Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9983 Esas 2022/3373 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin ... Elekt. Malz. Nal. ve Sond. İnş. San. Tic. Ltd. Şti’ne ait ve davalı Kurumda ...nolu işyeri dosyasında işlem gören işyerinden yapılan 18.8.2010-2.8.2011, 24.8.2012-26.9.2012 tarihleri arasındaki çalışmalarının fiili ve gerçek olmadığı gerekçesi ile iptali sonucu çıkarılan yersiz ödeme borçlarının iptalini, 1062569.42 nolu işyeri dosyasından bildirilen 18.8.2010-2.8.2011, 24.8.2012-26.9.2012 tarihleri arasındaki hizmetlerin geçerli olduğunun tespitini, 1.10.2012 tarihi itibariyle bağlanan ancak bağlandığı tarih itibariyle kesilen aylığın 1.10.2012 tarihinden itibaren yeniden bağlanmasını, müvekkile gönderilen 20.6.2016 tarih 8676703 sayılı borç bildirimine sebep tüm işlemlerin iptalini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı, Kurum işlemlerinin usul ve kanunu uygun olduğundan davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemesince, “...Davacının davasının kabulü ile,
Davacının 1062569,42 sicil sayılı iş yerinden 18.08.2010-02.08.2011 ve 24.08.2012-26.09.2012 arası bildirilen hizmetlerin fiili ve geçerli olduğunun tespitine, davacının 01.10.2012 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına müstahak olduğunun tespitine aksine tesis eden kurum işleminin iptaline,...” kararı verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince “...Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, ...” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU NEDENLERİ
Davalı Kurum vekili, eksik araştırma ve inceleme sonucu verilen kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
İnceleme konusu davada, davacı, dava dışı ... Elekt. Malz. Nal.ve Sond. İnş. San. Tic. Ltd. Şti’ne ait ve davalı Kurumda ... nolu işyeri dosyasında işlem gören işyerinden yapılan 18.8.2010-2.8.2011, 24.8.2012-26.9.2012 tarihleri arasındaki iptal edilen çalışmaların fiili ve gerçek çalışma olduğunun tespiti ile kesilen yaşlılık aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanarak iptale dayalı olarak oluşturulan borç tahakkuk işleminin iptalini istemiş Mahkemece; davanın kabulüne karar verilmiştir ancak verilen karar eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Hizmetin tespiti istemli bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Eldeki dosyada, Mahkemece, öncelikle davacının, ihtilaf konusu iptal edilen çalışmalarının bildirildiği işyeri nosunda kayıtlı işyerinde mi yoksa işverene ait başka bir işyerinde mi geçtiği sorularak işin geçtiği yerin adresi ve ünvanı netleştirilerek, davacının bu işyerinde hangi işi yaptığı açıklatılmalı, resen araştırma ilkesi doğrultusunda, dava konusu dönem yönünden, işyerinin büyüklüğü, kapsamı, kaç kişinin çalışabileceği, davacının yaptığı işlerin niteliği, süresi belirlenmeli, özellikle ve yeterince bordro tanığı re’sen seçilerek dinlenilmeli varsa komşu işyeri tanıkları yeniden araştırılarak, tanık sıfatıyla beyanlarına başvurulmalı, tanıklık ve işverenlik sıfatları da celbedilecek kayıtlarla belirlenerek uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 10.3.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.