Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2823 Esas 2022/4266 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, sigorta başlangıç tarihinin 01.05.1982 tarihi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak hükümde belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda, dava dışı bulgur fabrikası olan işyerinin 10.05.1980-30.11.1982 tarihleri arasında Kanun kapsamında olduğu, ihtilaf konusu işe giriş bildirgesinde işe başlama tarihi olarak belirtilen 01.05.1982 tarihinde, işe giriş bildirgesinin düzenlendiği 20.842.25 s.s. no lu ... ünvanlı işyerinin Kanun kapsamında veya Kanun kapsamına alınabilecek şekilde faal olup olmadığının net olarak tespit edilmediği ve buna göre davacının çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde ortaya konulamadığı anlaşılmaktadır.
Hizmet akdinin oluşabilmesi için işyerinin varlığı öncelikli koşul olduğundan yapılması gereken iş, işe giriş bildirgesinde adı geçen ... ünvanlı işyerinin ihtilaf konusu dönemde faal ve kapsama alınabilecek nitelikte olup olmadığına yönelik olarak işe giriş bildirgesi üzerinde yer alan adreste tescilli tapu kaydı veya bulunması halinde kira kontratı, elektrik, su abonelik kaydı, işyerine ait çalışma izni ve ruhsatı ilgili birimlerden getirtilmeli, yine ilgili Esnaf Odası, Belediye ve zabıta aracılığıyla bulgur fabrikası işyerinin hangi tarihlerde faal olduğu, dava dışı işyeri sahibi ...’nın bu işyerindeki faaliyeti üzerinden çalışma kaydı olup olmadığı yöntemince araştırılıp tespit edilmelidir. Dava hizmet tespitine yönelik olup, re'sen araştırma ilkesi gereğince de elde edilecek deliller çercevesinde inceleme ve araştırma genişletilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 24/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.