Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/13124 Esas 2022/3467 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi :... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı şirket bünyesinde 20.11.1999’dan itibaren kesintisiz ve sürekli çalışmasına rağmen, bildirimlerinin 2003 yılından itibaren yapılmaya başlandığını beyanla, kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı ve fer’i müdahil davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
“Davanın kısmen kabulüne,
Davacının davalı Özel... Isı İnşaat Malzemeleri Pazarlama İmalat Nakliyat Turizm Sanayi Ticaret ve Limited Şirketi nezdinde ...numaralı işyerinde 01/12/1999 ila 11/03/2003 tarihleri arasında güneş enerjisi montajı işinde bildirilen hizmetler dışında asgari ücretle kesintisiz olarak çalıştığının tespitine” karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
“... 1.Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi'nden verilen 20.12.2018 tarih, 2014/1355 Esas 2018/848 Karar sayılı kararına yönelik davalı vekili ve fer'i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 356/2.maddesi gereğince esastan reddine” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı vekili, davacıyla herhangi bir sözleşme yapmadıkları ve dosya arasında da bir sözleşme bulunmadığı, dinlenen tanıkların ispata elverişli beyanlarda bulunmadıkları, çalışmayı bilmesi ve hiçbir sıfatı olmayan tanık beyanlarının hükme esas alınarak karar verildiği, fer’i müdahil vekili, yazılı delil bulunmadığı, sadece tanık beyanlarıyla karar verildiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Dosya kapsamına göre; davacı adına 15.05.1999 – 30.11.1999 tarihleri arası ... sicil numaralı dava dışı başka işyerinden, 11.03.2003 – 31.10.2007 tarihleri arasında davalı şirketin ...’da tescilli işyerinden ve 01.11.2007 – 01.10.2013 tarihleri arasında davalı şirketin ...’ta tescilli işyerlerinden bildirimlerinin olduğu anlaşılmaktadır.
İlk derece ve bölge adliye mahkemelerince tanıklar dinlenmiş ve yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de dinlenen tanıkların, davacının işe giriş ve çalışma sürelerine dair somut beyanlarının olmadığı, tanıkların bildirimlerinin de gerçekte çalıştıkları şubeden farklı bir şubede gösterilmiş olabileceği, işe giriş tarihine dair herhangi bir delil de bulunmadığı, bu haliyle işe başlama tarihi, çalışma şekli, süresi, çalışmanın kesintili olup olmadığının somut olarak belirlenemediği anlaşıldığından bu konuda yapılan araştırma yetersiz bulunmuştur.
Dava konusu dönemde özellikle ... şubede bizzat çalışmış olan veya çalışmayı bilebilecek durumda olan tanıklar belirlenerek kanaat oluşturmaya yetecek kadarının beyanlarına başvurulmalı, davacının işe başlama tarihi, çalışma şekli, süresi, çalışmanın kesintili olup olmadığı somut olarak belirlenip elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ve fer’i müdahil vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf istemlerinin esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ :
Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hükmün yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.