Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/9068 Esas 2022/3487 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
No : 2020/92-2021/1113
İlk Derece
Mahkemesi :... 8. İş Mahkemesi
No :2016/233-2019/415


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin ... Gölbaşı Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından MEB'e bağlı Gölbaşı Anadolu Lisesinde, 2001 yılı eğitim ve öğretim yılının ikinci döneminin başlangıcından 2006 yılı eğitim ve öğretim yılının sonuna kadar hizmetli olarak çalıştırıldığını,müvekkilinin daha sonra Dr. Şerafettin Tombuloğlu Lisesinde görevlendirildiğini, 2011 eğitim ve öğretim yılının sonuna kadar burada çalıştırıldığını çalışmalarının kuruma bildirildiğini en son Gölbaşı Öğretmen Evinde görevlendirildiğini orada da 2 ay çalıştırıldığını belirterek kuruma bildirilmeyen hizmet sürelerinin tespitini talep etmiştir.
Davacı vekili 02.12.2016 havale tarihli dilekçesi ile müvekkilinin 01/03/2001-02/02/2011 tarihleri arası eksik bildirilen hizmetlerinin tespitini talep ettiğini bildirmiştir.

II-CEVAP
Davalı MEB vekili, davacının 2001-2006 yılları arasında ve daha sonra Gölbaşı Anadolu Lisesinde herhangi bir çalışmasının söz konusu olmadığını, okul içerisinde yapılan araştırmada da tanık beyanı ve resmi kayda rastlanmadığını davacının Şerafettin Tombuloğlu Anadolu Lisesindeki çalışmasının 2006-2010 yılları aralığında sadece okulun açık olduğu dönemlerle sınırlı olarak 04.10.2006 tarihinde başlayıp 14.05.2010 tarihinde sona erdiğini, buradaki çalışmasına ilişkin tüm primlerin Can Avşar Temizlik Ltd Şti tarafından yatırıldığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Feri Müdahil Kurum vekili,davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, davacının davalı Meb'e bağlı Gölbaşı Anadolu Lisesinde 12/02/2001 - 15/06/2001, 10/09/2001 - 08 - 02 - 2002, 26/02/2002 - 14 - 06 - 2002, 16/09/2002 - 31/01/2003, 17/02/2003 - 13/06/2003, 15/09/2003 - 23/01/2004, 09/02/2004 - 15/06/2004, 13/09/2005 - 19/01/2004, 07/02/2005 - 10/06/2005, 12/09/2005 - 09/01/2006, 30/01/2006 - 03/06/2006, 17/09/2007 - 13/11/2007 tarihleri arasında iş sözleşmesi ile asgari ücret üzerinden çalıştığının tespitine,fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi,davalı ... vekili ve feri müdahil Kurum vekilinin istinaf istemlerinin kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına,davacının davalı Meb'e bağlı Gölbaşı Anadolu Lisesinde 12/02/2001 - 15/06/2001, 10/09/2001 - 08-02-2002, 26/02/2002 - 14-06-2002, 16/09/2002 - 31/01/2003, 17/02/2003 - 13/06/2003, 15/09/2003 - 23/01/2004, 09/02/2004 - 15/06/2004, 13/09/2004 - 19/01/2005, 07/02/2005 - 10/06/2005, 12/09/2005 - 09/01/2006, 30/01/2006 - 03/06/2006, 17/09/2007 - 13/11/2007 tarihleri arasında çalıştığının tespitine,fazlaya ilişkin istemin reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
MEB vekili, hak düşürücü sürenin geçtiği,ücret ödemelerinin belgeye dayanması gerektiği, davanın ispatlanamadığı gerekçesi ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
SGK vekili, eksik inceleme neticesi verilen kararın temyizen incelenerek bozulmasını
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihi de kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır.
Eldeki dosyada, davacının 04/10/2006 tarihinden başlayarak 02/02/2011 tarihine kadar bir kısım hizmetlerinin Şerafettin Tombuloğlu Anadolu Lisesi, Milli Eğitim Müdürlüğü ve okuldan temizlik işini ihale ile alan Can Avşar temizlik firması ve Sağlam Eğ.Dan.Hizm.Ltd.Şti işyerlerinden bildirildiği, bu firmalar ile okul arasında imzalanan sözleşmelerin dosyaya sunulduğu anlaşılmakta ise de, davacının 22/05/2010-13/10/2010 tarihleri arasında çalışmasının bildirildiği 1103217 sicil numaralı Efor Mak.San ve Dış Tic.AŞ. İşyerine ait sözleşmenin dosya kapsamında bulunmadığı, mahkemece bu işveren ile okul arasında organik bağın araştırılmadığı anlaşılmaktadır. Davacı adına ilk işe giriş bildirgesinin 04/10/2006 tarihinde verilmesi, davacının bildirge öncesine ait hizmetinin tespitine karar verilmiş olması ve dava tarihinin 04/04/2016 olması nedeniyle 22/05/2010-13/10/2010 tarihleri arasında davacı adına hizmet bildirilen işveren ile okul arasında organik bağın araştırılarak, hak düşürücü sürenin yukarıdaki esaslara göre değerlendirilmesi gereklidir.
Öte yandan, dosyada davacıya tespiti istenen dönemde 2005-2006 eğitim öğretim yılında 10/06/2005 tarihli ödemeden başlamak üzere bir kısım ücret ödemesi yapıldığına dair kayıtlar bulunmakla birlikte, Mahkemece istenmesine rağmen 2001-2006 dönemine ilişkin karar ve gelir-gider defterlerinin dosyaya sunulmadığı görülmekle, okuldan ilgili kayıtlar istenmeli, davacı adına dosyada bulunan ücret ödemesini gösterir belgelerin 2005 ve sonrasına ait olması nedeniyle, önceki dönemde ücret ödemesini gösterir belge olup olmadığı araştırılmalı, 2001-2006 yılları arasında okulda görev yapan öğretmenlerin listesi dosyada bulunduğu halde, görevli öğretmenler arasından yeteri kadar tanık dinlenmediği anlaşıldığından, tanıklar, davacının çalışma süresi,başlangıcı ve bitiş tarihleri konusunda dinlenmeli, 2001-2006 döneminde Gölbaşı Anadolu lisesinde temizlik hizmeti alımına dair sözleşme yapılıp yapılmadığı araştırılarak, sözleşme ile iş alan alt işveren bulunduğu belirlenirse, ihale dosyaları, dönem bordroları getirtilerek fiili çalışma olgusu araştırılmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Kabule göre de, davacının talebinin 01/03/2001 sonrasına ilişkin olup, HMK ‘nın 26. maddesine aykırı olarak tespiti istenen sürenin 12/02/2001 tarihinden başlatılması suretiyle talep aşılarak karar verilmesinin hatalı olduğu mahkemece gerekçe bölümünde belirtilmesine rağmen, hüküm bölümünde sehven 12/02/2001 olarak yazılması isabetsiz bulunmuştur.
O halde, davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle HMK'nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.