Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/1040 Esas 2022/3508 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, (kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin bozma kararına uyularak,
ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, fer-i müdahil Kurum vekili ve davalılar ..., ..., ..., ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi olup anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Mahkemece, verilen ilk hüküm, Yargıtay (kapatılan) 21.Hukuk Dairesinin 08.04.2019 tarihli, 2018/2468 Esas, 2019/2638 Karar sayılı bozma ilamı ile taraf teşkili sağlanması gereğine işaret edilerek bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyulmuş, davalılardan ... ile davalılar ... ile ... mirasçıları davaya dahil edilmek suretiyle taraf teşkili sağlanmıştır. Bozma sonrası yapılan yargılama sonucunda, davacının davalı işverenlere ait 158920.35 sicil numaralı işyerinde 05.05.1983-01.11.1984 tarihleri arasında toplam 526 gün çalıştığı kabul edilerek hüküm kurulmuşsa da, yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 01.07.1968 doğumlu davacı adına 05.05.1983 tarihinde davalı ...-... ve ... adına tescilli 158920 sicil numaralı işyerinde çalışmaya başladığına dair işe giriş bildirgesinin 30.05.1983 tarihinde davalı Kuruma verildiği, söz konusu işyerinin 05.05.1983-31.05.1983 tarihleri arasında kanun kapsamında olduğu, bordro tanıklarının dinlendiği anlaşılmaktadır.
Dinlenen tanıkların ifadeleri davacının çalıştığı süreleri tam olarak belirlemeye elverişli olmadığından, Mahkemece, 158920 sicil numaralı işyerine ait 05.05.1983 - 01.11.1984 arası dönem bordroları getirtilerek belirtilen dönemde çalışması bulunan diğer bordro tanıklarının adresini Sosyal Güvenlik Kurumu ve zabıta marifetiyle araştırıp tespit ederek bu tanıkları dinlemek, bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya bunların tanıklığıyla yetinilmediği taktirde, SGK ilgili il müdürlüğünden, gerekirse zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak, gerçek çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2,6,9 ve 79/10 maddeleri gereğince belirlendikten sonra sonucuna göre karar vermek ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, feri müdahil Kurum vekili ve davalılar ..., ..., ..., ... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine, 14.03.2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.