Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/13049 Esas 2022/3085 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
No : 2021/633-2021/3003

İlk Derece
Mahkemesi : Samsun 3. İş Mahkemesi

Dava, Kurum işleminin iptali ile davacının borçlu olmadığının tespiti istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, yaşlılık aylığının ilk aylık bağlama tarihi olan 01/01/2001 tarihinden başlatılmasını, Kurumca geri istenen ve davacıya 01/01/2001 ile 20/04/2009 tarihleri arasında ödenen aylıkların geçerli kabul edilerek,davacının yersiz ödeme nedeniyle borçlu olmadığının tespitini,aksine Kurum işlemlerinin iptalini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davacının Bafra Bakkallar odası üye kaydının başka bir sigortalı üzerine silinti ve kazıntı yapılarak oluşturulduğunu ,davacının usulsüz oda kaydına dayalı olarak emekli olduğunu ,Kurum işleminin hatalı olmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kabulüne, davacının kurum tarafından kesilip daha sonra 01/07/2015 tarihinden başlatılmak üzere bağlanan aylığın 01/01/2001 tarihinden itibaren bağlanması gerektiğinin tespitine, aksi kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, verilen kararın hatalı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davaların birleştirilmesi ve ayrılmasına ilişkin hükümler, HMK'nın 166. ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup, amacı usul ekonomisine hizmet etmek ve aynı konuda çelişkili kararlar verilmesini önlemektir. Anılan Yasanın 166/1. maddesine göre; "Aynı yargı çevresinde yer alan aynı düzey ve sıfattaki hukuk mahkemelerinde açılmış davalar, aralarında bağlantı bulunması durumunda, davanın her aşamasında, talep üzerine veya kendiliğinden ilk davanın açıldığı mahkemede birleştirilebilir." Birleştirmenin koşulu olan “bağlantı” da, aynı yasanın 166/4. maddesinde, "Davaların aynı veya birbirine benzer sebeplerden doğması ya da biri hakkında verilecek hükmün diğerini etkileyecek nitelikte bulunması durumunda, bağlantı var sayılır." olarak tanımlanmıştır.
Davacı vekili mahkemede ,Kurum işleminin iptali isteminden kastının 01/01/2001 ile 20/04/2009 arası ödenmiş aylıkların geçerli kabul edilmemesi yönündeki işlemin iptaline ilişkin olduğu şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Yapılan incelemede, SGK Başkanlığı tarafından Bafra 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 2009/648 Esas dosyası ile , usulsüz oda kaydı nedeniyle aylığı iptal edilen ...’e ödenen yersiz aylıkların iadesi istemine ilişkin dava açıldığı, bu dosyada , ...’in oda kaydına istinaden 24/12/1984-19/11/1993 tarihleri arasındaki Bağ-Kur sigortalılığının, müfettiş incelemesi sonrası geçersiz sayılarak iptal edildiği belirtilerek, davacı kurumun davalı ...’ye 1/1/2001-20/04/2009 tarihleri arasında ödenen aylıkların iadesi için 39.665,30 TL’nin tahsili isteminde bulunduğu, Mahkemece, dava açıldıktan sonra dava konusu alacağın, faizi ile birlikte tamamen tahsil edildiğinin ve ödendiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, kararın temyizi üzerine Yargıtay 10 Hukuk Dairesi’nin 2018/3150 Esas 2019/530 Karar sayılı ilamı ile “dosya kapsamından davacı kurumun davalı ...’nin 1984-1993 tarihleri arasındaki sigortalılığına 6552 sayılı Yasanın 58. maddesi ile 5510 sayılı Yasaya eklenen Geçici 54. maddesi gereğince geçerlilik tanıyıp tanımadığı, 2001-2009 yılları arasında ödenen 39.665 TL tutarındaki yersiz aylıklara ilişkin istirdadından vazgeçip vazgeçmediği, davalıya tekrar aylık bağlanıp bağlanmadığı, bağlanmışsa hangi tarihten itibaren başlatıldığının anlaşılamadığı, Mahkemece belirtilen hususların davacı kuruma sorularak açıklığa kavuşturulması, şayet kurumca anılan madde uyarınca iptal edilen sigortalılık süreleri geçerli kabul edilerek baştan itibaren aylık bağlanmış ise davanın konusuz kaldığının kabul edilmesi, şayet baştan itibaren aylık bağlanmamışsa, davanın konusuz kaldığından söz edilemeyeceğinden esasa girilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, davanın konusuz kalmadığının anlaşılması karşısında, 6552 sayılı Yasa'nın 58. maddesi ile 5510 sayılı Yasaya eklenen Geçici 54. madde kapsamında irdeleme yapılması” gereğine işaret edilerek kararın bozulduğu ve halen derdest olup yargılamasının devam ettiği anlaşılmaktadır.
Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesi 2009/648 Esas 2015/305 Karar (bozma ilamından önceki esas) sayılı dosyası ile bu dosya arasında hukuki ve fiili bağlantı bulunması, birinde verilecek kararın diğerini de etkileyecek olması ve usul ekonomisi gereğince, davaların birleştirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm sair yönleri incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün sair yönler incelenmeksizin BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 07.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.