Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10599 Esas 2022/3957 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi :...4. İş Mahkemesi


Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esasdan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I-İSTEM
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin, ...Seyahat Turizm Ticaret ve Sanayi Limited Şirketinde 01/09/1999-31/07/2004 tarihleri arasında fiilen çalışmasına karşın davalı Kurumca sosyal güvenlik denetmeninin 04/10/2007 tarihli raporuna dayanılarak fiili çalışmaya dayanmadığından bahisle müvekkilinin sigortalılık hizmetlerinin iptal edildiğini, ...1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2009/72 Esas ve 2009/245 Karar sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda müvekkilinin ve anılan şirketin müdürü ...'ün beraatına karar verildiğini, kararın Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleştiğini beyanla; müvekkilinin sigortalılık hizmetlerinin iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili, cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığından reddi gerektiğini, kurum denetmenince düzenlenen 04/10/2007 tarihli ve 28/GD/18 sayılı raporda, davacının 01/09/1999-31/07/2004 tarihleri arasında ...Seyahat Turizm Ticaret ve Sanayi Limited Şirketine ait işyerinde fiilen çalışmadığı halde çalışıyor gibi gösterilerek adına sahte işe giriş bildirgesi, ücret bordroları vd. evrakın düzenlendiğinin, davacının Kuruma bildirilen hizmetlerinin fiili çalışmaya dayanmadığının, bu sebeple hizmetlerin iptali gerektiğinin belirtildiğini, raporun ayrıntılı değerlendirmeler içerdiğini, kurum denetmeninin anılan şirketin tüm işyerlerine giderek işyerlerinin kayıtlarını incelediğini, işyerlerinde çalışanların ifadesini aldığını, resmi nitelikteki rapor doğrultusunda davacının hizmetlerinin haklı sebeple iptal edildiğini, şu halde çalışmalarının fiili olduğunu iddia eden davacının, bu iddiasını hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispatlaması gerektiğini, ...1. Ağır Ceza Mahkemesinin dosyasında davacının beraatına karar verilmiş olmasının, işyerinde çalıştığı anlamına gelmediğini, zira ceza yargılamasında cezalandırmaya yeter delil elde edilemediğinden sanıkların beraatine karar verildiğini beyanla; davanın reddini talep etmiştir.
Dahili davalı şirket tarafından, davaya cevap verilmemiş olup, uyuşmazlık konusuna ilişkin delil de bildirilmemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne, davacının, dahili davalı ...Seyahat Turizm Ticaret ve Sanayi Limited Şirketinin Kurumda ... sıra numarasıyla işlem gören işyerinden bildirilen 01/09/1999-31/07/2004 tarihleri arasındaki hizmet akdine tabi zorunlu sigortalılık sürelerinin iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline karar verildi.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, davalı kurum vekilinin istinaf istemlerinin 6100 sayılı HMK 353/1-b.1 maddesi uyarınca esasdan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, Kurum işleminin yerinde olduğu, yeterli inceleme yapılmadan hüküm kurulduğu gerekçeleriyle kararın bozulmasını istemiştir. V-İLGİLİ HUKUK
KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu dosyada; Davacının 01.09.1999-31.07.2004 tarihleri arasında tam bildirimi olduğu, 04.10.2007 tarihli teftiş raporu ile davacının çalışmasının fiili çalışmaya dayanmadığının tespit edilmesi nedeniyle çalışmasının iptal edildiği anlaşılmaktadır. Söz konusu kurum raporunda; kuruma bildirilen 78 sigortalıdan 77 kişinin erkek olduğu, şube iş yerlerinde de kadın çalışana rastlanılamadığı, davacının bildiriminin yapıldığı Belediye Garajı no: 3 ...adresinde bulunan merkez yazıhanesinin bir bayanın çalışmasına uygun olmadığı, davacının şirket ortaklarından ...'ün eşi olduğunun tespit edildiği belirtilerek davacının çalışmasının fiili ve gerçek olmadığı, iptal edilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Müfettiş raporunda iş yerinde çalışması bulunan ..., ..., ..., ...'un beyanları alınmış, onlar da davacıyı şirket ortağı ...'ün eşi olması nedeniyle tanıdıklarını, şirkette çalışmasının bulunmadığını belirtmişlerdir.
Mahkemece tespit edilen tanıklar dinlenilmek suretiyle hüküm kurulmuş ise de; müfettiş raporunda davacıyı tanımadığını ifade eden ...'ün, mahkemece alınan beyanında; davacının yazıhanede bazı evrak işleri ile ilgilendiğini, firmanın işleri için muhasebeciye gittiğini belirttiği, diğer tanıkların da davacının üç dört günde bir evrakları almaya geldiği, evrakları alıp muhasebeciye götürdüğü şeklinde beyanda bulundukları görülmektedir.
Somut dosyada, mahkemece, müfettiş tarafından dinlenen ...dışındaki tanıklar dinlenilmeli, hükme dayanak alınan bordro tanıklarının beyanları arasındaki çelişki giderilmeli, diğer yandan, mahkemece dinlenen bordro tanıkları sürekli çalışmayı teyit etmemelerine rağmen yazılı şekilde tam çalışmanın kabulüne karar verilmesi isabetsiz olup, öncelikle büro iş yerindeki muhasebeci ve bordroda kayıtlı diğer çalışanlar da tespit edilmek suretiyle çalışmanın varlığı ve sürekli olup olmadığı hususlarında beyanları alınmalı, beyanı alınan bütün tanıkların hizmet cetvelleri, çalışma kayıtları celp edilerek beyanları denetlenmeli, bu şekilde çalışmanın varlığı ve gerçekliği ile süresi belirlenip sonucuna göre karar verilmelidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 21.03.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.