Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/8670 Esas 2022/3592 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... Anadolu 2. İş Mahkemesi


Dava, iş kazası nedeniyle sürekli iş göremezliğe uğrayan sigortalının maddi ve manevi zararının tazmini istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul ve kısmen reddine ilişkin kararın davacı ile davalılardan Derin Denizcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve (Tasfiye Halinde) ...Denizcilik ve Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan, dosya incelenerek, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 01/06/2021 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü duruşmalı temyiz davacı adına Av. ...ile davalı ... (Yay) Gemi Yapım Sanayi ve Tic. A.Ş. adına Av. ... geldiler. Diğer davalılar adanı gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak, hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gül noksan ikmali yönünden dosyanın mahalline geri çevrilmesine karar verildiği, noksan ikmal edilerek dosya Dairemizin yukarıdaki esas numarasına kaydedilmekle Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I- İSTEM:
Davacı vekili asıl dava dosyasının dava dilekçesinde özetle; müvekkili sigortalının 05.12.2005 tarihli iş kazasında sürekli iş göremezliğe uğradığını beyanla 1.000,00 TL maddi tazminatın Derin Denizcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve (Tasfiye Halinde) ...Denizcilik ve Tur. San ve Tic Ltd Şti’nden kaza tarihinden faiziyle müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Asıl dava dosyası ile birleştirilen Kocaeli 3. İş Mahkemesinin 2012/329 Esas sayılı dava dosyasının dava dilekçesinde ise aynı iş kazası nedeniyle 1.000,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden faiziyle (... Gemi Yapım San. ve Tic. A.Ş. unvanını almış olan) Yay Gemi Yapım San. ve Tic. A.Ş’nden tahsilini talep etmiştir.
Asıl dava dosyası ile birleştirilen ... Anadolu 22. İş Mahkemesinin 2015/147 Esas sayılı dava dosyasının dava dilekçesinde ise aynı iş kazası nedeniyle 50.000,00 TL maddi ve 100.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden faiziyle Davalılar Derin Denizcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve (Tasfiye Halinde) ...Denizcilik ve Tur. San ve Tic Ltd Şti ve ... Gemi Yapım San. ve Tic. A.Ş’nden müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı ... Gemi Yapım San. ve Tic. A.Ş vekili cevap dilekçesinde özetle: davanın zamanaşımına uğradığını, davacının, müvekkili şirketin çalışanı olmadığını, bu nedenle husumetin müvekkil davalı şirkete yöneltilmesinin hatalı olduğundan davanın reddi gerektiğini, müvekkil ile diğer davalılar ...Denizcilik Turizm San. Tic. Ltd. Şti ve Derin Denizcilik San. Tic. Ltd. Şti. arasında bir alt işveren üst işveren ilişkisi mevcut olmadığı gibi diğer davalılar ile herhangi bir projenin yapımı hakkında imzalanmış bir iş yapım sözleşmesi de bulunmadığını, dolayısıyla işbu dava ile müvekkil şirketin sorumlu tutulmamasının hukuka aykırı olduğunu, Bu nedenle davacı tarafından açılan haksız ve hukuka aykırı işbu davanın reddi gerektiğini beyan etmiştir.
Diğer davalılar cevap dilekçelerinde özetle, davanın reddini istemiştir.
II- MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince; “ Davacının maddi tazminat davasının kabulüne,
1-51.000,00 TL maddi tazminat alacağının kaza tarihi olan 05/12/2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar ...ve Derin Denizcilik şirketinden alınarak davacıya verilmesine,
... Şirketine karşı açılan maddi tazminat davasının reddine,
2- 20.000,00 TL manevi tazminat alacağının kaza tarihi olan 05/12/2005 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...ve Derin Denizcilik şirketinden alınarak davacıya verilmesine,
Fazlaya dair talebin reddine,
... şirketine karşı açılan manevi tazminat davasının reddine,” şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Bölge Adliye Mahkemesince “Davacı ve davalılar Derin Denizcilik ve ...Denizcilik vekillerinin istinaf başvurusunun HMK.nun 353/1-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine” şeklinde karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle: Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın gerekçe içermediğini, ... Gemi Şirketinin asıl işveren olarak sorumlu tutulmasını, davalıların iş sağlığı ve güvenliği önlemi almamış olmaları nedeniyle sorumluluklarının bulunduğunu, kaza tarihi itibariyle sürekli iş göremezlik oranının tespiti gerektiğini, Adli Tıp Kurumu tarafından düzenlenen raporun hatalı olduğunu, hesap raporuna esas alınması gereken ücretin sendikal ücret olması gerektiğini, hükmedilen maevi tazminatın az olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplerle temyiz edenin sıfatına, temyiz kapsam ve nedenlerine göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Karar ve ilam harcı, maktu ve nispi olmak üzere iki çeşittir (492 Sayılı Kanun m.15, 21).
Bu anlamda davanın maktu veya nispi harca tabi olup olmaması, kural olarak dava konusunun para ile değerlendirilebilir olup olmamasına göre değişmektedir.
Nisbi harç, konusu belli bir değerle (para veya para ile değerlendirilebilen bir şey) ilgili davalarda, hüküm altına alınan değer üzerinden tarifedeki belli nisbete göre alınan harçtır (1 Sayılı Tarife, madde III/1-a).
Maktu harç ise, konusu belli bir değerle tesbit edilemeyen davalarda ve davanın reddine ilişkin kararlardan alınan harçtır (1 Sayılı Tarife, madde III/2-a).
Harçlar Kanunu'nun “Nispi harçlarda ödeme zamanı” başlığını taşıyan 28/1. maddesinde nispi harçlarda ödeme zamanı düzenlenmiş olup, aynı maddenin (a) bendinde ise, karar ve ilam harcının ödeme zamanı düzenlenmiştir. Anılan Kanunun “Karar ve İlam Harcı” başlığını taşıyan 28/1-a maddesinde aynen; “Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın verilmesinden itibaren iki ay içinde ödenir” hükmünü taşımaktadır (Yargıtay H.G.K'nun 24.03.2010 gün ve 2010/12-158 esas, 2010/178 sayılı ilamı).
Yasanın bu açık hükmünden de anlaşılacağı gibi dava açılırken 1/4 nispi harcın alınabilmesi için, ön koşul, dava sonunda alınması gereken nispi karar ve ilam harcının bulunmasıdır.
Davalısı harçtan muaf olan davalarda, davacının davada haklı bulunması halinde davalıdan harç tahsil edilemeyeceğinden davacının yatırdığı peşin harç kendisine iade edilecek; davayı kaybetmesi halinde ise alınacak harç en fazla maktu harç miktarı kadar olacaktır. (Yargıtay HGK’nun 03.11.2010 tarih ve 2010/10-550 E- 2010/561 K ilamı da bu yöndedir.)
Somut olayda İlk Derece Mahkemesince verilen kararın davacı vekili ile davalılardan ... ve (Tasfiye Halinde) ...Denizcilik ve Tur. San ve Tic Ltd Şti tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmekle beraber davacı tarafa yükletilmesi gereken harcın maktu karar ve ilam harcı olması gerekirken davacının da davalılar gibi nispi karar ve ilam harcıyla sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları ile HMK 369.maddesi kapsamında kanunun açık hükmüne aykırılıklar da gözetilerek, ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesince verilen hüküm bozulmalıdır.
Ne var ki bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi hükmü bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ:
Yukarıda açıklanan nedenlerle ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesinin 12.06.2018 tarih ve 2017/1192 E- 2018/774 K sayılı kararının 2 nolu bendinin silinerek yerine:
“2-) Alınması gereken 35,90 TL istinaf karar harcından davacı tarafından yatırılan 31,40 TL harcın mahsubu ile eksik kalan 4,50 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye gelir kaydına” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına, kararın bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, davacı avukatı yararına takdir edilen 3.815,00 TL. duruşma avukatlık parasının davalılardan Derin Denizcilik San. ve Tic. Ltd. Şti. ve (Tasfiye Halinde) ...Denizcilik ve Turz. San. ve Tic. Ltd. Şti.'ne yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 15/03/2022 gününde oybirliği ile karar verildi.