Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3175 Esas 2022/4276 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi :... 5. İş Mahkemesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı Apartman Yönetimi ve davalı kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Apartman Yönetimi ve davalı kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin 01/01/2004 tarihi ile 02/04/2013 tarihleri arasında davalı apartman yönetimi nezdinde kapıcı olarak sigortalı çalıştığı sürelerin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı işveren ...Apartmanı Yöneticiliği cevap dilekçesinde, davacı ile aralarında iş sözleşmesi bulunmadığını, özürlü çocuğu olması nedeniyle kendisine yardım amaçlı olarak kapıcı dairesinde oturmasına müsaade ettiklerini, davacının buna karşılık sadece akşamları çöpleri toplamayı vaat etmesine rağmen, bu hizmeti yerine getirmediğini, çöplerin çoğunlukla apartman sakinleri tarafından dökülmekte olduğunu, bayramlarda ve hafta sonlarında yine çalışmaya gittiğini, ayrıca köyüne gitmek ve uzun zaman gelmemekte olduğunu, bina sakinlerinin mağdur olduğunu, binanın doğalgaz kombili olduğunu, merkezi sistem olmadığını, ayrıca kendisine ait Elmadağ ilçesi civarında çiftliği olduğunu ve her hafta sonu ailesi ile birlikte orada kaldığını, davacının herhangi bir hizmeti olmadığını, davacının 11. İş Mahkemesinin 2013/622 esasında açtığı davada 01/12/2004 tarihinde işe başladığını, eldeki davada ise işe giriş tarihini 01/01/2004 tarihi olarak belirttiğini, oysa ki 03/03/2004 tarihli karar defterinde alınan kararda davacının değil bundan önceki kapıcının binadan tahliyesi için karar alındığını, olayın bu yönüyle bile ne kadar haksız olduğunun açıkça görüldüğünü ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Kurum vekili davaya cevap vermemiş ancak yargılamaya katılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"Davanın kısmen kabulüne kısmen reddine,
1-Davacının 03/03/2004-02/04/2013 tarihler arası her ay 7 gün süreyle (03/03/2004-31/03/2004 tarihler arası 6 gün, 01/04/2013-02/04/2013 tarihler arası 1 gün olmak üzere) davalı işveren nezdinde çalıştığının tespitine,
2-Fazlaya ilişkin talebin reddine" karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
"1-Davalı Kurum vekili ile davalı ... Apartmanı Yönetiminin istinaf istemlerinin ayrı ayrı 6100 sayılı HMK 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine" karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Apartman Yönetimi vekili, çalışma olgusunun yeterince araştırılmadığını beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı kurum vekili, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, yapılan araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Davacının hizmet cetvelinde dava dışı farklı işyerlerinde çalışmalarının bulunduğu, hizmetin geçtiği apartmanın Çankaya/... adresinde, hizmet cetvelinde kayıtlı diğer işyerlerinin ise yine ...'da olmakla birlikte Etimesgut, Eskişehir Yolu, Altındağ, Yenimahalle adreslerinde olduğu dikkate alınarak, davacının kapıcı olarak çalıştığı apartman dairesinin adresi ile aralarındaki mesafe nazara alındığında, davacının diğer işyerlerinde geçen bildirimlerinin gerçek olması halinde, kapıcılık hizmetlerini ne şekilde gerçekleştirdiği ve çalışmanın fiili olarak gerçekleşip gerçekleşemeyeceği tespit edilmeli; diğer taraftan, davacının ... 11. İş Mahkemesi'nin E.2013/622 sayılı dosyasına kayden görülen işçilik alacakları dosyası celbedilerek, davacının 01.12.2004 tarihinde işe başladığını belirtip belirtmediği belirlenmeli ve alacak dosyasındaki deliller ve tanık beyanları değerlendirilerek uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ... Apartman Yönetimi ve davalı kurum vekilleri vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurularının esastan reddine dair kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24.03.2022 gününde karar verildi.