Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

Dava, sigorta primine esas kazanç niteliğinde olmayan ödemelerin tespiti ve yersiz olarak tahsil edilen primin Kurumdan tahsili istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, dairemizce Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına rağmen dosyanın maddi hataya dayalı olarak ilk derece mahkemesine gönderildiği, ilk derece mahkemesince de dosyanın maddi hata sebebiyle dairemize gönderildiği anlaşılmakla;
İş Mahkemeleri Kanun’unun 8/3’üncü madde hükmü uyarınca İş Mahkemelerince verilen kararlara ve buna bağlı Yargıtay ilamına karşı karar düzeltme yolu kapalıdır. Ne var ki, Yargıtay onama ve bozma kararlarında açıkça maddi hatanın bulunması hallerinde dosyanın yeniden incelenmesi mümkündür. Zira maddi yanılgıya dayanılarak verilmiş olan onama ve bozma kararları ile hatalı biçimde hak sahibi olmak evrensel hukukun temel ilkelerine ters düştüğünden karşı taraf yararına sonuç doğurmamalıdır.
Öte yandan bilindiği üzere usul kuralları (görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hata) kamu düzeni ile doğrudan bağlantılı olup, taraflar yararına usulü kazanılmış hak oluşturmamaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.03.1972 gün ve 1968/1-277-176, 01.03.1995 gün ve 1995/7-641-117, 23.01.2002 gün ve 2001/1-1010-2002/1, 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı kararları; Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-2001 Baskı, cilt 5, sayfa 4771 vd)
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373. maddesi “(1) Yargıtay ilgili dairesinin tamamen veya kısmen bozma kararı, başvurunun bölge adliye mahkemesi tarafından esastan reddi kararına ilişkin ise bölge adliye mahkemesi kararı kaldırılarak dosya, kararı veren ilk derece mahkemesine veya uygun görülecek diğer bir ilk derece mahkemesine, kararın bir örneği de bölge adliye mahkemesine gönderilir.
(2) Bölge adliye mahkemesinin düzelterek veya yeniden esas hakkında verdiği karar Yargıtayca tamamen veya kısmen bozulduğu takdirde dosya, kararı veren bölge adliye mahkemesi veya uygun görülen diğer bir bölge adliye mahkemesine gönderilir....” hükümlerini haizdir.
Bölge Adliye Mahkemesince kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmesine rağmen, bozma ilamında yasanın 373. maddesinin 2. fıkrası yerine 373/1 hükmüne göre dosyanın dairemizce ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş olduğu, ancak maddi hataya dayalı olduğu anlaşılan Dairemizin 07.10.2019 gün ve 2017/1811 E. - 2019/7108 K. sayılı bozma içerikli ilamının ortadan kaldırılmasına,
Davacı vekilinin temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı dava dilekçesinde; çalışanlara nakdi olarak ödenen yol ve yemek yardımlarının sigorta primine esas kazanç niteliğinde olmadığının tespiti ile 02.01.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında yersiz olarak ödenen 36.744,06 TL’nın işleyecek faizleriyle birlikte tahsilini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı SGK vekili, zamanaşımı, yetki ve işbölümü itirazlarıyla birlikte kurum işleminin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
“Davanın kabülü ile,
1- Davacı şirket tarafından ... SGK sicil no.su ile 02.01.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında iş yerinde çalışan sigortalılara ödenen yol-yemek yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77/2. maddesi gereğince sigorta primine esas kazanç niteliğinde olmadığının ve sigorta primine esas kazanca dahil edilmemesi gerektiğinin tespitine,
2- 02.01.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında davacı tarafından işyerinde çalışan sigortalılara ödenen yol-yemek yarıdımları üzerinden haksız ve yersiz olarak alınan 36.744,06 TL sigorta primi ve işsizlik sigorta primlerinin kuruma yatırıldığı tarihi takip eden aybaşından itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,” karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davalı SGK vekili, kısmi dava açılamayacağı, bildirilen ücretlerin muvazaalı olabileceği, davada sigortalıların da taraf olarak yer alması gerektiği sebep ve gerekçeleriyle istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, 5510 sayılı Kanun"un 80"inci maddesinin (b) bendine göre 01.10.2008 tarihinden sonra ödenen yol yardımları sigorta primine esas kazanca dahil olduğu halde 01.10.2008 tarihinden sonraki dönemde ödenen yol yardımları da dahil edilerek 02.01.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında iş yerinde çalışan sigortalılara ödenen yol-yemek yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77/2. maddesi gereğince sigorta primine esas kazanç niteliğinde olmadığının ve sigorta primine esas kazanca dahil edilmemesi gerektiği gerekçesiyle,
“1-Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b.2 maddesi uyarınca kabulü ile,
2-Ankara 16. İş Mahkemesinin 27.09.2016 gün ve 2014/2151 E. 2016/412 K.sayılı hükmün kaldırılmasına, yerine,
3-Davanın kısmen kabulü ve kısmen reddi ile 02.01.2008 - 01.10.2008 tarihleri arasında ödenen yol ve yemek yardımları ile 01.10.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında ödenen yemek yardımının sigorta primine esas kazanca dahil olmadığının tespitine, taleple bağlı kalınarak 36.744,06 TL prim ve işsizlik sigortası priminin Kuruma ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren ödemenin yapılacağı ay başına kadar işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsiline, 01.10.2008 - 08.01.2009 tarihleri arasında ödenen yol yardımın sigorta primine esas kazanca dahil olmadığının tespiti isteminin reddine,
4-Davalı Kurum harç giderinden muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
5-Davacının yatırdığı peşin harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
6-Davacı kendini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.gereği takdiren 1.980,00 TL vekalet ücretinin davalı Kurumdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı Kurum kendini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.gereği takdiren 1.980,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Kuruma verilmesine,” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, dava dilekçesi ekinde 02.01.2008 - 01.10.2008 tarihleri arasındaki bordroları sunarak bu döneme ait talepte bulunduklarından davanın kısmen reddine ilişkin hükmün yerinde olmadığı, aleyhe hükmedilen vekalet ücretinin de bu nedenle yanlış olduğu gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuş ve kararın bozulmasını talep etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- Davacı vekili ve Marmara Üniversitesi Rektörlüğü tarafından dosyaya ücret bordroları sunulmuş, ancak tahakkukun kurum kayıtlarıyla uyumlu olup olmadığı araştırılmadan düzenlenen bilirkişi raporu doğrultusunda karra verilmiştir. Bu nedenle dava dosyasında bulunan ücret bordrolarındaki tahakkuk miktarlarının kurum kayıtlarıyla teyidi sağlanmalıdır.
2- Davacı vekili dava dilekçesinde, 02.01.2008 – 08.01.2009 tarihleri arasındaki dönemde ödenen yersiz ödemelerin tahsilini talep etmiş ise de dava dilekçesi ekinde 02.01.2008 ile 30.09.2008 arasındaki döneme ilişkin ücret bordroları ve tahakkuk fişleri bulunduğu anlaşılmakla; prim tahakkukuna konu miktarın hangi döneme ilişkin olduğu belirlenip bu kapsamda irdeleme yapılmalı oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2 maddesi gereği yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24/02//2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.