Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8729 Esas 2022/3488 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi :Aydın 1. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı feri müdahil Kurum vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince feri müdahil vekilinin istinaf isteminin kısmen kabulüyle kararın kaldırılmasına, davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili ,davacının 2002 yılı Kasım ayından 2013 yılı Eylül ayına kadar, yılın 6 ayı 15 gün diğer 6 ayında da 30 tam gün olmak üzere davalı iş yerinde geçen çalışmasının tespitini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalı ...Dış Tic. A.Ş. vekili; davacının 29/09/2006 tarihinde çalışmaya başladığını, işyerindeki çalışmasının sezonluk ve kesintili olduğunu, hak düşürücü sürenin geçtiğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahil Kurum vekili, davanın reddini savunmuştur.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, “davanın kabulü ile;davacı 090119990654 sicil nolu ...'un davalı Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeyen günlerinin 01/09/2002 ila 31/12/2002 dönemi, 01/09/2003 ila 31/12/2003 dönemi, 01/09/2004 ila 31/12/2004 dönemi, 01/09/2005 ila 31/12/2005 dönemi, 01/09/2007 ila 31/12/2007 dönemi, 01/09/2008 ila 31/12/2008 dönemi, 01/09/2009 ila 31/12/2009 tarihleri arası dönem aralığına denk gelen çalışmalarının bildirilmediğinin tespitine” hükmedilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “Fer'i müdahil vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile; Aydın 1. İş Mahkemesi'nin 20/10/2020 tarih, 2019/302 Esas ve 2020/271 Karar sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına,davanın kısmen kabulü ile; 090119990654 sicil nolu davacı ...'un SGK Aydın İl Müdürlüğünde 1083496.09 sicil sayılı dosyasında işlem gören davalı işveren ...Dış Ticaret A.Ş.'ye ait işyerinde 26/08/2006-24/09/2013 tarihleri arasında asgari ücretle toplam 996 gün çalıştığının, bu çalışmasının 538 gününün Kuruma bildirildiğinin, 458 gün çalışmasının bildirilmediğinin tespitine,bildirimi yapılmayan günlerin;
2006 yılının 9-12 ayından 3 gün
2007 yılının 9-12 ayından 120 gün
2008 yılının 9-12 ayından 120 gün
2009 yılının 9-12 ayından 59 gün
2010 yılının 6-12 ayından 72 gün
2011 yılının 7-12 ayından 36 gün
2012 yılının 9-12 ayından 33 gün
2013 yılının 9 ayından 15 gün olarak tespitine,fazlaya ilişkin tespit isteminin reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Feri müdahil Kurum vekili eksik inceleme ile karar verildiğini belirterek temyiz etmiştir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun “İncelemenin Kapsamı” başlığını taşıyan 355. maddesinde: “İnceleme, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılır. Ancak, bölge adliye mahkemesi kamu düzenine aykırılık gördüğü takdirde bunu resen gözetir.” düzenlemesi yer almaktadır.
Öte yandan somut olaya uygulanması açısından usuli kazanılmış hak kavramı üzerinde durulması faydalı olacaktır. Usuli kazanılmış hak davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.( HGK.nun 12.07.2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03.12.2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09.05.1960 T., 21/9; 04.02.1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı)
Eldeki dosyada,davacı 2002 yılı Kasım ayından 2013 yılı Eylül ayına kadar kesintisiz devam eden hizmetinin tespitini talep etmiş, ilk derece mahkemesi tarafından ,davacının 01/09/2002 ila 31/12/2009 tarihleri arasında eylül ile aralık ayları arasında olmak üzere mevsimlik çalıştığının tespitine karar verilmiştir. Mahkemenin 20/10/2020 tarihli 2019/302 Esas,2020/271 Karar numaralı kararına karşı, davacı tarafından istinaf yoluna başvurulmamıştır. Bölge adliye mahkemesince, ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, davacının 26/08/2006-24/09/2013 tarihleri arasında asgari ücretle toplam 996 gün çalıştığının, bu çalışmasının 538 gününün Kuruma bildirildiğinin, 458 gün çalışmasının bildirilmediğinin tespiti yönünde hüküm kurulmuştur.
Davacı tarafından ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurulmadığından, 2010 ile 2013 yılları arasına yönelik olarak bir inceleme ve değerlendirme yapılmasının, davalı taraf lehine kazanılmış usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olacağı göz önünde bulundurulmadan karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma sebebidir.
O halde, fer’i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı sair yönler incelenmeksizin bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2 maddesi gereğince sair yönler incelenmeksizin BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.