Danıştay 10. Daire 2019/8913 Esas 2022/1480 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/8913
Karar No : 2022/1480


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Valiliği / …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF(DAVACI) : …'e velayeten
…ve …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi…İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
DAVANIN KONUSU : Diyarbakır ili, Kayapınar ilçesi, …Mahallesinde bulunan mezarlıkta 09/01/2016 tarihinde meydana gelen patlamada yaralanan davacı tarafından, patlama sebebiyle uğradığı maddi zararların tazmini istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonunun …tarih ve …sayılı işleminin iptali ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 250,00 TL iş gücünden yoksun kalma tazminatı ile 250,00 TL tedavi masraflarının olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
YARGILAMA SÜRECİ :
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; Diyarbakır ili, Sur ilçesinde bölücü terör örgütüne karşı 2015 yılı aralık ayında başlayan operasyonların 2016 yılı mart ayına kadar yoğun bir şekilde devam ettiği, Diyarbakır ili, Kayapınar ilçesinde de yer yer operasyonların yapıldığı, dava konusu olayın, anılan terör olaylarının yoğun bir şekilde devam ettiği dönemde ve davacının ikamet ettiği mahallede meydana geldiği, faillerinin meçhul olduğu, olayda yaralanan davacının olayın hemen ardından alınan ifadesinde samimi olduğu ve ifadesinin olay yeri inceleme raporunda belirtilen bulgularla uyumlu olduğu, olay yerindeki patlamamış halde bulunan el yapımı patlayıcının üzerinde vücut izine rastlanmadığı, bu durumun davacının patlayıcıya hiçbir şekilde dokunmadığını gösterdiği, dolayısıyla el yapımı patlayıcıları kendisinin yaptığının düşünülemeyeceği davacının yaralanmasına sebep olan olayın terör olayı olduğu kanaatine varıldığı, davacının 5233 sayılı Kanun kapsamında yapmış olduğu başvurunun reddine yönelik tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, 5233 sayılı Kanun kapsamında Zarar Tespit Komisyonunca zararın tespiti ve tazmini yönünden değerlendirilerek yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden tazminat talebi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince; davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu olayın terör olayı olduğuna dair somut bilgi ve belge bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin REDDİNE,
2. Dava konusu işlemin iptali ile tazminat istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin …İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz yargılama giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, artan posta ücretinin iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın …İdare Mahkemesine gönderilmesine, 21/03/2022 tarihinde oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.




KARŞI OY (X):

Dosyanın incelenmesinden, Diyarbakır ili, Kayapınar ilçesi, …Mahallesinde bulunan mezarlıkta 09/01/2016 tarihinde meydana gelen patlamada yaralanan davacı tarafından, patlama sebebiyle uğradığı maddi zararların tazmini istemiyle 11/02/2016 tarihinde yapılan başvuru üzerine Diyarbakır Valiliği Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zarar Tespit Komisyonunun …tarih ve …sayılı işlemi ile, İl Emniyet Müdürlüğünden ölüm ve yaralanma olayı ile ilgili olarak gözaltına alınan şahıslar olup olmadığı, hangi suç isnadı ile soruşturma açıldığı, adli makamlara sevk edilen şahısların olup olmadığı, olay tutanağı ve tüm bilgi ve belgelerin istenildiği, İl Emniyet Müdürlüğünden alınan 15/03/2016 tarihli cevabi yazıda; şahısların 3713 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir kayıtlarının bulunmadığının belirtildiği, yazı ekindeki 15/01/2016 tarihli olay yeri inceleme raporunda; "09/01/2016 tarihinde saat 11.30 sıralarında …Mahallesinde …ile …isimli şahısların bulundukları mezarlıkta patlama meydana geldiği, Terörle Mücadele (TEM) Müdürlüğü bomba imha uzmanları refakatinde yapılan incelemede patlama sonucu …isimli şahsın kafa bölgesi, sol bacak bölgesi ve sağ kol bölgesinden yaralandığı, yaşanan patlama olayı sonucu yaralanan …isimli şahsın Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesinde ölüm olayının gerçekleştiği, ayrıca kriminal inceleme raporunda söz konusu patlama olayındaki metaryallerin üzerinde şahısların vücut izine rastlanmadığı belirtilmiştir." ifadelerinin yer aldığı, konu hakkında 05/09/2016 tarihinde …Cumhuriyet Başsavcılığından olayın terör olayı olup olmadığının sorulduğu ve soruşturmayla ilgili bilgi ve belgelerin talep edildiği, …Cumhuriyet Başsavcılığının …tarih ve …sayılı cevabi yazısında şüpheli şahıslar hakkında soruşturmanın derdest durumda olduğu ve daimi arama kararının verildiğinin belirtildiği, tespitlerine yer verilmiş olayın terör olayı olduğuna dair bilgi ve belge bulunmadığından tazminat talebinin reddine karar verilmiş, söz konusu ret işleminin iptali ile 250,00 TL iş gücünden yoksun kalma tazminatı ile 250,00 TL tedavi masraflarının olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İdare, Anayasanın 125. maddesinde de belirtildiği üzere, kural olarak yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir. Bunun yanında, idarenin faaliyet alanıyla ilgili, önlemekle yükümlü olduğu halde önleyemediği bir takım zararları da nedensellik bağı aramadan tazmin etmesi gerekmektedir.
İdarenin kusura dayalı ya da kusursuz sorumluluğu yanında, Anayasanın öngördüğü sosyal hukuk devleti anlayışına uygun olarak ve bu temel üzerinden, kolektif sorumluluk anlayışı çerçevesinde bilimsel ve yargısal içtihatlar ile geliştirilen sosyal risk ilkesi ile toplumun içinde bulunduğu koşullardan kaynaklanan, idarenin faaliyet alanında meydana gelmekle birlikte, yürütülen kamu hizmetinin doğrudan sonucu olmayan, toplumsal nitelikli riskin gerçekleşmesi sonucu oluşan, salt toplumun bireyi olunması nedeniyle uğranılan özel ve olağan dışı zararların da topluma pay edilerek giderilmesi amaçlanmıştır. Genel bir ifade ile "terör olayları" olarak nitelenen eylemler nedeniyle zarara uğrayan kişiler, kendi kusur ve eylemleri sonucu değil, toplumun bir bireyi olmaları nedeniyle zarar görmektedirler. Belirtilen şekilde ortaya çıkan zararların ise, özel ve olağan dışı nitelikleri dikkate alınıp, terör olaylarını önlemekle yükümlü olduğu halde önleyemeyen idarece, sosyal risk ilkesine göre, topluma pay edilmesi suretiyle tazmini hakkaniyet gereği olup, sosyal hukuk devleti ilkesine de uygun düşmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacı çocuk …ile ağabeyi …'in evlerinin yakınında bulunan defne kapalı olan mezarlıkta buldukları el yapımı patlayıcı madde ile oynamaları sonucu patlamanın gerçekleştiği ve davacı çocuğun yaralandığı, ağabeyinin de vefat ettiği anlaşılmaktadır. Olayın oluş şekli ve yeri dikkate alındığında olayın meydana gelmesinde idareye yüklenebilecek bir hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk halleri bulunmamakla birlikte olayın failinin belirsiz olduğu, söz konusu patlayıcı maddenin kim veya kimler tarafından söz konusu yere konulduğunun belli olmadığı ve olayın bir terör eylemi olduğuna dair bilgi ve belge bulunmadığı göz önünde bulundurulduğunda 5233 sayılı Kanun kapsamında da bulunmadığı sonucuna varılmaktadır. Bu sebeple, dava konusu olay neticesinde meydana gelen zararın idarece tazminine olanak bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin iptaline ilişkin karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla, aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.