Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/12803 Esas 2022/3228 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
İlk Derece
Mahkemesi :... 3. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 7.Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı, müvekkilinin yaklaşık olarak 2004 yılında davalıya ait işyerinde dekorasyoncu olarak işe başladığını, işten ayrılma tarihi olan 01/12/2014 tarihine kadar aynı pozisyonda çalıştığından bahisle; hizmetlerinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı; haksız ve hukuka aykırı olarak açılan davanın reddini, talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, davacının iddiasını yazılı belgeler bağlamında somut ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerektiğini beyan ederek; davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davacının davasının reddine dair hüküm tesis edilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince,davacı tanığı, davalı tanıkları ve bordro tanıklarının davacının çalıştığı süre boyunca aylık karşılığı çalışmayıp m2 üzerinden götürü usul ile çalıştığı ve yaptığı iş kadar ücret aldığı, aylık ücret ile çalışmadığı, davalı tarafça yapılacak işin ne kadar sürede bitirileceği yönünde talimat verilmediği yönündeki beyanları karşısında davacı ile davalı arasında iş akdinin zorunlu unsurlarından olan bağımlılık unsurunun bulunmadığı ve davacının yaptığı işin eser sözleşmesi kapsamında olduğunun anlaşılmasına göre; davacının istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı, davanın kabulüne dair karar verilmesi gerektiğinden bahisle; temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Hizmet tespiti davalarının amacı, hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da davacının Kurum sicil dosyası, işyeri özlük dosyası temin edilip işyerinin Kanunun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlendikten sonra iddia edilen çalışmanın başlangıç ve bitiş tarihleri, hangi işyerinde ne iş yapıldığı, işyerinin kapsam, kapasite ve niteliği, prime esas kazanca tabi ücretin ne olduğu, çalışmanın sürekli, kesintili, mevsimlik olup olmadığı eksiksiz bir şekilde açıklığa kavuşturulmalıdır.
Taraf tanıklarının sözleri değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren ve işçiyle, işyeriyle ilişkileri, bazen uzun yılları kapsayan bilgilerin insan hafızasında yıllarca eksiksiz nasıl taşınabileceği düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça işyerinin müdür, amir, şef, ustabaşı ve postabaşı gibi görevlileri ve o işyerinde çalışan öteki kişiler ile o işyerine komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar dahi dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Eldeki davada, davacının götürü usulde çalıştığına dair mahkeme yaklaşımı, davacının kendi adına bağımsız çalışması olmadığından, üstelik talep dönemi içerisinde başkaca işyerlerinden de bildirimleri bulunduğundan, isabetsiz bulunmuş olup, yukarıda izah edilen hususlar kapsamında;iddia edilen dönemi kapsayacak şekilde, kendi çalışma dönemleri de belirlenerek, bordro tanıkları re’sen tespit edilmeli; davacının çalışması kapsamında bilgi ve görgülerine başvurulmalı; bu beyanlar yeterli gelmediği taktirde, komşu işyerleri belirlenmek suretiyle, belirlenen işyerlerinin işverenleri ve çalışanlarının da bilgi ve görgülerine de başvurulmak suretiyle; hizmetin tereddütsüz ortaya konulması gerekmektedir.
Öte yandan; davacının talebi kapsamında, davalı işyerinde çalıştığını iddia ettiği dönemde, başkaca işverenler tarafından yapılmış olan sigorta bildirimlerinin iptali de bulunduğundan; bu işverenlerin de, HMK 124 kapsamında, davacı tarafından husumet yöneltilerek, davaya dahiliyetleri sağlandıktan sonra; delilleri sorulup toplandıktan sonra karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak; İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.