Danıştay 13. Daire 2016/3123 Esas 2022/985 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/3123
Karar No:2022/985

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. ...
2. ... İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
3. ... İnşaat Ticaret Ltd. Şti.
4. ... Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...
5. ...
6. ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Siirt ve Van illerinde kurulması planlanan "Pervari Regülatörü ve Hidro Elektrik Santrali Projesi" için ... Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye (... Elektrik) verilen ... tarih ve ... numaralı üretim lisansının iptaline ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) karar tarihinden itibaren davacıların 3 (üç) yıl süreyle elektrik piyasasında lisans alamayacağına, lisans başvurusunda bulunamayacağına, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacağına, yönetim kurullarında görev alamayacağına ilişkin ... tarih ve ... sayılı Kurul kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ... Elektrik'e Siirt ve Van illerinde kurulması planlanan "Pervari Regülatörü ve Hidro Elektrik Santrali Projesi" için ... tarih ve ... numaralı üretim lisansı verildiği, inşaat öncesi süre 16 ay, inşaat süresi 54 ay olmak üzere tesis tamamlama tarihinin 26/12/2014 olarak belirlendiği, ... tarih ve ... sayılı Başkanlık oluruyla söz konusu üretim lisansı için inşaat öncesi süre 22 ay, inşaat süresi 60 ay ve tesis tamamlama tarihinin 26/12/2015 olarak tadil edildiği, 30/04/2014 tarihli dilekçeyle davalı idareye yapılan başvuru ile proje ile ilgili olarak mevzuat kapsamında yapılması gereken işlemlerin tamamlanmakta olup idarî süreçlerin devam ettiği, proje havzasında bulunan "Pervari Barajı ve HES" ile "Çetin Barajı ve HES" projelerinin tamamlanmadığı, bu iki projenin tamamlanmasının davaya konu projenin tesis şantiye enerjisinin temini, trafo merkezinin oluşturulması ve enerji nakil hatlarının kurulmasında zorunluluk arz ettiği, aynı havzada bulunan projelerde zor doğa şartları, ulaşımda yaşanan zorluklar nedeniyle projelerin realize edilmesinde şirketlerin kendilerinden kaynaklanmayan zorluklar yaşandığı iddialarıyla, bu durumun mücbir sebep hâli kapsamında sayılarak 8 aylık ek sürenin lisansa dercedilmesinin istenildiği, süre uzatım talebinin ... tarih ve ... sayılı Kurul kararıyla reddedildiği, dava konusu Kurul kararıyla da, davacıların 6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca lisans iptaline ilişkin Kurul karar tarihinden itibaren 3 (üç) yıl süreyle elektrik piyasasında lisans alamayacağına, lisans başvurusunda bulunamayacağına, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacağına karar verildiği;
Dava konusu işleme dayanak teşkil eden inşaat öncesi süre uzatım talebinin reddine ilişkin işleme karşı açılan davanın Mahkemelerince reddedildiği, dava konusu işlemin ise 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'na göre süre uzatım talebi esas alınarak bağlı yetki çerçevesinde tesis edilen işlem niteliğinde olduğu görüldüğünden, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, 30/04/2014 tarihli dilekçeyle davalı idareye yapılan süre uzatım başvurusunun reddedildiği, bunun üzerine üretim lisansının iptali ve teminat mektubunun irat kaydedilmesine karar verildiği, 04/02/2015 tarih ve 29257 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesiyle anılan Yönetmeliğin Geçici 15. maddesinde değişiklik yapılarak önceki döneme ait bazı yükümlülüklerin kaldırıldığı, bazı yükümlülüklerin ise hafifletildiği, bu durumda, şirketlerince eski döneme ilişkin bazı yükümlülüklerin yerine getirilmediğinden bahisle üretim lisansının iptal edilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, anılan değişiklik sonrası iptal edilen üretim lisansı hakkında yeniden bir değerlendirme yapılarak şirketlerine ek süre verilmesi gerektiği, dava konusu işlemin hukuka aykırı olarak tesis edildiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ: ... İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.'nin temyiz isteminin kabulü ile bu şirket yönünden davanın reddi yolundaki Mahkeme kararının bozulmasına; diğer davacıların temyiz isteminin reddi ile bu davacılar yönünden davanın reddi yolundaki Mahkeme kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
... Elektrik'e Siirt ve Van illerinde kurulması planlanan "Pervari Regülatörü ve Hidro Elektrik Santrali Projesi" için ...tarih ve ... numaralı üretim lisansı verilmiştir.
Söz konusu lisans kapsamında, inşaat öncesi süre 16 ay, inşaat süresi 54 ay olmak üzere tesis tamamlama tarihi 26/12/2014 olarak belirlenmiştir. ... tarih ve ... sayılı Başkanlık oluruyla söz konusu üretim lisansı için inşaat öncesi süre 22 ay, inşaat süresi 60 ay ve tesis tamamlama tarihi 26/12/2015 olarak tadil edilmiştir.
... Elektrik tarafından 30/04/2014 tarihli dilekçeyle davalı idareye yapılan başvuruda, proje ile ilgili olarak mevzuat kapsamında yapılması gereken işlemlerin ve idarî sürecin devam ettiğinden bahisle 8 (sekiz) aylık ek sürenin lisansa dercedilmesi istenilmiştir.
... tarih ve ... sayılı Kurul kararıyla bu başvurunun reddine karar verilmiştir. Anılan Kurul kararına karşı açılan davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının ONK Elektrik tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 03/05/2017 tarih ve E:2016/3075, K:2017/1277 sayılı kararıyla temyiz istemi reddedilerek anılan Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir. Söz konusu şirketin kararın düzeltilmesi istemi ise Dairemizin 16/01/2018 tarih ve E:2017/1837, K:2018/190 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
ONK Elektrik tarafından söz konusu projeye ilişkin verilen üretim lisansı kapsamında öngörülen yükümlülüklerin süresinde yerine getirilmediğinden bahisle ... tarih ve ... sayılı Kurul kararıyla ... tarih ve ... numaralı üretim lisansının iptaline ve söz konusu lisans kapsamında anılan şirket tarafından verilen 5.330.720,00-TL tutarlı teminat mektubunun irat kaydedilmesine karar verilmiştir. ... Elektrik tarafından anılan işlemlere karşı açılan davanın reddi yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 03/05/2017 tarih ve E:2016/2119, K:2017/1276 sayılı kararıyla temyiz istemi reddedilerek anılan Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir. Söz konusu şirketin kararın düzeltilmesi istemi ise Dairemizin 16/01/2018 tarih ve E:2017/2326, K:2018/191 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Öte yandan, dava konusu Kurul kararıyla davacıların, 6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca lisans iptaline ilişkin Kurul karar tarihinden itibaren 3 (üç) yıl süreyle elektrik piyasasında lisans alamayacağına, lisans başvurusunda bulunamayacağına, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacağına karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun ''Lisans esasları'' başlıklı 5. maddesinin yedinci fıkrasında, "Üretim lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişiden, ön lisans yükümlülüklerinin yerine getirilmesini müteakiben üretim tesisinin lisansında belirlenen inşaat süresi içerisinde kurulmaması hâlinde irat kaydedilmek üzere, kurulmak istenen üretim tesisinin niteliğine ve büyüklüğüne göre yatırım tutarının yüzde onunu geçmemek üzere teminat mektubu alınır. Mücbir sebep hâlleri ile lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında üretim tesisinin lisansında belirlenen inşaat süresi içerisinde kurulmaması veya kalan süre içerisinde kurulamayacağının tespit edilmesi hâllerinde lisans iptal edilir ve teminat mektubu irat kaydedilir. Teminatın alınması, niteliği ve süre uzatımı verilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.''; sekizinci fıkrasında, ''Lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans alamaz, lisans başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamaz, yönetim kurullarında görev alamaz." kurallarına yer verilmiştir.
02/11/2013 tarih ve 28809 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin -dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle- "Yaptırımlar ve lisans iptali" başlıklı 27. maddesinde, ''(1) Lisans sahibi tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranması durumunda, fiilin niteliğine göre Kanun'un 16. maddesinde öngörülen yaptırımlar uygulanır.
(3) Üretim lisansı, mücbir sebep hâlleri ile lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında üretim tesisinin lisansında belirlenen inşaat süresi içerisinde kurulmaması veya kalan süre içerisinde kurulamayacağının tespit edilmesi hâllerinde iptal edilir.
(4) Lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans alamaz, lisans başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamaz, yönetim kurullarında görev alamaz. ..." kuralları yer almıştır.

HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
1. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, ... Elektrik, ... İnşaat Ticaret Ltd. Şti. (... İnşaat), ..., ... ve ... yönünden davanın reddine ilişkin kısmında hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
2. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, ... İnşaat Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti. (... İnşaat) yönünden davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde;
6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrasında ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin -dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle- 27. maddesinin dördüncü fıkrasında, üretim lisansı sahibi şirketin mücbir sebep hâlleri ile lisans sahibinden kaynaklanmayan haklı sebepler dışında üretim tesisinin lisansında belirlenen inşaat süresi içerisinde kurulmaması nedeniyle lisansın iptal edilmesi hâlinde yaptırım uygulanacaklar (1) lisansı iptal edilen tüzel kişi, (2) bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip ortaklar, (3) lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil, yönetim kurulu başkan ve üyeleri olarak sınırlı sayıda olmak üzere sayılmış, dolaylı ortaklara yaptırım uygulanacağına ilişkin bir kurala yer verilmemiştir.
01/06/2012 tarih ve 8081 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nin incelenmesinden, ... Elektrik tarafından 17/05/2012 tarihinde yapılan 2011 yılı olağan genel kurul toplantısında şirketin sermaye yapısının, hisse dağılımı ile yönetim kurulu başkan ve üyelerinin yeniden belirlendiği, şirket sermayesinin 55.000.000,00-TL olduğu, söz konusu sermayenin 2.200.000 hisseye tekabül ettiği, şirket ortaklarının sermaye ve hisse miktarı dikkate alındığında ... Elektrik'in hisselerinin 0,99'unun (yüzde doksan dokuz) ... İnşaat'a, 0,00925'inin (yüzbinde dokuz yüz yirmi beş) ...'a, 0,00025'inin (yüzbinde yirmi beş) ...'a, 0,00025'inin (yüzbinde yirmi beş) ... 'e ve 0,00025'inin (yüzbinde yirmi beş) ... 'e ait olduğu; 3 (üç) yıl süreyle görev yapmak üzere ... 'in yönetim kurulu başkanı, ... ve ...'ın da yönetim kurulu üyesi olarak seçildiği anlaşılmaktadır.
Enerji Piyasası Daire Başkanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı Başkanlık Makamına müzekkerede, ... Elektrik'in doğrudan ortağının ... İnşaat olduğu (hisse oranı %99), dolaylı ortaklarının ... İnşaat (hisse oranı %90,1), ... (kızı ... ve oğlu ... 'in hisseleri dahil hisse oranı %99) ve ... (hisse oranı %86,5) olduğu; ... Elektrik'in son bir yıl içerisindeki yönetim kurulu başkanının ... , yönetim kurulu üyelerinin ... ve ... olduğu, bu kapsamda, anılan kişilerin 6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca lisans iptaline ilişkin Kurul karar tarihinden itibaren 3 (üç) yıl süreyle yasaklı sayılmasının uygun olduğunun mütalaa edilmesi üzerine söz konusu müzekkere çerçevesinde dava konusu işlem tesis edilmiştir.
Bu itibarla, 6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrasında ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin -dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan hâliyle- 27. maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca işlem tesis edilebilecekler arasında dolaylı ortaklara yer verilmediği açık olup anılan mevzuata aykırı olarak ... Elektrik'in dolaylı ortağı olan ... İnşaat hakkında 6446 sayılı Kanun'un 5. maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca işlem tesis edilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, ... inşaat yönünden davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacılardan ... Elektrik, ... İnşaat, ..., ... ve ...'ın temyiz istemlerinin reddine,
2. ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı davanın reddi yolundaki kararının ... Elektrik, ... İnşaat, ..., ... ve ...'a ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Mahkeme kararının bu davacılara ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Davacılardan ... İnşaat'ın temyiz isteminin kabulüne,
4. Temyize konu Mahkeme kararının ... İnşaat'a ilişkin kısmının 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
5. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun'un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin birinci fıkrası gereğince bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.