Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8946 Esas 2022/3586 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi


Dava, iş kazasından sigortalının vefatı nedeniyle hak sahibinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, (kapatılan) 21. Hukuk Dairesince verilen bozma ilamına uyularak hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul ve kısmen reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş., ...Yapı ve Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş., ... İnşaat ve Tesisat A.Ş vekilleri tarafından süresi içersinde temyiz başvurusunda bulunulduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava ehliyeti, kişinin bizzat veya vekili aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip etme ve usuli işlemleri yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti, medeni hakları kullanma ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekildir; dolayısıyla, medeni hakları kullanma ehliyetine ( fiil ehliyetine ) sahip gerçek ve tüzel kişiler dava ehliyetine de sahiptirler.
Taraf sıfatına gelince; bir hakkı dava etme yetkisi ( dava hakkı ) kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bir hakkın sahibinin kim olduğu, dolayısıyla o hakkı dava etme yetkisinin kime ait olduğu, ( o davada davacı sıfatının kime ait olacağı ) tamamen maddi hukuk kurallarına göre belirlenir. Ancak, bir davanın davacısının o dava yönünden davacı sıfatına sahip bulunmadığının belirlenmesi halinde, mahkeme dava konusu hakkın mevcut olup olmadığını inceleyemeyeceği ve sıfat yokluğundan davanın reddine karar vermek zorunda olduğu için, taraf sıfatı usul hukukunun da düzenleme alanındadır.
Eş söyleyişle, sıfat, dava konusu sübjektif hak (dava hakkı) ile taraflar arasındaki ilişkidir. Taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir (Baki Kuru-Ramazan Arslan-Ejder Yılmaz, Medeni Usul Hukuku, 7. baskı, ... 1995, s. 231). Bu nedenle, davanın tarafları, taraf ehliyetine sahip olmalıdır. Yani, bir davada taraf olabilmek için, ya, hakiki şahıs; ya da, hükmi şahıs olmak gerekir. Zira, taraf ehliyeti, medeni hukukun haklardan istifade ehliyetine tekabül eder ( Saim Üstündağ, Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7. Baskı, ... 2000, s.288).
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06.06.2007 tarih, 2007/10-358 Esas, 2007/337 Karar sayılı kararında da benimsendiği üzere; ticari şirketin tüzel kişiliği ticaret sicilinden silinmesi (terkini) ile sona erer. Tüzel kişiliğin sona ermesi için tasfiye işlemlerinin eksiksiz yapılmış olması gerekir. Şayet tasfiye işlemleri gerektiği gibi tamamlanmamış ve tasfiyesi gereken hususlar eksik bırakılmış ise, tüzel kişilik ticaret sicilinden silinse bile şirketin tüzel kişiliğinin sona erdiğinin kabulü olanaksızdır. Bu durumda, tüzel kişiliğin yeniden ihyasına gidilerek taraf teşkili sağlanmak suretiyle yargılamanın devamının sağlanması gerekir.
Somut olayda davalılardan ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. hakkında Ticaret Sicil Gazetesinde yapılan 27.03.2008 tarihli ilana göre şirketin tasfiye sürecine girdiğinin anlaşılmasına göre, anılan şirketin tasfiye neticesinde ticaret sicilinden terkin edilip edilmediği, terkin edilmemiş ise şirketi temsile yetkili tasfiye memurunun tespiti ile tasfiyenin devam etmesi halinde tasfiye memurunun davadan haberdar olması sağlanarak; şirketin tasfiyeyi takiben terkin olması halinde ise, davacıya davalı şirketi iş bu dava nedeniyle ihya etmesi için önel vermek, (öte yandan başka bir dava nedeniyle yapılmış olan ihyanın iş dava dosyasına etki etmeyeceği hususunu da gözetmek) davalı şirket ihya edildikten sonra ise anılan davalıya usulüne uygun tebliğ yapılmak suretiyle davadan haberdar olması sağlandıktan sonra yargılamanın esasına girerek karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılardan ... Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş., ...Yapı ve Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş., ... İnşaat ve Tesisat A.Ş vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları ile HMK 369/1. maddesi kapsamında kanunun açık hükmüne aykırı görülen sebepler re’sen dikkate alınarak, bu aşamada temyiz eden tarafların temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden taraflara iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 15.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.