Danıştay 6. Daire 2019/15152 Esas 2022/3304 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/15152
Karar No : 2022/3304


TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ... 2- ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- ....
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri ...

2- .... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
3- .... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. .....

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından; temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve ....Başkanlığı tarafından; savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava,İzmir ili, Çeşme ilçesi, ... Mahallesi, ..... pafta, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz için düzenlenen ... İmar Müdürlüğünün 21.08.2015 tarihli ve ... sayılı imar durum belgesinin ve bu imar durum belgesinin dayanağı olan ... Koruma Bölge Kurulunun 29/04/2015 tarihli, 3073 sayılı kararı ile kabul edilen ve ... Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... tarihli ve ... sayılı kararı ile onaylanan ... Kentsel Sit, Etkileme Geçiş ve Kale Koruma Alanı 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1.000 ve 1/500 ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planlarının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ve dosyada bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu planların İzmir-Manisa Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında öngörülen kentsel yerleşik alanı kullanım kararı ile 1/25.000 ölçekli Çeşme Çevre Düzeni Planında öngörülen özel planlama alanı (ÖPL-1) kentsel yerleşik alan kullanım kararı ile çelişmediği, 1/5000 ölçekli koruma amaçlı nazım imar planında getirilen yönetim merkezleri kullanım kararının, 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planındaki özel proje alanı 2 (kent meydanı özel proje alanı) ve belediye hizmet alanı (sosyal kültürel tesis) kullanım kararları ve 1/500 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planındaki tescilli anıtsal yapı kullanım kararı ile uyumlu olduğu, tescilli yapının günümüze ulaşmış sosyo-kültürel ve tarihi kimliğini oluşturan mekânsal, biçimsel ve yapısal özellikleri ve çevre içindeki özgün konumunun korunması bakımından taşınmaza getirilen kullanım kararlarında koruma mevzuatına aykırılık bulunmadığı, Çeşme Kalesi ve kentsel sit alanı içindeki kıyıya yakın ve kent meydanı olarak belirlenmiş olan kamusal açık alanın bütünleyici bir noktasında yer alması nedeniyle, üzerinde tescilli yapı bulunan taşınmaz için öngörülen plan kararlarının ve bu planlarına göre verilen dava konusu imar durumu belgesinin şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına, kültür ve tabiat varlıklarını koruma mevzuatı ile kamu yararına uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddi yolunda karar verilmiş, bu karara karşı davacılar tarafından yapılan istinaf başvurusu reddedilmiş, bu karar davacılar tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun dava konusu imar planlarının onaylandığı tarihte yürürlükte olan haliyle 5. maddesinde, "Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklüklerini, nüfus yoğunlukları ve eşiklerini, ulaşım sistemlerini göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, plan hükümleri ve raporuyla beraber bütün olan plan" olarak, uygulama imar planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
Yukarıda yer verilen hükümlerdeki tanımlardan anlaşılacağı üzere planların kademeli birlikteliği olarak da adlandırılan planlama hiyerarşisi gereği alt ölçekli planların üst ölçekli planlarda belirlenen planlama ana ilkeleri, stratejileri ve kararlarıyla uyumlu olması zorunludur. Dolayısıyla planlar arasındaki hiyerarşi kapsamında nazım imar planından sonra yapılacak olan uygulama imar planının nazım imar planına uygun olarak yapılması gerekmektedir.
Bu nedenle uygulama imar planı ve dayanağı nazım imar planının dava konusu edildiği durumlarda, mahkemece öncelikle nazım imar planının üst ölçekli planlara, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olup olmadığının değerlendirilmesi; bu değerlendirmenin sonucunda nazım imar planının iptali gerektiği kanaatine varılması halinde hem nazım imar planının hem de dayanaksız kalan uygulama imar planının iptaline karar verilmesi, nazım imar planının hukuka uygun olduğu kanaatine varılması halinde ise uygulama imar planlarının hukuka uygun bulunan bu plana uygunluğu yönünden incelenmesi suretiyle dava hakkında bir karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın, Çeşme Kalesi ve kentsel sit olarak belirlenmiş alanın kıyıya yakın kent meydanı olarak belirlenmiş kamusal açık alan kısmında yer aldığı ve üzerinde tescilli yapı bulunduğu, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planında yönetim merkezi, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında belediye hizmet alanında (sosyal kültürel tesis alanı) kaldığı, 1/500 ölçekli uygulama imar planında ise sadece tescilli anıtsal yapının gösterildiği; daha önceki imar planlarında da yer verilen taşınmaz üzerinde davacılara ait tescilli yapı bulunduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta öncelikle üzerinde tescilli eser bulunan kentsel sit alanında kalan davacıların maliki olduğu taşınmazın öncelikle 1/5000 ölçekli nazım imar planında yönetim merkezi olarak belirlenmesinin koruma ilkeleri ve kararları da dikkate alınarak şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygun olup olmadığının incelenmesi ve bu inceleme ile ulaşılacak sonuca göre bu plan dayanak alınarak onaylanan 1/1000 ölçekli ve 1/500 ölçekli imar planları hakkında değerlendirme yapılması suretiyle dava hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, .... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı davanın reddine yönelik karara ilişkin istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,18/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.