Danıştay 6. Daire 2020/4375 Esas 2022/3138 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/4375
Karar No : 2022/3138

KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN
(DAVACI) : ...Yağ ve Gıda Sanayi Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

2- ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 17.12.2019 tarih ve E:2016/3276, K:2019/14302 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava, Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi, ...Mahallesi, ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak, ...tarhli, ...sayılı Çorlu Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli revizyon-ilave nazım imar planının ve ...tarihli, ...sayılı Çorlu Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli revizyon-ilave uygulama imar planının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: İdare Mahkemesince; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu hazırlanan raporda özetle; dava konusu planların üst ölçekli planlara uygun olduğu, "sağlık tesisleri alanı (hastane)” arazi kullanım kararının; kent içinden ve dışından hızla ve kesintisiz araç erişimine olanak veren bir konumda, etkin bir yürüyüş mesafesi yarıçapına ve hizmet hinterlandına sahip olması, hizmet erişimi kolaylığı ve erişilebilirlik açılarından şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun bulunması, yakın çevresinde parklama ihtiyacının karşılanacağı otoparkların planlanması, imar mevzuatı gereği ayrılması gereken kentsel sağlık alanı donatı miktarını yükseltmesi, alan büyüklüğünün ve öngörülen yapılaşma yoğunluğunun, imar mevzuatı ile öngörülen sağlık tesisi alanını (hastane) ve tesis büyüklüğünü karşılaması ve yeterli olması, taşınmazın morfolojik açıdan eğiminin, formunun ve yönlenmesinin, öngörülen arazi kullanım türü için yeterli olanağı barındırması; “park” arazi kullanım kararının; çevresinde öngörülmüş olan “konut dışı kentsel çalışma alanı”nda dengeli bir biçimde dağıtılmış olan donatı alanları ile ilişkilendirilerek önerilmiş ve erişilebilir mesafede konumlandırılması, gerek konumunun, gerekse büyüklüğünün alanın, farklı fonksiyonlardan oluşan niteliğine uygun olarak kullanımlar arasında geçişe olanak sağlayan bir niteliğe sahip bulunması, uygun büyüklük ve yerseçimi kararı içermesi; “otopark” arazi kullanım kararının; uygun büyüklüğe sahip olması, yerseçiminin, “sağlık tesisi alanı (hastane)” ile ilişkilendirilebilmesi, çevresinde konumlanan “konut dışı kentsel çalışma alanı” fonksiyonundan kaynaklanacak ulaşım ve otopark talebini karşılayabilecek büyüklük ve konumda olması; “yol” arazi kullanım kararının; güzergâh ve genişliklerinin uygun ve yeterli olması, ölçekler arası ulaşım kararlarının birbiri ile örtüşmesi, karşısında, dava konusu imar planlarında, imar mevzuatı, kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Daire since, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyiz aşamasında ileri sürdüğü iddiaların değerlendirilmediği ileri sürülerek Danıştay Altıncı Daire since verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMASI : Düzeltilmesi istenen kararın usul ve yasaya uygun olduğu, ileri sürülen nedenlerin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesine uymadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki "Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır." kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Altıncı Dairesinin 17.12.2019 tarih ve E:2016/3276, K:2019/14302 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi, ...Mahallesi, ...pafta, ...ada, ...parsel sayılı taşınmaza ilişkin olarak, ... tarhli, ...sayılı Çorlu Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/5000 ölçekli revizyon-ilave nazım imar planının ve ... tarihli, ...sayılı Çorlu Belediye Meclisi kararıyla kabul edilen 1/1000 ölçekli revizyon-ilave uygulama imar planının iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan halinde, nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Taşınmazın yol alanı olarak belirlenmesine ilişkin kısım yönünden;
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının taşınmazın yol alanı olarak belirlenmesine yönelik kısmı ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep de bulunmamaktadır.

Taşınmazın sağlık tesisi, park ve otopark olarak belirlenmesine ilişkin kısım yönünden;
Anayasanın 56. maddesinde: "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası Kurulabilir." kuralı yer almıştır.
Anayasa ile Devlete verilen bu görevlerden, yerleşme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaşmaların; plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla 3194 sayılı İmar Kanunu çıkarılmış; ikinci mevzuat olarak ise önce Plan Yapım Esaslarına Dair Yönetmelik, daha sonra da Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur.
Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlar Sosyal Alt Yapı tanımı altında toplanmış; Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinde ise: birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibi açık ve yeşil alanlara verilen genel isim Sosyal Altyapı Alanları olarak belirlenmiştir.
Sağlık tesisi alanları gibi kentsel ve sosyal donatı alanları için yeterli sayıda ve büyüklükte alanın ayrılması kadar, bu ayrılan alanların yer seçimleri, bulundukları yerleşmelere verecekleri hizmetler açısından yer ve çevre ile ilişkileri, konumlarının uygunluğu da önemlidir.
Şehircilik ilkeleri ve planlama esasları çerçevesinde, sağlık alanlarının yer seçimlerinde alana rahat erişim, erişebilirlik ve alandan maksimum yarar sağlanması esastır. Sağlık tesisi alanlarının kolay, güvenli ve emniyetli taşıt ve yaya erişimi açısından hizmet sunacakları yerleşim alanları ile birlikte düşünülmesi gerekmektedir. Dolayısıyla sağlık tesisi olarak ayrılacak alan büyüklüğünün belirlenmesinde projeksiyonla elde edilen gelecekteki orada yaşayacak ve kullanacak nüfus değerlerinin esas alınması gerekmektedir.
İmar planlarının, planlanan yörenin bugünkü durumunun, olanaklarının ve ilerideki gelişmesinin gerçeğe en yakın şekilde saptanabilmesi için coğrafi veriler, beldenin kullanılışı, donatımı ve mali bilgiler gibi konularda yapılacak araştırma ve anket çalışmaları sonucu elde edilecek bilgiler ışığında, çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak, belde halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin kendine özgü yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin gerek çevresiyle ve gerekse çeşitli alanları arasında olan bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenlik ve sağlığı ile ilgili konular gözönüne alınarak hazırlanması gerekmektedir.
Anılan ölçütlere göre hazırlanan imar planları, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilir. Yapılan plan değişikliklerinin amaç yönünden yargısal denetimi bu değişikliği zorunlu kılan nedenlerin irdelenmesi yoluyla yapılır. Bu irdelemeden sonra, planlanan alanın özel niteliklerinin yanısıra plan bütünlüğü gözönünde bulundurularak planlanan yörenin tümünün çevre, ulaşım, trafik gibi ilişkileri kapsamlı bir biçimde ele alınarak, plan değişikliğinde kamu yararına uyarlık bulunup bulunmadığının araştırılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacıya ait taşınmazın kısmen konut dışı kentsel çalışma alanı, kısmen sağlık tesisleri alanı, kısmen park, kısmen otopark ve kısmen yol olarak belirlendiği, davacının dava dilekçesinde sağlık tesis alanı ve park kararın mevzuata uygun olmadığı iddiası ile açtığı, davanın devamı esnasında Tekirdağ Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü'ne başvurulması üzerine, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından alanda yapılan inceleme sonucunda ...tarihli ...sayılı yazı ile "mevcut yerde gayri sıhhi müesseseler (yağ fabrikaları) olması ve yerleşim alanlarına uzaklığı nedeniyle sağlık tesisi olarak kullanılmasının uygun bulunmadığının" bildirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu planda otopark ve park alanının sağlık tesisine gelecek nüfusa hizmet etmek üzere sosyal alt yapı alanının tamamlayıcısı olarak plana aktarıldığı, bilirkişilerin de otopark ve park alanı kullanım kararlarını sağlık tesisi alanı ile ilişkilendirerek yorumladığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, öncelikle planlama aşamasında Çorlu'daki mevcut hasta ve yatak sayısı hesaplanması, sağlık tesisine ilişkin yeterli araştırma ve inceleme yapılması, İl Sağlık Müdürlüğünün sağlık tesis alanı için dava konusu taşınmaza ihtiyacının bulunup bulunmadığının sorulması sonrasında ulaşım koşulları da dikkate alınarak sağlık tesisinin, tesise hizmet edecek otopark ve park alanının yer seçimi hakkında bir karar alınması gerekmekte iken, bu hususlara riayet edilmeden tesis edilen dava konusu belediye meclis kararında şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2....İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının sağlık tesisi, otopark ve park alanına ilişkin kısmı yönünden 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Diğer kısımlar yönünden kararın ONANMASINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 16/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.