Danıştay 6. Daire 2019/13746 Esas 2022/3104 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/13746
Karar No : 2022/3104

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) ...
VEKİLİ : Av. ...

II- (DAVALI) ...İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF : I- ...İl Özel İdaresi
II- (DAVACI) ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek karşılıklı olarak bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava konusu istem: Uşak İli, Merkez, ...Köyü, ...ve ...parsel sayılı taşınmazları da kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunu 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin ...tarihli, ...sayılı Uşak İl Özel İdare Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte incelenmesi sonucunda, parselasyonun dayanağı olan imar planında ...ve ...sayılı parsellerin kısmen A-2 (Ayrık Nizam - 2 Kat, TAKS:0,25; KAKS:0,50) yapılaşma koşullu "konut alanı", kısmen genişliği 10 metre olan imar yolunda, ...sayılı parselin ise sosyal kültürel tesis alanı kullanımında kaldığı, düzenleme sahasının yol eksenlerinden geçirildiği ve düzenleme ortaklık payı oranının yasal sınırlar içinde belirlendiği, parsellerin yüzölçümlerinin 3.750,00 m2, 2.244,00m2, 4004,10m2 ve 328.20 m2 olduğu ve düzenlemeye tamamının girdiği, dava konusu parselasyon işleminin dayanağı olan İlyaslı Belediye Meclisi’nin ...gün ve ...sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama planı notlarının 12. maddesinde "Ayrık nizamda yapılacak konut adalarında minimum parsel cephesi 15 metre, minimum parsel büyüklüğü 600m²' dir." hükmü yer almasına rağmen, ...ve ...sayılı parsellere karşılık davacıya tahsis edilen ...ada ...sayılı parsellerin yüzölçümlerinin 600m2’den az olduğu, ...ada, ...sayılı parselin yüzölçümünün ise 600m²’den az olduğu gibi cephesinin de 15 metreden az olduğu, 5814 sayılı parselin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı’nda "sosyo kültürel tesis alanı" kullanımında kaldığı, söz konusu parselden 1187,15m2(0,2295348) düzenleme ortaklık payı kesildikten sonra kalan miktarın sosyo kültürel tesis alanı olarak belirlenen ...ada, ...sayılı parsele tahsis edilmesinde imar mevzuatına aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, ...ve ...sayılı parseller yönünden işlemin iptaline, ...sayılı parsel yönünden davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurularına konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı vekili tarafından; parselasyonun harmanlama usulü ile yapıldığı, bir yada bir kaç parsel yönünden verilen iptal kararının parselasyonun tümünü etkileyeceği, parselasyonda fiziki koşulların, eğim ve mevcut yapılaşmaların dikkate alınmadığı ileri sürülerek kararın redde ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı İdare vekili tarafından; bölgede yaşayan vatandaşların ve ...Köy Muhtarlığının dilekçeleriyle başvurması üzerine parselasyon yapıldığı, uygulamada yoldan ihdas yapılmadığı, dağıtımın kadastral parsellerin bulunduğu ya da yakın yerden yapıldığı, düzenleme ortaklık payı oranının eşit alındığı, uygulamanın iptalinin imar yollarının açılamaması sonucunu doğuracağı, vatandaşların evlerine ve tarlalarına geçiş yollarının kalmayacağı ileri sürülerek kararın iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile ...parsel sayılı taşınmaz bakımından Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması, davalı idarenin ise temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Dava, Uşak İli, Merkez, ...Köyü, ...ve ...parsel sayılı taşınmazları da kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunu 18. maddesi uyarınca parselasyon yapılmasına ilişkin ...tarihli, ...sayılı Uşak İl Özel İdare Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olduğu şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun "Tanımlar" başlıklı 5. maddesinde, "Uygulama imar planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle, imar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakati aranmaksızın, birbirleri ile yol fazlaları ile kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyelerin yetkili olduğu, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağılımı sırasında bunların yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçmemek üzere düzenleme ortaklık payı olarak düşülebileceği, düzenleme ortaklık paylarının düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan umumi hizmetlerden ve bu hizmetlerce ilgili tesislerden başka maksatlarla kullanılamayacağı, herhangi bir parselden bir defadan fazla düzenleme ortaklık payı alınamayacağı, ancak bu hükmün o parselde imar planı ile yeniden bir düzenleme yapılmasına mani teşkil etmeyeceği, üzerinde bina bulunan hisseli parsellerin şuyulandırmanın sadece zemine ait olup, suyunun giderilmesinde bina bedelinin ayrıca dikkate alınacağı düzenleme sırasında plan ve mevzuata göre muhafazasında mahzur bulunmayan bir yapının ancak bir imar parseli içinde bırakılabileceği, bu maddede belirtilen kamu hizmetlerine ayrılan yerlere rastlayan yapıların kamulaştırılmadıkça yıktırılamayacağı, düzenlenmiş arsalarda bulunan yapılara, ilgili parsel sahiplerinin muvafakatları olmadığı veya plan ve mevzuat hükümlerine göre mahzur bulunduğu takdirde, küçük ölçüdeki zaruri tamirler dışında ilave, değişiklik ve esaslı tamir izni verilemeyeceği, düzenlemeye tabi tutulması gerektiği halde, bu madde hükümlerinin tatbiki mümkün olmayan hallerde imar planı ve yönetmelik hükümlerine göre müstakil inşaata elverişli olan kadastral parsellere plana göre inşaat ruhsatı verilebileceği, bu maddenin tatbikinde belediye veya valilik, ödeyecekleri kamulaştırma bedeli yerine ilgililerin muvafakati halinde kamulaştırılması gereken yerlerine karşılık, plan ve mevzuat hükümlerine göre yapı yapılması mümkün olan belediye veya valiliğe ait sahalardan yer verebileceği, veraset yolu ile intikal eden, bu Kanun hükümlerine göre şüyulandırılan Kat Mülkiyeti Kanunu uygulaması, tarım ve hayvancılık, turizm, sanayi ve depolama amacı için yapılan hisselendirmeler ile cebri icra yolu ile satılanlar hariç imar planı olmayan yerlerde her türlü yapılaşma amacıyla arsa ve parselleri hisselere ayıracak özel parselasyon planları, satış vaadi sözleşmeleri yapılamayacağı hükmüne yer verilmiştir.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile ilgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, düzenleme sahasının, sınırı tespit edilerek düzenlenmesine karar verilen saha olduğu, (b) bendinde, düzenleme sınırının, düzenlenecek imar adalarının imar planına göre yol, meydan, park, genel otopark, yeşil saha gibi umumi hizmetlere ayrılan ve tescile tabi olmayan alanlar ile cami ve karakol yerlerini çevreleyen sınır olduğu belirtilmiş, aynı Yönetmeliğin "Düzenleme sahalarının tespiti esasları" başlıklı 5. maddesinde, "Belediye ve mücavir alan sınırı içinde belediyeler, belediye encümeni kararı ile; dışında valilikler, il idare kurulu kararı ile; 5 yıllık imar programlarında öncelik tanımak ve beldenin inkişaf ve ihtiyaç durumuna göre, yeterli miktarda arsayı, konut yapımına hazır bulunduracak şekilde düzenleme sahalarını tespit etmek ve uygulamasını yapmak mecburiyetindedir. Konut yapımına hazır arsa sayısının, bir önceki yıl verilen inşaat ruhsatından az olmamasına dikkat edilir. Belirlenen düzenleme sahası bir müstakil imar adasından daha küçük olamaz. Ancak, imar adasının büyük bir kısmının imar mevzuatına uygun bir şekilde teşekkül etmiş olması nedeniyle, yeniden düzenlemesine ihtiyaç bulunmaması ve diğer kısmında birkaç taşınmaz malın tevhid ve ifraz yoluyla imar planı ve imar mevzuatına uygun imar parsellerinin elde edilmesinin mümkün olduğu hallerde, adanın geri kalan kadastro parselleri müstakil bir imar düzenlemesine konu teşkil edebilir." kuralına; "Düzenleme sınırının geçirilmesi" başlığını taşıyan 6. maddesinde ise, "Düzenleme Sınırı; a) İskan sahasının bittiği yerlerde iskan sınırından, b) İskan sahası içindeki yollarda yol ekseninden, c) İbadet yeri ve karakol yerlerinin dış sınırından, yeşil alan ve genel otopark alanlarının düzenleme ortaklık payı oranı ve uygulamaya alınan parsel sınırına göre uygun görülecek yerinden geçirilir. Ancak, imar planlarında gösterilmiş düzenleme sınırları varsa bu durum dikkate alınır. Düzenleme sınırının herhangi bir parseli iki veya daha fazla parçaya bölmesi halinde; sınır, bu parçalardan düzenleme sahası dışında kalan başka bir imar adasına girmeyenleri varsa bunları da içine alacak şekilde geçirilir. Parsel büyük ise, ifraz yapılarak ifraz sınırından geçirilir." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davaya konu Uşak İli, Merkez, ...Köyü, ...ve ...parsel sayılı taşınmazlar bakımından;
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısım yönünden bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Davaya konu Uşak İli, Merkez, ...Köyü, ...parsel sayılı taşınmaz bakımından;
Parselasyon işleminin amacı; imar planı, plan raporu ve ilgili yönetmelik hükümlerine göre, imar adasının biçim ve boyutu, yapı düzeni, inşaat yaklaşma sınırı ve bahçe mesafeleri, yapı yüksekliği ve derinliği, yerleşme yoğunluğu, taban alanı ve kat alanı katsayısı, arazinin kullanılma şekli, mülk sınırları, mevcut yapıların durumu göz önüne alınmak suretiyle üzerinde yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmaktır. Düzenleme sınırı içerisinde bulunan yol, yeşil alan gibi kamusal alanların bedelsiz olarak kamuya kazandırılması için imar parsellerinde oluşacak değer artışı karşılığında düzenleme ortaklık payı alınması mümkün olmakla birlikte, asıl amaç plana uygun yapı yapmaya elverişli imar parselleri oluşturmaktır.
Dava konusu parselasyon işleminin dayanağı olan İlyaslı Belediye Meclisi’nin ...tarih ve ...sayılı kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama plan notlarının 12. maddesinde “Ayrık nizamda yapılaşacak konut adalarında minimum parsel cephesi 15 metre, minimum parsel büyüklüğü 600 metrekaredir” hükmü yer almaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu işlemin iptali istemiyle Uşak İli, Merkez, ...Köyü, ...parsel sayılı taşınmaz maliki tarafından açılan davada; .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla " dava konusu ...sayılı parseli de kapsayan parselasyon işleminin 1/1000 ölçekli uygulama imar planında öngörülen parsel yüzölçümünün 600 metrekareden az olamayacağı notuna uygun olmaması nedeniyle dava konusu Uşak ili, Merkez ilçesi, ...köyü, ...parsel sayılı taşınmazı kapsayan alanda 3194 sayılı İmar Kanunu 18. maddesi uyarınca yapılan parselasyon planına ilişkin Uşak İl Özel İdare Encümenince alınan ...tarihli, ...sayılı kararda hukuka uyarlık görülmediği" gerekçesine yer verilerek iptaline karar verildiği, anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusunun ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı karar ile reddedildiği, bu kararın da temyiz edilmesi üzerine Danıştay Altıncı Dairesince verilen 16/03/2022 tarih ve E:2019/1854, K:2022/3102 sayılı kararla onandığı görülmüştür.
Bu durumda, dava konusu parselasyonun tümünü ilgilendiren ve genel iptal sebebi niteliğinde olan minimum parsel büyüklüğüne ilişkin aykırılığın davacı bu parseli bakımından da etkileri olacağı gözetildiğinde dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, davanın kısmen reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, 5814 parsel sayılı taşınmaz bakımından davanın reddine yönelik Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bu kısmının BOZULMASINA,
2. Davalı idarenin ise temyiz isteminin reddi ile yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin ...ve ...parsel sayılı taşınmazlar bakımından iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bu kısmının ONANMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 16/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.