Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup, idare tarafından haksız olarak kesildiği iddia edilen gecikme cezasının ve sözleşme dışı yapılan imalâtların bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemenin davacının ıslah istemini de dikkate alarak davanın kısmen kabulüne dair kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Yanlar arasındaki uyuşmazlık “...” yapımı işinden kaynaklanmıştır. Taraflar arasında imzalanan 08.11.2007 tarihli sözleşme uyuşmazlık konusu değildir. Davacı şirket yüklenici, davalı idare ise iş sahibidir. Sözleşmede iş bedeli sözleşmenin 6.1 maddesi hükmünde 1.888.000,00 TL + KDV şeklinde “götürü olarak” kararlaştırılmıştır.
Davacı vekili dava dilekçesinde, idare tarafından ihale dökümanları arasında davacıya teslim edilen projeler ile sözleşme imzalandıktan sonra davacıya teslim edilen projelerin farklı olduğunu, davacı yüklenicinin teklifine esas olan ihale dökümanları arasında bulunan ve davacıya teslim edilen projelerin avan projeleri olduğunu, uygulama projelerinin davacı ile sözleşme yapıldıktan sonra davacıya teslim edildiğini, bu durumun idarenin de kabulünde olduğunu, davacı şirketin sonradan teslim edilen uygulama projelerine göre inşaatı tamamladığını, davacı şirkete ihale aşamasında verilmiş bulunan projelerde gösterilmeyip sonradan verilmiş bulunan projelerde yeralan ve davacının yapıp teslim ettiği işler ile sonradan verilen uygulama projelerinde dahi yer almadığı halde yaptırılan ek işlerin ... Asliye Hukuk Mahkemesi"nin 2009/254 değişik iş sayılı dosyası ile tespit ettirdiğini belirterek idarece haksız olarak kesildiğini ileri sürdüğü gecikme cezası yanında davalı idarece fazla yaptırılan imalâtlar bedelinin tahsilini istemiştir.
Sözleşmenin “sözleşmenin ekleri” başlıklı 9.2 maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin (YİGŞ) sözleşmenin eki olduğu kabul edilmiştir. Davada idarece sonradan verilen uygulama projelerine göre yapılan ilave imalâtların ve sözleşme dışı yapılan ilave işlerin bedeli istendiğinden, bu bedellerin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21. ve 22. maddelerine göre hesaplanması gerekir.
Sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin yaptırılması koşulları, Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21. maddesinde sayılmıştır. Anılan koşullar şunlardır;
a)Yapım sözleşmelerinde, öngörülmeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması,
b)Artışa konu olan işin, sözleşmeye esas projenin içinde kalması,
c)İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmaması,
d)İlave işlerin, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10"una; birim fiyat teklif alınarak ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde ise %20"sine kadar oran dahilinde kalması.
Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının belirlenmesi koşulları da Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 22. maddesinde düzenlenmiştir.
Bu şartlar da şunlardır;
a)Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 12/4. maddesinde belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleşmesi;
aa)Sözleşme konusu işlerle ilgili proje-teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkansız olması,
bb)İşin niteliğine (sözleşmede belirtilen) uygun bir şekilde tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya idarenin yetkili olması
cc)Yüklenicinin işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişiklere uygun olarak işe devam etmesi,
b)İşin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği yeri iş kalemlerinin veya iş gruplarının,
aa)İhale dökümanında veya
bb)Teklif kapsamında fiyatlarının verilmemiş olması,
İlave işlerin ve yeni iş kalemlerinin veya yeni iş gruplarının bedelleri ise Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 22. maddesine göre hesaplanması gerekir.
Yüklenici tarafından yapılan işler, ilave işler ya da sözleşmede bulunmayan işlerden değil ise; o işlerin bedelleri, koşulları da gerçekleşmiş ise sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Yasası"nın uygulanması gerekiyorsa, bu Yasa"nın 410 ve işleyen maddesi veya 6098 sayılı Borçlar Yasası"nın 526 ve devam eden maddeleri hükümleri ve “vekâletsiz iş görme” hükümlerine göre, uzman bilirkişi ya da bilirkişi kurulu aracılığıyla inceleme yaptırılarak işlerin yapıldığı zamandaki mahalli serbest piyasa rayiçlerine göre belirlenir.
O halde mahkemece yapılması gereken iş; yukarıda yapılan tüm açıklamalar gözetilerek dava tarihinde yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMK"nın 284. maddesi ile 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK"nın 281/III. maddesi gereğince, gerçeğin ortaya çıkması için öncekiler dışında, konularında uzman yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu ile birlikte mahallinde keşif de yapılarak sözleşme dışı yapılan ilave ve yeni işlerin bedelinin uygulama yılı fiyat farkı da dikkate alınarak Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21 ve 22. maddeleri uyarınca sözleşme fiyatları ile %10"u aşan imalâtın sözleşme tarihi ile işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 410 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle denetime elverişle ve gerekçeli olarak hesaplattırılıp yüklenicinin alacağının bulunmasından ve yükleniciye yapılan ödemelerin mahsubuyla oluşacak sonuca uygun bir karar verilmesinden ibaret olmalıdır.
Mahkemece yukarıda sözü edilen Yapım İşleri Genel Şartnamesi"nin 21 ve 22. maddeleri dikkate alınmadan, davacı tarafından yapılan bütün ilave imalâtların bedelini Bayındırlık birim fiyatlarına göre hesaplayan bilirkişi raporunun hükme esas alınması doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalının diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, fazla alınan temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 02.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.