitelerinin alandan kaldırılmasının gerekli olduğu, kentin en büyük kültürel tesis alanını, ibadet alanını ve bu iki işlevi saran park alanı ile kentin en büyük aktif yeşil alanını oluşturmak amacıyla dava konusu çevre düzeni planı revizyonunun yapıldığı, ancak kentin bütününe hizmet edecek şekilde planlama yapılmasına rağmen büyük kapasitedeki kültürel tesis, ibadet ve yeşil alanın ortaya çıkaracağı trafik yüküne yönelik kapasite hesaplarının yapılmadığı, uyuşmazlık konusu alanın komşuluğunda yer alan 1. Küçük Sanayi Sitesinin planlama alanına dahil edilmeyerek, planın sadece Gülsan Sanayi Sitesinin bulunduğu alanla sınırlı tutulmasının, küçük sanayi sitesinin merkezden desantrilizasyonu amacıyla çeliştiği, küçük sanayi sitesi kurulması, ilave edilmesi, taşınması, genişletilmesi gibi işlemlerin doğru ve amaca yönelik gerçekleşebilmesi için en temel öğenin, mevcut durumun, gelişme eğilimlerinin, sektörel ihtiyaçların ve taleplerin kent açısından yarattığı sorunlara ve sunduğu olanaklara dair objektif bilgi toplanması olmasına rağmen mevcut ve gelecekte öngörülen kapasite ve ihtiyaç hesabına yönelik araştırmaların yapılmadığı, ayrıca Gülsan Sanayi Sitesinin güneybatı bitişiğinde bulunan 19 Mayıs Stadyumunun taşınması sonrasında anılan alanın da işlevsiz hale geleceği, bu nedenle uyuşmazlık konusu alan ile komşuluğunda yer alan alanların birlikte değerlendirilerek planlama yapılmasının gerektiği, çevre düzeni planının bütüncül ve katılımcı bir yaklaşımla hazırlanmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planının ve bu plan uyarınca ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptaline, ... tarihli, ..., ... ve ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararlarıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planları ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planları değişikllikleri yönünden ise; 24.03.2017-24.04.2017 tarihleri arasında askıya çıkarılan anılan planlara davacı tarafından askı süresi içinde itiraz edilmediğinden askı süresinin son gününden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten çok sonra 29.08.2017 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle incelenemeyeceği gerekçesiyle reddine karar verilmiş, bu kararın iptale yönelik bölümüne karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusu İdari Dava Dairesince reddedilmiş, bu karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle, 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmış, 6. maddesinde, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, 8. maddesinin 1. fıkrasında; planların tanımlaması yapılarak, planlar bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş ve alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkelerine, stratejilerine ve kararlarına uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Samsun ilinde ilk düzenli küçük sanayi sitesinin Canik Belediye Başkanlığı sınırları içerisinde iki etap halinde kurulduğu, ilk etapta 1958-1974 yılları arasında 1. Küçük Sanayi Sitesinin, ikincisi etapta ise 1975-1982 yılları arasında dava konusu Gülsan Sanayi Sitesinin yapıldığı, birbirine bitişik konumdaki iki sanayi sitesinin toplam kapladıkları alanın 57 hektar büyüklüğünde olduğu, uyuşmazlık konusu Gülsan Sanayi Sitesinin batısında 1. Küçük Sanayi Sitesinin, güneybatısında 19 Mayıs Stadyumunun, kuzeydoğusunda Samsun-Ordu Devlet Karayolunun, güneydoğusunda Doğu Çevre Yolunun (İlkadım Bulvarı), kuzeybatısında ise Ali Rıza Bey Bulvarının yer aldığı, Gülsan Sanayi Sitesinin bulunduğu alanın dava konusu 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planında kentsel ve bölgesel sosyal altyapı alanı ve kentsel ve bölgesel yeşil ve spor alanı olarak belirlendiği, kaldırılan Gülsan Sanayi Sitesi yerine ... tarihli, ... , ... ve ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararlarıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planları ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları değişiklikleriyle Samsun ili, İlkadım ilçesinde ve Atakum ilçesinde konut dışı kentsel çalışma alanlarının oluşturulmasının ardından ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğiyle Gülsan Sanayi Sitesinin bulunduğu alanın ortasının ibadet yeri, bu ibadet yerinin etrafının 7 parça şeklinde kültürel tesis alanı, park, meydan ile yol olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 2004 yılında onaylanan 1/50000 ölçekli Samsun Çevre Düzeni Planı açıklama raporunun, Canik ilçesinde "Sanayi-Küçük Sanayi-Depolama" alanlarını düzenleyen 7.4.c.2 maddesinde; "Canik ilçesinin hızlı gelişmesi sonucunda 1. Küçük Sanayi Sitesi ile Gülsan Sanayi Sitesinin kent içinde kaldığı ve planlamada öngörülen hizmet sürelerini doldurduğu, Kutlukent ve Tekkeköy belediye sınırları içerisinde bulunan ve önemli kısmı bitmiş olan yeni organize sanayi sitesinin tamamlanması ile birlikte Canik Belediyesinde yer alan sanayinin tamamının taşınmasının planlandığı" şeklinde açıklamalar yer almıştır.
Bu tespit ve açıklamalar karşısında, kentin uyuşmazlık konusu alana doğru gelişme eğilimi gösterdiği, Gülsan Sanayi Sitesinin kent merkezi içerisinde sıkışmış ve kentin talebini karşılayamayacak bir noktaya geldiği, bu durumun kentin gelişmesine engel teşkil ettiği, kent estetiğini bozucu etki gösterdiği, kent merkezinin nitelikli şekilde gelişebilmesi için Gülsan Küçük Sanayi Sitesinin alandan kaldırılmasının gerekli olduğu, kaldırılan küçük sanayi sitesi yerine Samsun ili, İlkadım ve Atakum ilçelerinde konut dışı kentsel çalışma alanları oluşturulmasına ilişkin plan değişikliklerinin kabul edilerek faaliyetlerin aksamamasının amaçlandığı sonucuna varılmıştır.
İdare Mahkemesince, uyuşmazlık konusu alanın komşuluğunda yer alan 1. Küçük Sanayi Sitesinin planlama alanına dahil edilmeyerek, planın sadece Gülsan Sanayi Sitesinin bulunduğu alanla sınırlı tutulmasının, küçük sanayi sitesinin merkezden desantrilizasyonu amacıyla çeliştiği, ayrıca Gülsan Sanayi Sitesinin güneybatı bitişiğinde bulunan 19 Mayıs Stadyumunun taşınması sonrasında bu alan da işlevsiz hale geleceğinden uyuşmazlık konusu Gülsan Sanayi Sitesi ile komşuluğunda yer alan alanların birlikte değerlendirilerek planlama yapılmasının gerektiği, çevre düzeni planının bütüncül ve katılımcı bir yaklaşımla hazırlanmadığı sonucuna varılmış ise de 19 Mayıs Stadyumunun bulunduğu alanın TOKİ ile Gençlik ve Spor Bakanlığına ait olduğu ve bu alanın başka bir planlama çalışmasına konu edilerek desantralizasyonunun sağlanabileceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kentin içinde sıkışmış bir durumda olan küçük sanayi sitesi kullanımının kaldırılarak, kent merkezinin sağlıklı ve nitelikli şekilde gelişebilmesi için ihtiyaç duyulan kentsel ve bölgesel sosyal altyapı alanı ve kentsel ve bölgesel yeşil ve spor alanı oluşturulmasına yönelik ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen dava konusu 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planında ve alanda ihtiyaç duyulan ibadet yeri, kültürel tesis alanı ve park alanının sağlanmasına yönelik olarak anılan çevre düzeni planı uyarınca ... tarihli, ... sayılı büyükşehir belediye meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, dava konusu 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planıyla getirilen kentsel ve bölgesel sosyal altyapı alanı ve kentsel ve bölgesel yeşil ve spor alanı kullanımının ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğiyle getirilen ibadet yeri, kültürel tesis alanı, park ve meydan kullanımının, fiilen birçok işyeri bulunan küçük sanayi sitesi kullanımı nedeniyle alanda oluşan yoğun araç trafiğini azaltacağı açıktır.
Bu itibarla, 1/50000 ölçekli revizyon çevre düzeni planı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken, anılan planların iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin olarak verilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararın BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi gönderilmesine, 16/03/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.