Davacı ... ve davalı ... Birleşen 2006/2 Esas sayılı dava; davacı ... ile davalılar 1-... 2-... Birleşen 2005/1071 Esas sayılı dava; davacı ... ile davalılar 1-... 2-... arasındaki davadan dolayı ... Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 20.04.2010 gün ve 2005/418-2010/241 sayılı hükmü onayan Dairemizin 25.11.2013 gün ve 2013/3458-2013/6222 sayılı ilamı aleyhinde davacı vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Asıl ve birleşen davalar eser sözleşmesine dayalı verilen çeklerden dolayı menfi tespit istemine ilişkin olup mahkemece asıl davanın kabulüne, birleşen davaların davalı ... yönünden kabulüne davalı factoring şirketleri yönünden reddine dair verilen kararın davacı tarafından temyizi üzerine Dairemizce verilen 25.11.2013 tarihli 2013/3458 E 2013/6222 K sayılı oy çokluğu ile verilen onama ilamına karşı davacı tarafından karar düzeltme talebinde bulunulmuştur.
Davacı iş sahibi ... asıl dosyada açtığı davasında davalı yüklenici ..."ne yapacağı imalat karşılığında üç adet çek verildiğini, ancak sözleşmeye konu ürünlerin imal ve teslim edilmemesi nedeniyle çeklerin karşılıksız kaldığını belirterek bunlardan dolayı davalı şirkete borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiş, birleşen dosyalarda açtığı davalarda ise çeklerin yüklenici şirket tarafından davalı ..."e onun tarafından da davalı ... şirketi ve ... şirketlerine ciro edildiğini açıklayarak adı geçen davalılara borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece bedelsizlik def"ii nin davalı factoring şirketlerine ileri sürülemeyeceği gerekçesi ile bu şirketler yönünden birleşen davaların reddine, diğer davalı yüklenici şirket ve ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Factoring işlemi temelinde alacağın temliki hükümlerini barındıran ve TBK"da tip sözleşme olarak düzenlenmeyen atipik bir karma sözleşmedir. Hâl böyle olunca, TBK"nın 188/1 (BK md. 167/1) maddesi uyarınca borçlu temlik eden alacaklıya karşı ileri sürebileceği def"ileri temlik alan durumundaki factoring şirketine karşı da ileri sürebilir.
Ülkemizde faktoring ile ilgili, kanuni bir düzenleme yapılmadan önce; bu kurum llk olarak “Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile düzenlenmiştir. Bu kurumla ilgili ayrıntılı düzenleme ise zaman içerisinde değişikliklere uğrayan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları hakkında Yönetmelik” ile yapılmıştır. Bu yönetmelik 10.10.2006 gün ve 26315 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanmış olup, Yönetmeliğin 33. maddesine göre, Yönetmeliğin 23.maddesinin ikinci fıkrası 01.01.2008 tarihinde, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmeliğin 32. Maddesi ile; 28.04.1992 tarihli ve 21212 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan “Finansal Kiralama Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik”, 08.07.1992 tarihli ve 21278 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan “Finansal Kiralama İşlemlerinde Süre ve Sınırın Tespitine Dair Yönetmelik”, 21.12.1994 tarihli ve 22148 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan “Faktoring Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik” ve 26.07.1994 tarihli ve 22002 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan “Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmış; tüm bu konular tek bir yönetmelikte düzenlenmiş ve bu yönetmelik de 26.06.2009 gün ve 27270 sayılı Resmi Gazete"de yayımlanan “Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik“ ile değişikliğe uğramıştır.
Faktoring şirketlerinin yapamayacakları iş ve işlemler Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 22/2. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre “Factoring şirketleri kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alamazlar veya tahsilini üstlenemezler” hükmü getirilmiştir. (Yarg.HGK 03.11.2010 T 2010/19-488 E 2010/557 K)
Son olarak yapılan düzenleme ile çıkarılan 6361 sayılı Finansal Kiralama, Factoring ve Finansman Şirketleri Kanunu halen uygulamakta olup bu Kanun"un 9. maddesinin 2. bendinde “Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.” hükmü getirilmiş, aynı maddenin 3. bendinde ise “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine karşı ileri süremez; meğerki, faktoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” hükmü düzenlenmiştir. Bu kanun 13.12.2012 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup kanunun uygulanmasına yönelik uyuşmazlıklarda ihtilafın ortaya çıktığı tarihlere göre değerlendirme yapılması gerekmektedir.(Emsal Yarg 19.HD 11.06.2014 T 2014/7496 E 2014/10912 K ;13.10.2014 T 2014/14640 E 2014/15043 K; 08.12.2014 T 2014/14/640E 2014/17549 K sayılı ilamları)
Somut olayda birleşen iki davaya konu olan çeklerin keşide tarihleri ve davanın açılış tarihi dikkate alındığında (keşide tarihleri 30.10.2005,30.11.2005, dava tarihleri asıl ve birleşen davalarda, 02.01.2006, 20.04.2010) ihtilafın Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin hükümlerine göre çözümlenmesi gerektiği açıktır. Bu nedenle mahkemenin açıkça kanun adı belirtilmemiş olsa da Kanun"un 9.3 maddesine göre factoring şirketine şahsi defilerin ileri sürülemeyeceğine ilişkin gerekçesi yerinde değildir. Mahkemece davalılar ... ve ... yönünden çeklerin bedelsiz kaldığı kabul edildiğine göre gerçek bir faktoring işlemi ile çeki devir ve temlik aldığı ispatlayamayan davalı factoring şirketleri yönünden de davanın kabulü gerekirken hukuki değerlendirmede yanılgıya düşülerek bu davalı yönünden davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır. Kararın bu sebeple bozulması gerekirken bu hususun gözden kaçırılarak oy çokluğu ile onandığı anlaşıldığından onama kararının kaldırılarak bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemizin 25.11.2013 tarihli 2013/3458 Esas, 2013/6222 Karar sayılı onama ilâmının kaldırılarak mahkeme kararının BOZULMASINA, ödediği temyiz ve karar düzeltme peşin harçlarının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 01.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.