Danıştay 13. Daire 2019/3453 Esas 2022/1065 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/3453
Karar No:2022/1065

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Akaryakıt Dağıtım Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirketin bayisi olarak faaliyet gösteren … Petrol Nakliye İnşaat Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne ait akaryakıt istasyonunda 26/06/2013 tarihinde gerçekleştirilen denetimde, istasyonda bulunan tankların otomasyon sistemine bağlı ancak arızalı olduğu ve sağlıklı çalışmadığının tespit edildiğinden bahisle davacı şirket hakkında 850.000,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı şirketin bayisi olarak faaliyet gösteren …'a ait istasyonda 22/10/2013 tarihinde yapılan denetimde, (Dava dilekçesinde … Petrol Nakliye İnşaat Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne ait akaryakıt istasyonunda 26/06/2013 tarihinde gerçekleştirilen denetim üzerine verilen idari para cezasının iptali istenilmişken, kararda sehven bu şekilde belirtildiği anlaşılmaktadır.) "4 ve 5 nolu adada bulunan akaryakıt pompaları kontrol edildiğinde 4 nolu adada bulunan motorin pompasına bağlı bir adet akaryakıt tabancasının olduğu, ancak pompanın arızalı olduğundan dolayı faal olmadığı ve otomasyon sisteminin de çalışmadığının belirtildiği, 5 nolu adada bulunan benzin pompasına bağlı bir adet akaryakıt tabancasının olduğu, pompanın çalışır vaziyette olduğu, ancak bağlı bulunduğu benzin tankında yakıt olmadığından bu pompadan ölçüm için numune alınamadığı, çalışır vaziyette olan 2 ve 3 nolu adada bulunan motorin pompalarına bağlı tabancalardan TEST olarak numune alındığında yapılan TEST satışının 'Satışları Göster" bölümünde otomasyon sistemine göre 1 nolu motorin tankında 2.042,21 litre, 2 nolu motorin tankında 2.104,93 litre, yakıt bulunmayan 3 nolu benzin tankında 85,41 litre ve yakıt bulunmayan 4 nolu motorin tankında ise 77,48 litre yakıt olduğunun anlaşıldığı, ancak otomasyon sistemine göre kapasitesi 20.000 litre olan 1 nolu motorin tankında bulunan yakıtın metre ile yapılan ölçümünde seviyesinin 130 cm civarında olduğu, yine otomasyon sistemine göre kapasitesi 20.000 litre olan 2 nolu motorin tankında bulunan yakıtın metre ile yapılan ölçümünde seviyesinin 90 cm civarında olduğu ve her iki tankta akaryakıtın otomasyon sisteminde belirtilen miktardan fazla olduğu, EPDK'nın telefonla arandığı ve otomasyon sistemi ile ilgili yetkili biri ile yapılan görüşmede, otomasyon sisteminde 2013 yılı Mayıs ayı sonrasından itibaren akaryakıt istasyonunun stok durumunun sabit olduğu, yaklaşık 4.000 litre civarında görüldüğü, hiç azalma veya çoğalma olmadığı, sadece 21/10/2013 tarihli stok durumunun bir anda 2.000 litre civarına düştüğü ve bu hâliyle otomasyon sisteminin çalışmadığının beyan edildiği" tespitlerine yer verildiği, bu durumda, otomasyon sistemine bağlı ancak arızalı ve çalışır durumda olmayan yer altı tankı bulunduğunun kolluk görevlilerince yapılan denetim ve davalı idarece yürütülen soruşturma neticesinde hazırlanan soruşturma raporuyla tespit edildiği, bu suretle davacı şirketin, bayisine ait istasyonda mevzuatta aranan şekilde otomasyon sistemini kurup denetlemediği anlaşıldığından, davacının 850.000,00-TL idari para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, otomasyon sistemi denetleme işinin uzmanlık gerektiren bir iş olduğu, kendilerinin bu güce sahip olmadıkları ve bu görevin davalı idareye ait olduğu, dağıtıcı firma olarak yükümlülüklerini yerine getirdikleri, suçta ve cezada kanunilik ilkesinin çiğnendiği, lehe kanun değişikliklerinin olduğu, otomasyon sisteminde sorumluluğun bayiye ait olduğu, ceza miktarının yüksek olduğu, dağıtım şirketi olarak iyi niyetli 3. kişi konumunda oldukları, ilgili tankın kullanılmadığı, istasyon otomasyon sistemine ilişkin birçok alt yükümlülükten sadece birkaçında bulunan eksiklikler için ceza uygulanmasının Anayasa'ya, hakkaniyete ve adalete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… tarih ve … numaralı dağıtıcı lisansı kapsamında faaliyet gösteren davacı şirketin sözleşmeli bayisi olarak … tarih ve … numaralı istasyonlu bayilik lisansı kapsamında faaliyet gösteren … Petrol Nakliye İnşaat Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne ait akaryakıt istasyonunda 26/06/2013 tarihinde gerçekleştirilen denetimde, istasyonda otomasyon sisteminin düzgün çalışmadığı, istasyondaki 4 adet tanktan birinin otomasyon sistemine bağlı olmadığı tespit edilmiş, bu tespit üzerine davacı şirkete 850.000,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul kararının iptaline karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından iptal davası açılabileceği kurala bağlandığından, idari işlemler dolayısıyla menfaati ihlâl edilen kimseler tarafından işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği açıktır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun "Taleple bağlılık ilkesi" başlıklı 26. maddesinin 1. fıkrasında, "Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir." kuralı yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare hukukunun yerleşik içtihatlarından olan "taleple bağlılık" ilkesi uyarınca, idari yargı mercilerinde açılan davalarda, İdare Mahkemeleri davacının talep sonucu ile bağlı olup, Mahkemece istemin genişletilmesi, daraltılması veya talep edilmeyen bir konuda karar verilmesi mümkün değildir.
İdari yargı mercilerinin taleple bağlılık ilkesi çerçevesinde yargılama yapma yetkisine sahip oldukları dikkate alındığında, dava dilekçesinde davanın konusunun hiçbir tereddüde yer bırakmayacak biçimde açık bir şekilde ortaya konulması ve Mahkemece davanın konusu doğru bir biçimde tespit edildikten sonra dosyanın karara bağlanması zorunludur.
Dosyanın incelenmesinden, dava dilekçesinde … tarih ve … numaralı istasyonlu bayilik lisansı kapsamında faaliyet gösteren … Petrol Nakliye İnşaat Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne ait akaryakıt istasyonunda 26/06/2013 tarihinde gerçekleştirilen denetim neticesinde ulaşılan tespitler üzerine davacı şirkete verilen 850.000,00-TL idari para cezasının iptalinin talep edildiği, ancak … İdare Mahkemesi tarafından verilen kararda sehven yine … tarih ve … sayılı Kurul kararı ile davacı şirketin bayisi olarak faaliyet gösteren …'a ait istasyonda 22/10/2013 tarihinde yapılan denetim neticesinde verilen 850.000,00-TL idari para cezasının karara konu edildiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, …'a ait istasyonda 22/10/2013 tarihinde yapılan denetim neticesinde verilen 850.000,00-TL idari para cezasının iptali istemiyle … İdare Mahkemesi nezdinde açılan davanın, Mahkeme'nin … tarih ve E…., K…. sayılı kararı ile reddedildiği, bu karara karşı yapılan başvurunun reddedilmesi üzerine, Dairemizin 29/06/2021 tarih ve E. 2019/2342, K.2021/2536 sayılı kararı ile de bu kararın onanarak kesinleştiği görülmektedir.
Buna göre, Mahkeme tarafından, dava dilekçesindeki talep sonucundan farklı bir işlem hakkında karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davacının iptalini talep ettiği işlem dışındaki bir işlem hakkında verilen davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 17/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.