Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/132 Esas 2022/3534 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : Edirne İş Mahkemesi



Dava, hizmet tespiti ve prime esas kazanç tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesince verilen kararın feri müdahil Kurum vekilince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, davalıya ait işyerinde 22/01/2007 - 14/06/2011 tarihleri arasında aralıksız ve kesintisiz olarak fotoğrafçı olarak çalıştığını, sigorta primlerinin davalı tarafından eksik ödendiğini belirterek açılan davanın kabulü ile çalıştığı sürelerin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili mahkememize verdiği cevap dilekçesi ile özetle; davacının geriye dönük çalışmalarına ilişkin davalı tarafından kuruma başvuru yapıldığını, prime esas ücretin kabul edilemeyeceğini davacının asgari ücretle çalıştığını beyan ederek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer'i müdahil vekili mahkememize verdiği cevap dilekçesi ile özetle; Kurumun herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını beyan ederek açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kısmen kabulü ile;
Davacının davalı işyerinde 22.01.2007 - 15.03.2010 tarihleri arasında çalıştığının tespitine,
22.01.2007 - 30.06.2007 tarihleri arasında 1.479,71-TL üzerinden,
01.07.2007 - 31.12.2007 tarihleri arasında 1.538,90-TL üzerinden,
01.01.2008 - 30.06.2008 tarihleri arasında 1.600,45-TL üzerinden,
01.07.2008 - 31.12.2008 tarihleri arasında 1.680,16-TL üzerinden,
01.01.2009 - 30.06.2009 tarihleri arasında 1.751,98-TL üzerinden,
01.07.2009 - 31.12.2009 tarihleri arasında 1.823,00-TL üzerinden,
01.01.2010 - 30.06.2010 tarihleri arasında 1.917,70-TL üzerinden,
01.07.2010 - 31.12.2010 tarihleri arasında 2.000,57-TL üzerinden,
01.01.2011 - 08.06.2011 tarihleri arasında 2.095,27-TL üzerinden prime esas kazanç ile sigortalı olarak çalıştığının tespitine,
Davacının 08.06.2011 tarihinden sonrasına ilişkin taleplerinin reddine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Feri müdahil Kurum vekilinin, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil ... vekili, sigortalı çalışmanın tespiti için çalışma olgusunun varlığının saptanmasının zorunlu olduğunu, davacının ne kadar süreyle çalışmış olduğunun müvekkili Kurum kayıtları ile sabit bulunduğunu, Kurum kayıtlarının karine olması sebebiyle davacının çalışma iddiasını yazılı delillerle ispatlaması gerektiğini ve müvekkili Kurumun davanın açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek istinaf başvurusunda bulunmuştur.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre feri müdahil vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
Mahkemenin hizmet tespitine ilişkin kabulü yerindedir. Prime esas kazanç tespiti yönünden yapılan incelemede ise,
506 sayılı Yasa'nın 77. maddesinin birinci fıkrasının a alt bendinde “ücretler” kavramı içine asıl ücretle birlikte, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri gibi ücretlerinde girdiği kabul olunmaktadır. Bu ücretlerin sigortalıya fiilen ödenmesi şart olmayıp, onun adına o ay için tahakkuk ettirilmiş olması prime esas kazanca dâhil edilmesi için yeterlidir.
Asıl ücretin eki niteliğinde bulunan prim ve ikramiyeler, prime esas kazançlar olarak brüt tutarları üzerinden ödendikleri aylar itibariyle prime esas tutulur. Bunların tahakkuk etmiş olması prime esas tutulmaları için yeterli olmamakta “ödenmiş olması da” aranmaktadır. (m.77/I-b).
İdare veya kaza mercileri tarafından verilen karar uyarınca sigortalılara yapılan ödemeler (a) ve (b) bentlerinde öngörülen ücret türlerinden ayrımsızdır. Fark, bunların yönetim ve yargı mercilerince verilmiş kararlardan kaynaklanmalarıdır.
İşveren ile sigortalı işçi arasında “fazla çalışma ücreti” veya “prim, ikramiye” gibi konularda uyuşmazlık çıkar ve mahkemece, bu işçilik haklarının ödenmesine karar verilir ve sigorta primlerinin ödeneceği ay içinde bu paralar sigortalıya verilirse, bu ödemelerde prim matrahına dâhil edilerek, prim hesabında göz önünde tutulur. Bu tür kazançlara salt hak kazanmak, bu kazançların prime esas alınması için yeterli bulunmamaktadır (Mustafa Çemberci, Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Olgaç Matbaası, 1985 Baskı, s.439)
Öte yandan 01.07.2008 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesi “4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir.
a) Prime esas kazançların hesabında;
1) Hak edilen ücretlerin,
2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,
3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dâhil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82'nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dâhil edilir..." hükmünü içermektedir.
Somut olayda, kesinleşen yargı kararı ile hak kazanılan ücret niteliğindeki kazançların ödenmesi koşuluyla, ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazanç matrahına dâhil edilmesi, hizmet akdinin daha önceki bir tarihte sona ermiş olması halinde ise, yapılan ödemelerin çalışmanın geçtiği son ayın prime esas kazancında gözetilmesi gereği ile, işçilik alacakları davasında hüküm altına alınan tutarın davacıya ödenip ödenmediği araştırılmalı, ödemenin varlığı halinde, işçilik alacakları davasında hükmedilen tutar son ayın prime esas kazancına dahil edilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin karar kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 33. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine, karadan bir suretin ilgili bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 14.3.2022 gününde karar verildi.