Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/571 Esas 2022/4017 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/1231-2020/15

İlk Derece
Mahkemesi :... 1. İş Mahkemesi
No :2013/348-2017/593

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili özetle, davacının davalı şirkette 01/03/2008-11/05/2010 tarihleri arasında şantiye formeni olarak Aydın-Muğla-Ortaca 13.B1. Yolu işinin kontrol şefliğinde fiilen ve sürekli çalışmasına rağmen SGK'ya fiili çalışmalarını tam ve eksiksiz olarak bildirilmediğini, davacının ilk işe başladığı zaman ücretinin aylık net 1.250 TL olduğunu, fesih tarihindeki ücretinin ise aylık 1.550 TL olduğunu, müvekkilinin işverenden toplam 48.026,98 TL alacağını istemesi üzerine işvereninde davacının iş akdini haksız olarak feshettiğini, davacının da ... 1 İş Mahkemesi'nin 2010/543 Esas sayılı dosyasından işçilik haklarını alacak davası açtığını, ... 1 İş Mahkemesi'nin 2010/543 Esas sayılı dosyasından yaptırdığı bilirkişi incelemesi sonunda taraflara davalı işverene karşı hizmet tespiti davası açmak için süre verildiğini, bu nedenle de bu davanın açıldığını, davalı SGK'nın görevini yerine getirmediğini, müvekkilinin 01/03/2008-11/05/2010 tarihleri arasında davalı işveren yanında fiilen ve sürekli çalıştığını tanık beyanları ve belgelerle ibraz edeceklerini, müvekkilinin 01/03/2008-11/05/2010 tarihleri arasında davalı işveren nezdinde fiilen ve sürekli olarak çalıştığının sunulacak deliller ve belgeler ışığında tespit edilecek ücretle çalıştığının tespit edilerek davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... İnşaat Mad. Loj.Kargo Hiz. San ve Tic Ltd Şti vekili cevap dilekçesinde, davacı tarafından davalı şirkete karşı açılan davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, müvekkili olduğu şirketin personel kadrosunda yahut da sezonluk çalışan işçileri arasında bu işçinin bulunmadığını, davacının müvekkiline ait işyerinde formen olarak çalışmadığını, bu hususun tanık anlatımları ve belgelerle ispat edilebileceğini, müvekkili olduğu şirket nezdinde böyle bir işçi çalışmadığından davacının tüm taleplerinin haksız olduğunu beyan etmiştir.
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafından hizmet akdine tabi olarak yanında çalıştığı iddia ettiği davalı işveren ve kanuni hasım olarak müvekkili olduğu kurum olan SGK'nın davalı gösterilmek suretiyle hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebini içeren bir "hizmet tespiti" davası olduğunu, 11/09/2014 tarih ve 29116 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 6552 sayılı İş Kanunu ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanunun 64. Maddesi ile 30/01/1950 tarihli ve 5521 sayılı Iş Mahkemeleri Kanunun 7. Maddesine eklenen 4. Fıkrada:" (Ek: 10/09/2014-6552/64 md) hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinni tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda dava kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında feri müdahil olarak katılan kurum yanında katıldığı taraf başvurmasa dahi kanun yoluna başvurabilir. Kurum, yargılama sonucu verilecek kararı kesinleştirmekle yükümlüdür."hükmünün getirildiğini. Müvekkili olduğu kurum SGK Başkanlığı'nın Feri Müdahil sıfatıyla dava ve duruşmalara katılımı yönünde karar verilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun 69 maddesinin 1.fıkrasındaki "müdahilin de yer aldığı asıl davada hüküm, taraflar hakkında verilir " hükmü doğrultusunda yargılama sonunda feri müdahil SGK hakkında hüküm kurulmamasına karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
... TC. Kimlik numaralı davacı ...'in birbirleri ile organik bağ içinde oldukları tespit edilen davalı işverenlere ait ve fer'i müdahil kurumda .... ve 1100364,09 sicil numaralı işyerlerinde 01/10/2008-12/05/2010 tarihleri arasında sürekli ve kesintisiz olarak 582 gün çalıştığı, 332 günlük çalışmasının fer'i müdahil kuruma bildirildiği, 250 günlük çalışmasının bildirilmediği, davacının bu işyerlerindeki ücretinin 01/10/2008-31/12/2008 tarihleri arasında 625,00TL, 01/01/2009-30/04/2009 tarihleri arasında 1.250,00TL, 01/05/2009-12/05/2010 tarihleri arasında ise 1.550,00TL net olduğunun tespitine, karar verildi.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verildi.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili tarafından “Mahkemece, temyize konu karar ile davalı şirketlerin organik bağ tespitine ilişkin itirazlarının bulunmadığı belirtilerek, davalı şirket yetkilileri arasında akrabalık ilişkisinin olduğundan bahisle organik bağ olduğunun yeter kabul edilmesinin hukuka aykırı olduğunu, eksik incelemeya dayalı olarak karar verildiğini, öncelikli olarak davalılar arasındaki bağın, ardından davacının çalışma ve ücrete yönelik iddialarının daha ayrıntılı şekilde incelenmesi gerektiği belirtilerek, kararın bozulması istenmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. (5510 sayılı Kanun’un m. 86/9.) maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.” Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Dosyanın incelenmesinde; davacının hizmet döküm cetvelinde dava konusu dönem olan 01.03.2008-11.05.2010 tarihleri arasında, Tek Yön İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait .... sicil sayılı dosyada işlem gören iş yerinden 23.12.2008 - 05.01.2009 tarihleri arasında, yine Tek Yön İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait .... sicil sayılı işyerinden 18.02.2009 - 05.11.2009, 05.03.2010 - 30.04.2010, 12.05.2010 - 31.05.2010 tarihleri arasında, sigortalı hizmetlerinin bildirildiği, davalı ... İnşaat Mad. Loj.Kargo Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. işyerinden,talebe konu dönemde herhangi bir bildiriminin olmadığı, Tek Yön İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait .... sicil sayılı dosyada işlem gören “Aydın-Muğla Tesfiye San. Yap. İşi” işyerinin 08.07.2008 tarihinde Kanun kapsamına alındığı, 06.06.2010 tarihinde kanun kapsamından çıktığı, yine 1100364.09 sicil sayılı “Toprak tesfiye ve sanat yapıları ve üst yapıları ikmal inş. işi” işyerinin 14.01.2009 tarihinde Kanun kapsamına alındığı, faal olduğu, davalı ... İnşaat Mad. Loj. Kargo Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait 1453746.35 sicil sayılı dosyada işlem göre “makine operatör” işyerinin ise 27.07.2012 tarihinde Kanun kapsamına alındığı, 14.11.2008 - 18.12.2009 tarihleri arasında, davalı ... İnş. Ltd. Şti. tarafından davacıya ait banka hesabına ödemelerin yapıldığı, anlaşılmaktadır.
Eldeki davada, Mahkemece davalı ... İnş. Mad. Loj. Kargo Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile dahili davalı Tek Yön İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. Ltd. Şti. ortakları arasında akrabalık ilişkisi olduğundan bahisle, organik bağ olduğu kabul edilerek, davacı ...'in birbirleri ile organik bağ içinde oldukları tespit edilen davalı işverenlere ait ve fer'i müdahil kurumda.... ve ..... sicil numaralı işyerlerinde 01/10/2008 - 12/05/2010 tarihleri arasında sürekli ve kesintisiz olarak 582 gün çalıştığı, 332 günlük çalışmasının fer'i müdahil kuruma bildirildiği, 250 günlük çalışmasının bildirilmediği, davacının bu işyerlerindeki ücretinin 01/10/2008 - 31/12/2008 tarihleri arasında 625,00TL, 01/01/2009 - 30/04/2009 tarihleri arasında 1.250,00TL, 01/05/2009 - 12/05/2010 tarihleri arasında ise 1.550,00TL net olduğunun tespitine karar verilmişse de, Mahkemenin kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Davacının davalı ... İnş. Mad. Loj. Kargo Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait işyerinde çalıştığını iddia ettiği sürelerde, hizmet döküm cetveline göre davacı adına .... nezdinde sigortalı bildirimlerinin yapıldığı gözönüne alınarak, davacının talebinin açıklattırılması suretiyle, hangi işverenlik nezdinde fiilen çalıştığı hususu açık ve net bir şekilde belirlenmeli, davalı şirketler arasında organik bir bağ olup olmadığı hususu resmi kayıtlara göre yöntemince araştırılmalı, şayet davacının dahili davalı .... bünyesinde sigortalı bildirime konu sürelerin gerçek ve fiili olmadığının belirlenmesi halinde, aynı dönemde davalı ... İnş. Mad. Loj. Kargo Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait işyerinde fiili çalışmaların varlığının kanıtlanması durumunda, davacının hizmet cetveline göre .... tarafından bildirimi yapılan sürelerin iptali gerekeceği hususu nazara alınarak, davalı ... İnş. Ltd. Şti. tarafından davacıya ait banka hesabına yapılan ödemeler de dikkate alınmak suretiyle, toplanan deliller ışığında varılacak sonuca göre davacının gerçek/fiili duruma uyan hizmetini açıkça ortaya koyan, infaza da elverişli bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak; İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 21/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.