Danıştay 6. Daire 2019/11999 Esas 2022/3313 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/11999
Karar No : 2022/3313


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesince verilen … tarihli, E…, K:… sayılı kararın, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Isparta ili, Şarkikaraağaç ilçesi, … Mahalle, … ada, … parsel sayılı taşınmazın konut alanı vasfından çıkarılarak dini tesis alanı vasfına dönüştürülmesine yönelik 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile bu karara karşı yapılan itirazın reddine dair … tarihli belediye meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…., K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan rapordaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu plan değişikliğinin yoğunluk artırıcı bir nitelik taşımadığı ve çevresinde planlanan sosyal ve teknik donatı alanlarını olumsuz etkilemediği ancak bölgede yaşayan vatandaşların ibadet alanı istemine yönelik herhangi bir taleplerinin bulunmadığı, yapılan değişikliğin cami, mescit ya da başka bir dini tesise mi yönelik olduğuna dair netlik bulunmadığı, alana yönelik herhangi bir araştırmanın yapılmadığı, plan değişikliğine ilişkin somut ve nesnel bir gerekçe bulunmadığından dava konusu işlemin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve teknikleri ile kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; davalı idarece dava dosyasına sunulan belgeden mevcut mescit ve cami alanlarının Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğine göre belirlenen etki alanlarının incelendiğinin görüldüğü, uyuşmazlık konusu taşınmazın bulunduğu alanda beş adet dini tesis alanı yer aldığı, bu dini tesis alanlarının hiçbirinin etki alanının dava konusu taşınmazın bulunduğu yeri kapsamadığı, dava konusu alanda yürüme mesafesi içerisinde ibadet alanı bulunmadığı, bu bağlamda uyuşmazlık konusu alanda dini tesis alanı ihtiyacı bulunduğunun tespit edildiği, öte yandan dava dosyasında mevcut olan … tarih ve … sayılı ilçe müftüsü imzalı yazı ile dava konusu taşınmazın da yer aldığı … sayılı adada bulunan ve …mülkiyetinde olan … parsel sayılı taşınmazların dini tesis kurmaya elverişli olmamalarından dolayı bu adanın tamamının dini tesis alanına dönüştürülmesinin istenildiği, anılan talep de dikkate alınarak dava konusu imar planı değişiklikleri ile konut alanlarının dini tesis alanına dönüştürüldüğü, bilirkişi raporunda da dava konusu imar planı değişikliğinin yoğunluk artırıcı nitelik taşımadığı, sosyal ve teknik donatıyı olumsuz etkilemediği tespitlerine yer verildiği anlaşıldığından anılan plan değişikliklerinde şehircilik ilkeleri, planlama esasları ile kamu yararına aykırılık, aksi yönde verilen mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazın bulunduğu bölgede yaşayan vatandaşların ihtiyacını karşılayacak sayıda ve büyüklükte dini tesis bulunduğu, ihtiyaç olmadığı halde taşınmazlarının da konut alanı vasfından çıkarılarak dini tesis alanı vasfına dönüştürüldüğü, dava konusu işlemlerin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
… Şubesi Başkanlığının ilçe müftüsü imzalı … tarih ve … sayılı yazısı ile, dava konusu taşınmazın da yer aldığı … sayılı adada bulunan ve … mülkiyetinde olan imar planında konut alanında kalan … ve … parsel sayılı taşınmazların birleştirilmesi sonucu arada kalan …. sokağın dini tesis kurmaya engel teşkil etmesinden dolayı 7 metrelik imar yolunun kaldırılarak adanın tamamının dini tesis alanına dönüştürülmesi yönünde talepte bulunulması üzerine …. Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planında değişiklik yapılarak … sayılı adanın ortasında yer alan … metre uzunluğundaki … metrelik imar yolu kaldırılarak, … ada, …, … parsel sayılı taşınmazlar konut alanından dini tesis alanına dönüştürülmüştür.
Davacılar … tarihli dilekçe ile askı süresi içinde plan değişikliğine itiraz etmiş, itiraz … Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile reddedilmiştir.
Bunun üzerine … Belediye Meclisinin imar planı değişikliğine ilişkin … tarih ve … sayılı kararı ile bu karara karşı yapılan itirazın reddine dair .. tarihli kararın iptali istemi ile görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan halinde, "nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plandır. uygulama imar planı; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin farklı nüfus gruplarında asgari sosyal ve teknik altyapı alanlarına ilişkin standartlar ve asgari alan büyüklüklerine ilişkin Ek-2 tablosuna göre bölgenin nüfus yoğunluğuna ve ibadet yerinin ölçeğine bağlı olarak 1.000 m2 ila 15.000 m2 arasında değişen büyüklükte ibadet yeri yapılabileceği kural altına alınmıştır.
Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin "yürüme mesafeleri" başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrasında; imar planlarında, dini tesislerden küçük caminin takriben 250 metre, orta (semt) caminin takriben 400 metre mesafe dikkate alınarak yaya olarak ulaşılması gereken hizmet etki alanında planlanabileceği, mescitlerin ise yerleşik veya hareketli nüfusa göre takriben 150 metre hizmet etki alanında yapılabileceği kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları; çeşitli kentsel işlevler arasında var olan ya da sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi çözüm yollarını bulmak amacıyla kentin yaşayış biçimi ve karakteri, nüfus, alan ve yapı ilişkileri, yörenin çevresinde ve çeşitli alanlar arasındaki bağlantıları, halkın sosyal ve kültürel gereksinimleri, güvenliği ve sağlığı ile ilgili konularla sosyal adalet ilkeleri de göz önünde bulundurularak hazırlanır ve koşulların değişmesi halinde yasalarda öngörülen yöntemlerle değiştirilebilir.
İmar planlarının yargısal denetimi sırasında şehircilik ilkeleri, planlama esasları, imar planlarının bütünlüğü, genel yapısı, kapsadığı alanın nitelikleri, bölgenin ihtiyaçları ve çevrenin korunması gibi olguların yanında kamu yararı ilkesinin de gözetilmesi zorunludur.
Planlama alanında bulunan kentsel ve sosyal donatı alanlarının, semt sakinleri tarafından işlevsel olarak kullanılabilmeleri için iklim ve çevre şartları dikkate alınarak sağlıklı, kolay ve makul bir süre içinde gidiş ve dönüşü mümkün olacak şekilde, bir başka ifadeyle, yürüme mesafesi içinde yer alması gerektiği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; karara esas alınan bilirkişi raporunda, dava konusu alanın hizmet etki alanında ve komşuluğunda bulunan dini tesis alanlarına ilişkin yürüme mesafelerine ilişkin değerlendirme yapılmadığı, davalı idarece dosyaya sunulan belgede en yakın dini tesis alanının 220 metre olduğunun belirtildiği fakat yine davalı idarede çevrede bulunan dini tesis alanlarına ilişkin sunulan paftada, çevrede 5 adet dini tesis alanı işaretlendiği, TAKBİS sistemi üzerinden yapılan incelemede en yakın dini tesis alanın kuş uçusu yaklaşık 150 metre mesafede olduğu, dosya içerisinde bölgede yaşayan vatandaşların veya müftlüğün dini tesis alanına ihtiyaç noktasında herhangi bir taleplerinin olduğuna ilişkin bilgi ve belge bulunmadığı, Diyanet Vakfının talebi üzerine plan değişikliğinin yapıldığı hususları birlikte değerlendirildiğinde dava konusu alanın hizmet etki alanında dini tesis alanına ihtiyaç bulunup bulunmadığı konusunda çelişki olduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesince uyuşmazlık konusu taşınmaza yürüme mesafesinde başka caminin var olup olmadığı ve hizmet etki alanında dini tesis alanına ihtiyaç bulunup bulunmadığı hususunun ek bilirkişi raporu alınarak açıklığa kavuşturulmasından sonra dava konusu plan değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararına uygunluğunun incelenmesi suretiyle yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, dava konusu edilen imar plan değişiklikleri …mülkiyetinde olan … parsel sayılı taşınmazları da kapsadığından, dava sonucundan doğrudan etkilenmesi muhtemel olan Türkiye Diyanet Vakfına davanın ihbarı gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline yönelik İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2.Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.., K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.